به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،واحد اطلاعات هفته‌نامه خبری و بین‌المللی اکونومیست روز پنج‌شنبه گزارش جدید خود از رده‌بندی بهترین شهرهای جهان برای زندگی را منتشر کرد. تهران، پایتخت ایران، در ردیف ۱۶۳ از ۱۷۲شهر جهان و در کنار دوآلا، پایتخت اقتصادی کامرون و هَراره، پایتخت زیمبابوه، قرار گرفته‌است. طی سال‌های گذشته نیز تهران در ردیف‌های آخر قرار داشت. تهران از آخر در رده نهم قرار گرفته است. این در حالی است که در سال1395 در رده 14ام بود.
رتبه‌بندی اکونومیست براساس ۳۰شرط، ازجمله وضعیت محیط‌زیست، زیرساخت‌های شهر، آموزش‌وپرورش و بهداشت و درمان انجام شده است. کارشناسان اغلب برای رده‌بندی شهرها هزینه سکونت، رفت‌وآمد، هزینه‌های حتی جزئی یک زندگی معمولی و معیارهای کیفی زندگی همچون ترافیک، آلودگی هوا، نرخ سلامت و جرم را بین شهرها و کشورهای مختلف است که مورد توجه قرار می‌دهند.
همچنین به عقیده کارشناسان، با تورم کنونی 52درصدی فشار اقتصادی بر جامعه زیاد است. اما این وضعیت برای پایتخت کشورمان عوامل بسیاری دارد که عمده آن تحریم است که مانع بسیار بزرگی برای توسعه شهر است. وضعیت شهر تهران برای زندگی چگونه است؟ چه راهکارهای برای بالارفتن کیفیت زندگی وجود دارد؟
تهران شهری است بزرگ که آدم‌ها در آن به‌سرعت مشغول کار هستند اما عمده دلیل زندگی بیش از 12میلیون نفر در این شهر امکانات و رفاه در آن است. باید پذیرفت زندگی در شهری همچون تهران سختی‌های خودش را هم دارد. این نشریه وضعیت قدرت خرید مسکن ازسوی خانوارها را در 106کشور و 458شهر بزرگ جهان موردبررسی قرار داده ایران در بین 106کشور جهان ازلحاظ دسترسی خانوار به مسکن یا نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار در رتبه هفتم جهان است و قیمت مسکن معادل 30سال درآمد خانوار است.
همچنین شهر تهران نیز در بین 458شهر، رتبه پنجم جهان را دارد که خانوار با درآمد فعلی برای صاحب خانه شدن باید 40سال صبر کند. این 30 و 40سال برای خانه‌دار شدن در حالی است که در برخی کشورها و شهرهای مورداشاره در این گزارش، زمان خانه‌دار شدن خانوارها بین دو تا چهار سال است. 6کشور پیش از ایران در این فهرست سوریه، هنگ‌کنگ، کامبوج، کنیا، سریلانکا و فیلیپین هستند و سه کشور بعد از ایران هم در 10کشور نخست این فهرست چین، تایوان و نپال هستند.
30 ساعت در ترافیک
«هر شهروند تهرانی در سال ۳۰۰ساعت خود را در ترافیک از دست می‌دهد.» همین موضوع هم یکی از مولفه‌های سنجش میزان کیفیت زندگی در پایتخت است. برای به‌دست‌آوردن جایگاه تهران در این شاخص هم از مولفه‌های بسیاری استفاده شده است؛ به‌عنوان‌مثال در بخشی از این مولفه‌ها آماری از اصلی‌ترین وسیله حمل‌ونقل برای رسیدن به محل تحصیل یا کار قیدشده که جالب‌توجه است و نشان می‌دهد بیش از 52درصد مردم تهران از خودروی شخصی استفاده می‌کنند. سهم مترو از این آمار هفت‌درصد و اتوبوس 9درصد است.
بررسی مولفه‌های دیگر در این شاخص نشان می‌دهد هر شهروند پایتخت به‌صورت میانگین بیش از 52دقیقه در روز را در ترافیک به سر می‌برد. عددی که جایگاه پایتخت را در وضعیت نامطلوبی در جهان قرار داده است. سال‌هاست موضوع ترافیک و توسعه حمل‌ونقل عمومی تحت‌تاثیر تحریم قرار دارد و خطوط متروی کشور به‌دلیل همین تحریم‌ها درحال فرسوده شدن هستند.
یک دوره طلایی در شهر تهران
در همین راستا، دکتر امیر لطفی‌حقیقت، جامعه‌شناس به «صبح‌نو» گفت: «به نظرم اینکه تهران بار دیگر جزو بدترین شهرهای جهان از نظر کیفیت زندگی شناخته شده است، ریشه در سیاست‌گذاری‌های اشتباه و طرح‌های صرفا منفعت‌طلبانه است. طی سال‌های متوالی، مسوولان طرح‌های زیادی مطرح کردند اما مدیران ضعیفی آنها را اجرا کردند.
تنها دوره طلایی شهر تهران دوران آقای قالیباف بود که شهر تهران به شکوفایی خود رسید. این دوره هم که تازه آغاز به کار کرده است در مسیر توسعه درحال گام برداشتن است اما جبران خسارت‌های دوره‌های گذشته بسیار دشوار است.»او افزود: «کشور ما یک کشور درحال‌توسعه است و تحریم و بسیاری از دشمنی‌ها باعث عقب‌افتادگی توسعه شهر ما شده است، وگرنه مدیران شهری و مسوولان شهر تهران علاقه بسیاری به توسعه تکنولوژی و بهبود شرایط خوب زندگی برای شهروندان‌شان هستند.»
توزیع عادلانه امکانات در شهر
یکی از مهم‌ترین اهداف مطرح کردن مفهوم «کیفیت زندگی شهری» اصلاح و تکامل توسعه از توسعه صرف کمی به توسعه پایدار شهری بوده است؛ درواقع کیفیت زندگی شهری یکی از اهداف اصلی توسعه پایدار و یکی از مولفه‌های اساسی برای شکوفایی و ارتقای وضعیت زندگی است و درنتیجه باید آن را محور توسعه اجتماعی و اقتصادی دانست.
«کیفیت زندگی» مفهومی برای تعیین رضایت داشتن یا نداشتن افراد و گروه‌ها از ابعاد مختلف زندگی تعریف می‌شود که میان‌رشته‌ای، گستردگی، پیچیدگی و چندبعدی بودن این موضوع باعث شده در رشته‌های گوناگونی ازجمله شهرسازی، جغرافیا، جامعه‌شناسی، اقتصاد، روانشناسی، علوم سیاسی، بازاریابی، مدیریت مورد استفاده قرار گیرد و دارای مفهوم و معانی متفاوت باشد.
برخی از اقتصاددانان معتقدند برای کیفیت زندگی اساسا پیامدهای رشد اقتصادی در نظر گرفته می‌شود؛ درحالی‌که نزد جامعه‌شناسان، این مفهوم نیازهای اساسی، انسجام اجتماعی، نوعدوستی و ازخودگذشتگی در میان جماعات را دربرمی‌گیرد. این مفهوم نشان‌دهنده ویژگی‌های کلی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی مناطق است که به‌عنوان ابزاری برای تدوین استراتژی‌های برنامه‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«مصطفی بابایی»، کارشناس‌ارشد برنامه‌ریزی شهری دراین‌باره با تاکید بر اینکه امروزه کیفیت زندگی شهری یکی از کلیدی‌ترین مفاهیم برنامه‌ریزی شهری است می‌گوید: بر اساس برنامه‌ریزان در تلاش برای نمایش کیفیت زندگی در سطوح مختلف جغرافیایی و سنجش بهتر آن در دو بعد ذهنی و عینی به‌صورت توأمان هستند.
وی با بیان اینکه در پژوهش‌های انجام‌شده سطح رضایت‌مندی شهروندان از ابعاد مختلف زندگی خود نسبت‌به واقعیت‌های موجود سطح پایین‌تری را نشان می‌دهد، اظهار می‌کند: ازآنجایی که کیفیت زندگی از زمان و مکان جغرافیایی و نظام ارزشی جامعه متاثر است و به احساس رضایت فرد از شرایط زندگی اطلاق می‌شود، چه بسا افرادی با امکانات مالی مناسب، در ذهن خود هیچ احساس رضایتی از زندگی خویش نداشته باشند یا برعکس افرادی با سطح پایینی از استانداردهای زندگی، به عللی متفاوت از زندگی خویش اظهار رضایت نسبی یا حتی کامل داشته باشند؛ بنابراین باتوجه‌به اینکه این امر خود بر رفتار اجتماعی شهروندان، به‌خصوص بر مشارکت در امور شهری تاثیر داشته و آن را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، لزوم ارتقای کیفیت محیط و زندگی در شهر احساس می‌شود.
بابایی معتقد است که ارتقای کیفیت زندگی شهری و رفع مسائل و مشکلات و توزیع عادلانه امکانات در شهر، نیازمند اقدامات موثر، برنامه‌ریزی هدفمند و متناسب با نیازهای شهروندان است.وی با اشاره به بخشی از اقدامات موثر و متناسب با نیازهای شهروندان، می‌گوید: توزیع بهینه کاربری‌های مختلف شهری در سطح شهر از طریق احداث پایگاه بهداشتی در سطح محلات، ایجاد امکانات اوقات فراغت از طریق افزایش سرانه‌های فضای سبز و عمومی با احداث پارک‌های محله‌ای همچنین تجهیز پارک‌های موجود در سطح شهر، افزایش سلامت محیطی شهر از طریق احداث شبکه جمع‌آوری فاضلاب و تعریض کانال‌های هدایت آب خیابان‌ها، جوی‌ها و معابر با توجه به ظرفیت و کیفیت لازم و انجام اقدامات هویت‌ساز در سطح شهر و محلات، جهت افزایش حس تعلق افراد به محل سکونت خود به‌منظور جلوگیری از مهاجرت به مرکز استان ازجمله این اقدامات است.
وی خاطرنشان می‌کند: فراهم کردن سازوکارهایی به‌منظور مشارکت هرچه بیشتر شهروندان در برنامه‌های شهری از طریق طراحی سایت‌های نظرخواهی و برقراری روابط الکترونیکی جهت سنجش و پایش نظرات شهروندان قبل و بعد از هر برنامه و طرح مهم شهری همچنین آشنا کردن شهروندان با مفهوم، حقوق، وظایف و مسوولیت‌های آنها در جامعه، ایجاد شوراهای محلی در محلات و تشویق مردم برای عضویت در این شوراها و افزایش میزان آگاهی آنان و اطلاع‌رسانی در زمینه شیوه‌های مشارکت در امور شهری از دیگر راهکارهای مهم و اساسی است.
نظر شما