به گزارش سلامت نیوز به نقل از ضمیمه خانواده روزنامه اطلاعات، اما طرح پزشک خانواده چیست؟ این طرح همانطور که از اسمش هم پیداست یعنی هر بیمار پزشک خانواده خود را داشته باشد و در ابتدا به وی مراجعه کند. در صورتی که نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر بود پزشک خانواده می‌تواند بیمار را به متخصص مربوط ارجاع دهد. در این طرح هزینه‌های درمان بسیار کمتر شده و متخصصان نیز هر روزه با انبوهی از بیماران مواجه نخواهند بود. در حال حاضر دو دهه از معرفی این طرح گذشته اما آنطور که باید عملی نشده آن هم در شرایطی که پرونده سلامت هر فرد رو به الکترونیکی شدن می‌رود.
بهرام عین اللهی، وزیر بهداشت، در این باره گفته است « حتما باید برنامه‌ای واقعی و نه خیالی برای اجرای پزشکی خانواده تهیه شود. در دنیا ثابت شده که هر کشور با توجه به شرایط خودش می‌تواند برنامه‌ها را اجرا کند و هیچ کشوری نمی‌تواند برای کشوری دیگر، نسخه‌ای تجویز کند و باید با توجه به شرایط بومی ایران، برای اجرای پزشکی خانواده اقدام کنیم.»
«در زمینه پزشک خانواده کاملا آمادگی داریم. مانع اصلی که در این زمینه داریم، بحث بودجه است و اگر بودجه مورد نظر آن تامین شود می‌توانیم آن را پیش بریم. مانند آنچه که در دارویار اتفاق افتاد. البته پزشک خانواده در دو استان مازندران و فارس اجرا می‌شود. برای اجرای کشوری آن بسته‌های ما کاملا آماده است و با تأمین منابع مالی آغاز به اجرای این طرح می‌کنیم.»
در حال حاضر پزشکان عمومی زیادی بیکار هستند و می‌توان از آنها به عنوان پزشک خانواده استفاده کرد اما هنوز هم مشکلات زیادی بر سر راه این طرح وجود دارد. برای مثال طرح پزشک خانواده در دهه هشتاد با طرح پزشک روستا آغاز شد که در آن مقرر شد که بیمار پس از مراجعه به پزشک خانواده در صورت ضرورت برای دسترسی به خدمات تخصصی پزشکی به پزشکان متخصص و فوق تخصص ارجاع داده شود.
ناصر خسروی، پزشک متخصص عفونی، در این باره می‌گوید:« این طرح یک شبه قابلیت اجرا نداشت، بنابراین در گام اول با مشکلاتی در اجرا مواجه شد، امروز نیز افراد تحت پوشش کمیته‌امداد امام خمینی(ره)، افراد تحت پوشش بیمه همگانی و بیمه‌های روستایی به همین شیوه ارجاع داده می‌شود. اما این طرح موفق نبود، زیرا زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن فراهم نشده بود، تعامل لازم بین بیمه‌ها، پزشکان به‌عنوان مجریان و وزارت بهداشت و درمان به‌عنوان کارفرما در این طرح وجود نداشت.»
«در نظام ارجاع کنونی در طرح پزشک خانواده افرادی که تحت پوشش بیمه همگانی و یا روستایی رایگان هستند می‌توانند تنها به پزشکان شاغل در بخش دولتی مراجعه کنند، یعنی طرح کامل اجرا نشده است. : طرح پزشک خانواده زمانی می‌تواند موفق شود که زیرساخت، بودجه و فرآیندهای اجرا در کنار هم دیده شود، برای اینکه نتایج طرح مشهود شود، حداقل ۱۰ الی ۱۵ سال زمان نیاز است.»
از دیگر دلایل شکست این طرح نبود زیرساخت‌های قوی بود. برای مثال یکی از مشکلات اصلی بدهی شرکت‌های بیمه به پزشک‌ها بود که باعث شد پزشکان با این طرح همراه نشوند. اگر شرکت‌های بیمه حق ویزیت متخصصان را تحت پوشش خود قرار ندهند؛ بیمار از مراجعه به متخصصی پزشک خانواده او را ارجاع داده است، خودداری کرده و ترجیح می‌دهد خود پزشک خود را انتخاب کند.
یکی دیگر از مشکلات اساسی تورم اقتصادی کشور است. برخی پزشکان متخصص برای این که درآمد بالاتری داشته باشند حتی بیمارانی با علائم عادی را ویزیت می‌کنند و برای همین عملا مرحله پزشک عمومی یا خانواده حذف می‌شود. همچنین در حال حاضر بسیاری از داروها در پوشش بیمه نیستند و بیمه‌ها به تعهدات مالیشان عمل نمی‌کنند برای همین هم بسیاری از پزشک‌های مایل به عقد قرارداد با این شرکت‌ها نیستند.
اجرای طرح پزشک خانواده اما هنوز متوقف نشده و ادامه دارد. کمال حیدری، معاون بهداشت وزارت بهداشت، در این باره بیان می‌کند: «در حال حاضر وزارت بهداشت دولت سیزدهم با توجه به تجربه‌های قبلی و نسخه‌هایی که برای اجرای این برنامه نوشته شده بود، کارهای خود را دنبال می‌کند. نقطه ضعف اساسی که باعث شد برنامه پزشک خانواده اجرایی نشود، سیستم نظام ارجاع است که نفس برنامه پزشک خانواده بحث سیستم ارجاع است که معاونت درمان در حال بررسی آن است. جدای از این مشکلات، یکی از دلایل مهم اجرایی نشدن برنامه پزشک خانواده، بحث منابع است.»
مصطفی رضایی، ئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت، در این باره می‌گوید: « اعتبارات و منابع، نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت سه ضلع برای اجرای پزشک خانواده است. اگر موانع پرونده الکترونیک و یکپارچه شدن آن در بخش خصوصی، دولتی و در سطح یک و دو و سه انجام شود و پرونده الکترونیک شکل گیرد در آن قالب نظام ارجاع به راحتی شکل خواهد گرفت. با اجرای طرح پزشک خانواده بسیاری از هزینه‌های درمان کاهش پیدا خواهد کرد. بسیاری از خدمات ما در سطح یک خدمات پیشگیرانه هستند به طور مثال خدمات غربالگری سرطان است که یکی از آنها غربالگری سرطان روده بزرگ است. هزینه غربالگری این بیماری با هزینه سرسام‌آور شیمی‌درمانی قابل مقایسه نیست و پیشگیری و سرمایه‌گذاری در بخش بهداشت و غربالگری قطعا به نفع نظام است و تنها راه سرمایه‌گذاری در نظام بهداشت اجرای پزشک خانواده است.»
حال باید دید با وجود این همه اظهار نظر از مسئولان امر در مورد اهمیت و ضرورت این امر، اجرای آن به کجا می‌رسد.
یکی از بزرگترین طرح‌های رها شده ایران در زمینه پزشکی و سلامت طرح پزشک خانواده است. حدود ۲۰ سال است که از طرح برنامه پزشک خانواده یا همان نظام ارجاع گذشته است اما هنوز به اهداف خود نرسیده است. داستان جایی جالب‌تر می‌شود که می‌بینیم این طرح با سر و صدا و تبلیغات زیادی شروع به کار کرد اما امروزه بسیاری از افراد حتی از آن خبر ندارند.
نظر شما