استان خوزستان به‌عنوان قطب کشاورزی کشور سالانه حدود ۱۸میلیون تن محصول کشاورزی تولید می‌کند که با توجه به ظرفیت‌های موجود و در صورت استفاده از فناوری‌های روز امکان رساندن این میزان به ۵۰ میلیون تن در سال نیز وجود دارد.

رونق کشاورزی پایدار در خوزستان

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران،تالاب شادگان به‌عنوان یک گنجینه ارزشمند، قابلیت‌های زیست محیطی و اقتصادی زیادی برای توسعه کشاورزی پایدار در استان خوزستان دارد. این تالاب به‌عنوان فرصتی برای اشتغال دامداران، کشاورزان و شاغلان در شیلات محسوب می‌شود. در صورت تأمین حقابه این تالاب می‌توان منافع اقتصادی بیشتری را برای جوامع محلی تأمین کرد. مدیریت چرای دام، حفظ کاربری زمین‌های کشاورزی، اطلاع‌رسانی به بهره‌برداران محلی، اجرای طرح‌های آب و خاک و آموزش از اقدام‌های مهم در جلوگیری از تخریب و فرسایش خاک در این منطقه است که همه این اهداف در طرح احیای تالاب شادگان با محوریت کشاورزی حفاظتی و پایدار تدوین شده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در گفت‌وگو با «ایران» با بیان اینکه عمده کشت‌های بالادست تالاب شادگان به‌صورت زراعی است گفت: کشاورزی حفاظتی در این حوزه در دستور کار قرار گرفته که تأثیر بسزایی در افزایش بهره‌وری آب دارد. با کشت جایگزین به جای کشت‌های آب‌بر در این حوزه، معیشت کشاورزان تأمین خواهد شد. ازاین رو فروش حجمی آب برای مصرف بهینه در روستاهای پایلوت در نظر گرفته می‌شود.


تورج نوروزی، کشاورزی حفاظتی در دراز مدت را یکی از راه‌های حفظ منابع خاک و آب و جلوگیری از فرسایش و کاهش مواد آلی خاک عنوان کرد و اظهار داشت: حوزه تالاب از نخیلات تا سد مارون در برنامه توسعه کشت کشاورزی تالاب شادگان قرار دارد. در طرح توسعه کشاورزی پایدار شادگان 8 شهرستان این استان برای کشت در نظر گرفته شده‌اند که در آن الگوی کشت محصولاتی مانند ذرت علوفه‌ای و... که متداول هستند و نیاز آبی زیادی را ندارند انجام می‌شود.


وی با تأکید بر اینکه در الگوی کشت و تدوین برنامه کشاورزی، بحث توجیه و اقناع‌سازی کشاورزان حائز اهمیت است، خاطرنشان کرد: در تدوین این طرح چه در کشت زمستانه و چه تابستانه باید مدیریت رودخانه‌ها انجام شود تا بتوانیم تا حدودی به سمت کشت حفاظتی گام برداریم تا بهبود خاک را داشته و مصرف آب را به حداقل برسانیم.


وی با اشاره به اینکه اجرای طرح آبخیزداری و احیای آبخوان‌ها می‌تواند در کنترل سیلاب‌ها و هدایت آن به‌عنوان یک چشمه‌سار در بهبود اراضی کشاورزی مؤثر باشد، بیان داشت: اجرای طرح توسعه پایدار کشاورزی تالاب شادگان در حال حاضر در چند روستا در حال انجام است که به مرور در دیگر شهرها در سال‌جاری اجرایی می‌شود.


توسعه کشاورزی پایدار در 16روستا در حوضه آبخیز تالاب شادگان
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان نیز در این خصوص با بیان اینکه تالاب شادگان یکی از کم‌نظیرترین تالاب‌های کشور در حوضه آبی است، گفت: این تالاب شامل سه بخش آب شیرین، لب شور و شور است. آب شیرین، در شمالی‌ترین قسمت آن و در محل ورود رودخانه جراحی به تالاب قرار دارد که این امر باعث ایجاد تنوع زیستی بسیار غنی و بالا از نظر جوامع جانوری و گیاهی تالاب‌ شده است.


خدارحم امیری‌زاده با بیان اینکه تالاب شادگان از نظر بین‌المللی، محلی و منطقه‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است و باید در راستای محافظت از آن برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شود، افزود: براساس موافقتنامه‌ای که در مهرماه سال ۱۴۰۰بین سازمان جهاد کشاورزی خوزستان و معاونت محیط زیست دریایی و تالاب‌های کشور منعقد شد، یک برنامه و نقشه راهی برای احیای تالاب شادگان تبیین شد. این موافقتنامه تا سال ۱۴۰۳ ادامه دارد و پیرو این موافقتنامه، آنچه در این طرح برعهده مجموعه جهاد کشاورزی استان نهاده شده، بحث توسعه کشاورزی پایدار است که این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از مهم‌ترین وظایف سازمان نیز است.


وی در خصوص هدف اجرای این طرح اظهارداشت: هدف از این موافقتنامه اقدام مشترک برای پایدارسازی و ترویج دستاوردهای حفاظت از تالاب‌های ایران در حوضه آبخیز تالاب بین‌المللی شادگان است. در این زمینه برای تالاب شادگان که حوضه آبخیز مارون و جراحی به طور عمده آن را تغذیه می‌کنند، ۶ پایلوت طراحی کردیم که شامل دو روستا در شهرستان بهبهان، یک روستا در شهرستان امیدیه، یک روستا در شهرستان رامشیر و دو روستا در شهرستان شادگان می‌شود؛ این پایلوت‌ها در راستای توسعه کشاورزی پایدار در تالاب شادگان تعیین شده‌اند. این پروژه کاملاً به صورت مشارکتی است، یعنی جوامع کشاورزی که به توسعه کشاورزی پایدار علاقه‌مند هستند، به صورت داوطلبانه با بخش‌های دولتی و غیردولتی همکاری خواهند داشت و از بین این کشاورزان، کشاورزانی انتخاب می‌شوند تا پایش مزارع را انجام دهند.


