تا پیش از مطالعه گزارش اثرات زیست محیطی پتروشیمی مازندران در حاشیه تالاب میانکاله، تصور می کردم همه گزارش های اینچنینی تدوین شده توسط کارفرما و تصویب شده ازسوی سازمان حفاظت محیط زیست، صرفا «مصیبت نامه» هستند. دلیل این نگرش شخصی را در ادامه این یادداشت خواهم گفت، اما پس از مطالعه گزارش اثرات ارزیابی زیست محیطی این پتروشیمی، نگرش من نسبت به روش تدوین و تصویب گزارش های ارزیابی زیست محیطی تکمیل شد چرا که دریافتم گزارش های ارزیابی زیست محیطی می توانند همزمان هم «مصیبت نامه» باشند و هم «مضحکه»! برای دانستن چرایی دیدگاه نگارنده در این خصوص، این یادداشت را تا پایان بخوانید.
«غذاهای سنتی مردم بهشهر؛ نازخاتون، آش گزنه، آش کدو، آش ترشی، آش دوغ، ته چین، فسنجان، انار تیم خرش، خورش مرغ ترش، باقالا پلو، مرغ شکم پر، اکبرجوجه، ماهی شکم پر و ... می باشد»
این منوی غذایی رستورانی محلی در شمال ایران نیست، بلکه بخشی از صفحه ۹۷ مطالعات ارزیابی اثراث زیست محیطی پتروشیمی مازندران(میانکاله) است!
این منوی غذایی در حالی در گزارش ارزیابی زیست محیطی طرحی در ابعاد پتروشیمی مسأله دار در حاشیه تالاب و ذخیره گاه بین المللی میانکاله گنجانده می شود که به پرسش های زیربنایی همچون اثر تاسیسات آب شیرین کن بر کاسپین، خط لوله انتقال پروپیلن بر هیرکانی، گازهای آلاینده مجتمع، هزینه های مالی و زیستی مربوط به برق مصرفی تاسیسات اصلی و آب‌شیرین کن مجتمع پتروشیمی و بسیاری پرسش های دیگر در آن هیچ اشاره ای نشده است!
شرم آور نیست؟! در همه سال هایی که محیط بانان کشور تنها و تنها به دلیل عمل به شرح وظایف خود، از خط مقدم دفاع از زیست بوم این سرزمین راهی دادگاه ها و زندان ها شده و تهدید، تحقیر و حتا شهید می شدند، پشت سنگر، گزارش های ارزیابی زیست محیطی با چنین کیفیتی تصویب و با شعار اشتغال زایی تبدیل به تسهیلات بانکی ارزان قیمت و فاینانس های میلیارد دلاری می شد.
به نظر می رسد رسوایی پتروشیمی میانکاله، بهانه خوبی برای ساماندهی و اصلاح برخی رویه های نادرست پیشین که در ساختار سازمان حفاظت محیط زیست نهادینه نیز شده باشد. پیش از انتصاب آقای دکتر سلاجقه به این سمت و همچنین پس از انتصاب ایشان به این مسولیت سترگ، از ایشان خواسته بودیم تا روند تصویب گزارش های ارزیابی زیست محیطی را اصلاح و با تشکیل کارگروهی تخصصی و بی طرف، نسبت به بازنگری در مجوزهای ارزیابی زیست محیطی صادر شده، تجدید نظر نمایند و از تبدیل شدن سازمان به ماشین امضای مجوزهای ارزیابی بدون کیفیت، سر هم بندی شده و تدوین شده با هدف «رفع تکلیف» از سوی کارفرمایان طرح ها جلوگیری نمایند.
عمده مشکل موجود در راه تدوین گزارش های اثرات زیست محیطی طرح ها، واگذاری تدوین آن به خود کارفرما است. پیش بینی پذیر است وقتی کارفرما خود مسولیت تدوین گزارش اثرات زیست محیطی را عهده دار شود، بسیاری از پیامدهای زیان بار اجرای طرح بر محیط‌زیست را عامدانه نخواهد دید. از سوی دیگر بررسی روند تدوین گزارش های ارزیابی زیست محیطی طی سال های گذشته نیز بیانگر تمرکز کارفرما صرفا به بیان یا لیست کردن برخی پیامدهای زیان بار اجرای طرح بر محیط زیست و منابع طبیعی است، این در حالیست که انتظار می رود در کنار بیان مساله، نسبت به ارایه راهکار هایی برای جبران یا تعدیل خسارت نیز اقدام شود ولی متاسفانه چنین نیست و همین مسأله اغلب گزارش های ارزیابی زیست محیطی را در سطح «ذکر مصیبت» یا همان «مصیبت نامه» تقلیل داده است.
پایان سخن اینکه آقای دکتر سلاجقه!
به نظر شما آیا روش «تدوین» و شیوه «تصویب» گزارش های ارزیابی زیست محیطی نباید تغییر کند؟
نظر شما