به گزارش سلامت نیوز، روزنامه ایران نوشت: موج نارضایتی و نابسامانی در حوزه بهداشت و درمان کشور تنها به گرانی و تورم و محدود به دارو و تعرفه‌های پزشکی و درمانی نیست. اجرای مصوبه قانونی «درمان رایگان» یکی از خواسته‌های معترضان از جمله افراد فاقد درآمد و کم‌درآمد است. همین جمعیت فاقد پوشش بیمه‌ای به دلیل افزایش هزینه‌های درمان و دارو قید درمان بیماری‌هایشان را می‌زنند چون بیمه ندارند، چون نمی‌توانند از پس هزینه‌ها بربیایند، چون بیمه‌ها پولی ندارند و از زیر بار هزینه‌های درمان این افراد شانه خالی می‌کنند. طبق آمارها ایران هفتادمین کشوری است که بیمارانش بیشترین هزینه درمانی را از جیب‌شان پرداخت می‌کنند و 10درصد از هزینه‌های سبد هزینه‌ای خانوارهای ایرانی صرف بهداشت و درمان می‌شود. بیشترین میزان این نارضایتی و افزایش پرداختی از جیب مردم نیز از سوی دهک‌های پایین درآمدی است و  مهم‌ترین عامل هم نداشتن بیمه است. اینها تنها بخشی از مصایب بهداشت و درمان در کشور است که حالا زیر ذره‌بین دولت سیزدهم قرار گرفته است. نکته قابل‌تأمل اینکه برنامه دولت سیزدهم برای کاهش هزینه‌های درمان خانوارهای ایرانی این است که چراغ کم‌سوی بیمه همگانی را برای سه دهک پایین درآمدی روشن کند به عبارتی قرار است دهک‌های پایین جامعه هزینه بیمه‌شان را میهمان دولت باشند، چراکه بیمه‌های مختلف منوهای متفاوتی را برای بیمه‌شدگان پیشنهاد می‌دهند و برخی از صندوق‌های بیمه‌ای صفر تا صد هزینه‌های درمان افراد را پوشش می‌دهند با این همه درصد قابل‌توجهی از جامعه یعنی بین 6 تا 9میلیون نفر فاقد هرگونه پوشش بیمه‌ای هستند که البته بخش زیادی از این افراد از قشر ضعیف جامعه به حساب می‌آیند و هزینه‌های درمان‌شان کمرشکن است بر همین اساس از نیمه دوم اردیبهشت‌ماه وعده انتخاباتی رئیس‌جمهور با کلیدواژه «بیمه همه ایرانیان» وارد فاز تازه‌ای شده است و دولت چتر حمایتی‌اش را روی 5‌ونیم میلیون دهک پایین جامعه گشوده است. چنان‌که  دکتر حنان حاج‌محمودی مدیر کل بیمه‌گری و درآمد سازمان بیمه سلامت به «ایران» خبر می‌دهد: دولت سیزدهم در ردیف بودجه امسال 6هزار میلیارد تومان به طور جداگانه برای سه دهک بیمه نشده اعتبار در نظر گرفته است. این افراد طبق قانون می‌توانند از خدمات دولتی کامل برخوردار شوند و با اجرای طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع از خدمات بخش‌خصوصی نیز استفاده کنند همچنین فرانشیز افرادی که جزو دهک پایین جامعه هستند نسبت به بیمه‌شدگان دیگر کاهش پیدا می‌کند؛ در بخش بستری 5درصد و در بخش سرپایی 20درصد از هزینه‌ها توسط این افراد پرداخت می‌شود.

دولت سیزدهم در حالی طرح بیمه رایگان سه دهک پایین جامعه را آغاز کرده که یکی از دغدغه‌های مهم آن تخصیص به‌موقع و مکفی اعتبارات و منابع پایدار برای اجرای طرح بیمه رایگان سلامت برای 5‌ونیم میلیون افراد فاقد بیمه و سه دهک پایین جامعه است. گرچه اعتبار بیمه شدن این افراد طبق گفته رئیس سازمان بیمه سلامت تا پایان امسال در بودجه 1401 تأمین شده است اما برای بیمه ماندن این گروه جمعیتی لازم است منابع پایداری در نظر گرفته شود. ایجاد منابع پایدار تبعات مالی مضاعفی را بر دوش دولت در پی دارد. در همین زمینه مدیر کل بیمه‌گری و درآمد سازمان بیمه سلامت در پاسخ به این سؤال روزنامه ایران مبنی بر اینکه بیمه  سلامت رایگان دهک‌های پایین چه بار مالی مضاعفی برای دولت دارد و آیا منابع پایداری برای پوشش‌دهی بیمه رایگان دهک‌های پایین درآمدی در نظر گرفته شده است، عنوان می‌کند: اجرای طرح بیمه رایگان سه دهک پایین نسبت به طرح تحول نظام سلامت سال 93 تفاوت‌هایی دارد. اولاً آیین‌نامه و ارزیابی وسع سال 98 اصلاحیه داشت، دوماً میزان مشارکت بر اساس دهک‌های درآمدی افراد متفاوت تعریف شده است و همه افراد، رایگان بیمه نمی‌شوند (در طرح تحول همه افراد را رایگان بیمه می‌کردیم)، سوم اینکه بیمه‌شدگان را به پزشک خانواده ارجاع می دهند یعنی هزینه‌های درمان سه دهک پایین  در بخش دولتی رایگان حساب می‌شود و در بخش خصوصی نیز هزینه‌ها تنها با ارجاع پزشک خانواده پرداخت می‌شود درواقع به‌نوعی هزینه‌های تخصصی درمان مدیریت می‌شود.
 

بار مالی پرداخت حق بیمه دهک‌های پایین روی دوش دولت

 دکتر حاج‌محمودی با بیان اینکه دولت از محل صرفه‌جویی و جابه‌جایی بودجه‌ای بار فشار مالی پرداخت هزینه‌های درمان دهک‌های پایین جامعه  را متحمل شده است، می‌گوید: تخصیص اعتبار 6هزار میلیارد تومانی دولت از محل قانون ردیف بودجه، برای سه دهک بیمه نشده‌ است و درواقع دولت برای دهک‌های پایین جداگانه تأمین اعتبار کرده است و حق بیمه این دهک‌ها تا آخر اردیبهشت‌ماه تخصیص داده می‌شود.
او با اشاره به اینکه تخصیص اعتبار پوشش رایگان بیمه‌ای  از اردیبهشت‌ماه جزو ردیف بودجه‌ای سازمان بیمه سلامت درآمده است، می‌افزاید: قرار است به اندازه یک دوازدهم از 6هزار میلیارد تومان، ماه به ماه تخصیص بودجه را انجام دهند. البته در این میان داروهایی که مشمول ارز ترجیحی بودند اعتبار جداگانه‌ای را طبق قانون اصلاح ساختار ارز ترجیحی دریافت می‌کنند اما اگر حق بیمه هر فرد را 92هزار تومان در ماه در نظر بگیریم این رقم در سال برای هر نفر یک میلیون و صد هزار تومان می‌شود و چنانچه رقم 6هزار میلیارد تومان را به مجموع دهک‌های پایین یعنی 5میلیون و 400هزار نفر تقسیم کنیم، عدد به دست آمده برای پوشش بیمه‌ای همین تعداد کفایت می‌کند به‌طوری‌که مابه‌التفاوت فرانشیز تعرفه خدمات بخش خصوصی و دولتی سه دهک پایین به شرط ارجاع پزشک خانواده به بخش خصوصی از سوی بیمه سلامت پرداخت می‌شود.

او در پاسخ به اینکه با توجه به اینکه سهم سلامت از جی‌دی‌پی (تولید ناخالص ملی) اندک است، بیمه رایگان سلامت دهک‌های پایین چه عواقب اقتصادی برای دولت در پی دارد، اظهار می‌دارد:  سهم سلامت از تولید ناخالص ملی کم است با این حال دولت از ردیف بودجه‌ای خود، سهم درمان دهک‌های پایین را پرداخت می‌کند به‌طوری‌که سه دهک اول جامعه حق بیمه پرداخت نمی‌کنند. این در حالی است که طبق برآوردها رقم سه دهک اول 24میلیون نفر اعلام شده که بخشی از این افراد را بهزیستی، کمیته امداد و بنیاد مستضعفان و جانبازان پوشش می‌دهند بنابراین 5میلیون و 400هزار نفری که ارزیابی وسع‌شان احصا شده است، کسانی هستند که هیچ‌گونه پوشش بیمه‌ای ندارند و اعتبارات درمانی‌شان را صددرصد دولت پوشش می‌دهد. در حالی که دهک چهار 10درصد، دهک پنج و شش 25درصد و دهک‌های هفت و هشت نیز 50درصد در پرداخت هزینه‌های درمان‌شان مشارکت دارند و دهک 9 و 10 نیز 100درصد هزینه‌هایشان را پرداخت می‌کنند. این فرایند با تعریف عدالت در سلامت سازگار است و میزان مشارکت افراد در پرداخت هزینه‌های درمان بر اساس توان مالی‌شان است.

مدیرکل بیمه‌گری و درآمد سازمان بیمه سلامت  می‌گوید: ما از 15اردیبهشت پس از ارزیابی آزمون وسع، اطلاعات این افراد را از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گرفته‌ایم و بیمه سه دهک پایین را با اطلاعات حداقلی از جمله کدملی، تاریخ تولد و استان موردنظرشان فعال کردیم. با توجه به اینکه دریافت خدمات سلامت نیاز به دفترچه بیمه ندارد و به شکل الکترونیک انجام می‌شود، بنابراین ارائه خدمات به این افراد رایگان انجام می‌شود و همچنین بیمارانی که جزو سه دهک پایین جامعه‌اند چنانچه پزشکان اطلاعات دارویی بیمار را از طریق  نسخه‌نویسی الکترونیک انجام دهند، هزینه داروهایشان نیز رایگان حساب می‌شود.

دکتر حاج‌محمودی تأکید می‌کند: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دنبال برنامه عملیاتی برای ایجاد منابع پایدار برای پوشش بیمه رایگان سه دهک پایین جامعه است بر این اساس اقداماتی از جمله مالیات بر ارزش افزوده، بر کالاهای مضر و حق بیمه شخص ثالث در تصادفات رانندگی، جزو منابع پایداری هستند که وابستگی سازمان بیمه سلامت را به بودجه کاهش می‌دهد.