وی با اشاره به اینکه طرح توسعه کشاورزی یک طرح مشترک بین دولت جمهوری اسلامی ایران و کشور ژاپن است، یادآورشد: منابع مالی این طرح، از سوی برنامه‌ توسعه سازمان ملل متحد در قالب طرح حفاظت از تالاب‌های ایران به کشور اختصاص یافته است. منابع مالی این طرح وارد بخش‌های دولتی نمی‌شود و شرکت‌های فنی مهندسی که در قالب بخش‌های غیردولتی، بازوهای اجرای کار برای بخش‌های دولتی هستند، پس از امضای موافقتنامه با سازمان جهاد کشاورزی، یک تفاهمنامه نیز از سوی معاونت محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان محیط زیست کشور با شرکت‌های فنی مهندسی مستقر در داخل استان منعقد می‌شود تا این منابع مالی بین آنها رد و بدل شود.


این مسئول در خصوص حوضه‌های آبخیز مارون و جراحی بیان کرد: با در نظر گرفتن اکوسیستم موجود در حوضه‌های مارون و جراحی که به عنوان مراکز و قطب کشاورزی هستند و با توجه به شرایط خشکسالی موجود که در ۵۰ تا ۶۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده، باید برنامه‌هایی برای افزایش تاب‌آوری‌ انجام شود. بنابراین در این راستا باید برنامه‌هایی داشته باشیم که در برگیرنده پایداری اقتصادی و توسعه روستاها باشند تا مسائل اجتماعی، محیط‌زیستی و پیامدهای ناگوار بر اثر این خشکسالی در بخش کشاورزی رخ ندهد.

این برنامه‌ها را به گونه‌ای تنظیم می‌کنیم که مدیریت بهره‌وری آب در بخش کشاورزی در آنها وجود دارد. وی اظهار کرد: با توجه به شرایط خشکسالی موجود در استان، مدیریت بهره‌وری از آب، شاه‌کلید توسعه کشاورزی پایدار است که پروژه احیای تالاب، مبتنی بر این محور است و این طرح اقداماتی شامل حفاظت از تالاب از جمله رعایت اصول تغذیه گیاهی، مبارزه تلفیقی با عوامل زیان‌رسان مزارع مانند آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، فعالیت‌های به‌زراعی و به‌نژادی، توجه ویژه به ملاحظات محیط‌زیستی و جلوگیری از آتش‌سوزی بقایای گیاهی مزارع می‌شود.


وی در خصوص گسترش گردشگری کشاورزی در حوضه تالاب شادگان اظهار کرد: با وجود محصولات متنوع شامل نخیلات، دام‌های ارزشمند گاومیش و ماهی‌ها از جمله کپور، حمری و بنی که بستر جذب گردشگری کشاورزی را فراهم می‌کنند، در مجموع می‌توانیم زمینه‌های دیگری از توریسم یا گردشگری کشاورزی را در حوضه تالاب شادگان گسترش دهیم.


رئیس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان افزود: این پروژه می‌تواند دستاوردهای توسعه کشاورزی پایدار را در مفهوم عام اجرا کند. همچنین در این زمینه از ابزارها و راهبردهای ترویجی مثل بازدیدهای ترویجی استفاده خواهیم کرد و با توجه به شرایط خشکسالی، الگوی کشت مبتنی بر محصولات کم‌آب‌بر پیاده‌سازی خواهد شد.


امیری‌زاده در خصوص مدت زمان اجرای این طرح گفت: بحث افزایش بهره‌وری آب تا سال سوم اجرا می‌شود و سعی می‌کنیم تعداد پایلوت‌ها را افزایش دهیم تا برای کشاورزان زمینه‌های تفکر به کشاورزی پایدار مهیا شود و بتوانند با مدیریت و در نظر گرفتن شرایط خشکسالی، تصمیم‌گیری‌های لازم برای کشت در مزرعه خود را داشته باشند. به عنوان مثال کشت کنجد که یک محصول کم‌آب‌بر است، را به کشاورزان توصیه می‌کنیم تا در مزارع خود بکارند.

همچنین در زمینه نخیلات، غلات و دانه‌های روغنی کشت شده، برنامه‌های ویژه‌ای داریم که هر دو مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان و پژوهشکده خرما و میوه‌های گرمسیری در راستای این پروژه همکاری و فعالیت‌های لازم را با بخش اجرایی انجام می‌دهند که شامل نظارت، سرکشی‌ها و اندازه‌گیری مقادیر آب مصرف شده می‌شود.

با توجه به شرایط خشکسالی موجود در استان خوزستان، مدیریت بهره‌وری از آب، شاه کلید توسعه کشاورزی پایدار است که پروژه احیای تالاب، مبتنی بر این محور است و در این طرح اقداماتی شامل حفاظت از تالاب از جمله رعایت اصول تغذیه گیاهی، مبارزه تلفیقی با عوامل زیان رسان مزارع مانند آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز، فعالیت‌های به‌زراعی و به‌نژادی انجام می شود

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha