به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جوان، با وجود این، آنطور که محمد شریفی‌مقدم، رئیس خانه پرستار می‌گوید در حالی که به سالگرد این مطالبه نزدیک می‌شویم، نه آزمون استخدامی جدید برای استخدام پرستاران برگزار و نه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به شکل درست و مطابق قانون اجرایی شده‌است. آنچه در پی می‌آید حاصل با محمد شریفی‌مقدم، رئیس خانه پرستار درباره چالش‌های این روزهای پرستاران است.
آقای شریفی‌مقدم! در حالی در آستانه روز پرستار هستیم که سال گذشته در چنین روزی، رهبر معظم انقلاب ضمن قدردانی از زحمات پرستاران خواستار اجرای قانون تعرفه‌گذاری پرستاران شدند و همچنین بر لزوم استخدام پرستاران تأکید کردند.
با توجه به ورود رهبری به اجرای مطالبات جامعه پرستاری، در یک سال گذشته چقدر از این مطالبات محقق شده‌است؟ واقعیت این است که وضعیت پرستاری خوب نیست. پرستاران چند مطالبه دارند؛ یکی از این موضوعات که هم مطالبه جامعه پرستاری و هم مطالبه مردم است، بحث استخدام نیرو است. ما نصف حداقل استانداردهای جهانی پرستار داریم؛ یعنی حداقل استاندارد پرستار نسبت به هزار نفر جمعیت سه نفر است، اما در حال حاضر در کشور ما این عددی 1.5 است.
سقف این عدد در کشورهای اروپایی حدود ۱۰ است و در کشورهای منطقه همچون کشور گرجستان، حدود ۵ و ۶ است. هر قدر که تعداد پرستاران از عدد ۳ کمتر باشد، به مردم خسارت بیشتری وارد می‌شود، چون کیفیت خدمت‌رسانی تنزل پیدا می‌کند و افزایش مرگ و میر را خواهیم داشت. آخرین آزمون استخدامی در ۲۴ بهمن ۱۳۹۹ برگزار شد، اما در سال ۱۴۰۰ و۱۴۰۱ آزمون استخدامی برگزار نشده‌است. تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری هم مطالبه ۱۵، ۱۶ ساله پرستاران است.
این قانون سال ۱۳۸۶ تصویب شد و جزو ام‌المطالبات جامعه پرستاری کشور است که به‌رغم پیگیری‌های مختلف و دستورات مقامات و حتی ورود رهبری انجام نشد تا اینکه پارسال پس از روز پرستار بنا شد از دی ماه ۱۴۰۰ این قانون اجرایی شود، اما اتفاقی نیفتاد!، اما مسئولان وزارت بهداشت از اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری صحبت می‌کنند! دلیل شما برای این ادعا که قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اجرایی نشده‌است، چیست؟ شکلی از قانون اجرا شده که با اصل ماجرای قانون تعرفه‌گذاری بسیار متفاوت است! بیشتر توضیح می‌دهید؟ طبق یک فرمول جهانی فی فور سرویس برای گروه پزشکی که از سال ۱۳۷۵ اجرایی می‌شود.
این فرمول یعنی هر خدمتی که پزشک، فیزیوتراپ، آزمایشگاه یا پرستار انجام بدهد، با چند شاخص ارزش‌گذاری می‌شود. از جمله اینکه که این خدمت چقدر خطر برای انجام‌دهنده خدمت دارد، چقدر برای مریض خطر دارد، چقدر زمان می‌برد، ضریب استهلاک دستگاهی که خدمت با آن‌ها انجام می‌شود، چقدر است و تخصص و مدارک هم در این مسئله نقش دارد. خواسته پرستاران این بود که قانون خدمات پرستاری هم در چارچوب بسته‌های تشخیص درمانی مانند بقیه گروه‌ها تعریف شود و در قالب فی فور سرویس و کتاب کالیفرنیا. همچنان که کتاب خدمات ارزش‌های نسبی داریم و در آن حدود ۱۰ هزار خدمت تعرفه‌گذاری شده که ۹هزار خدمت آن برای پزشکان و هزار مورد از آن برای سایر خدمات است.
به جز برای پرستاران که خدماتشان تعریف‌شده نبود. انتظار جامعه پرستاری این بوده که تعرفه‌های پرستاران و خدمات پرستاری هم بر اساس همان مدل و همان ترازو و همان سبک و روشی که ۱۰ هزار خدمت در کتاب ارزش‌گذاری نسبی تعریف‌شده مورد ارزیابی قرار بگیرد و به آن‌ها وزن و ارزش داده شود. زیربنای اساسی این انتظارات هم برای کم‌شدن اختلافات بین پزشک و پرستار است، اما آنچه امروز تحت عنوان قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری اجرا می‌شود، این مدل نیست.
چه مدلی از تعرفه‌گذاری اجرایی شده که از نگاه شما مورد رضایت پرستاران نیست؟ در حال حاضر هر مریضی که روی تخت بیمارستانی بستری بشود، در هر بخش و در هر جایی از کشور برایش شش K تعریف شده و هر K ۱۴هزارو۹۰۰ تومان است. بر این اساس ۹۰ هزار تومان به ازای هر ۲۴ ساعت بستری بیمار روی تخت، بیمار باید به حساب بیمارستان بریزد.
از این مبلغ ۱۴ درصد به بیمارستان و برای کادر و نیروهای اداری است و در نهایت چیزی نزدیک به ۲ میلیون تومان کارانه پرستاران می‌شود. در نهایت ماجرا به شکلی جلو رفت که تنها پوسته‌ای از تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری باقی مانده‌است و اصل طرح تغییر کرد تا گفته شود این طرح را اجرایی کرده‌ایم. این فرمت عدالت در حق مریض را هم اجرایی نمی‌کرد، چراکه هر بخش خدمات متفاوتی دارد یا یک بیمار ممکن است خدمات بیشتری دریافت کند و یک بیماری خدمات کمتر. از سوی دیگر این ۹۰هزار تومان به گروه پرستاری داده می‌شود؛ یعنی بنا بود این طرح با چیزی حدود ۶ هزار میلیارد تومان پول اجرایی شود که اگر آن را تقسیم بر ۲۰۰ هزار نفر کار پرستاری بکنیم در ماه ۲ میلیون تومان می‌شود و از این رقم ۶۰ درصد به پرستاران می‌رسید، اما در نهایت نتوانستند این طرح را پیاده کنند.
دلیل آن هم این بود که پرستاران برخی از بیمارستان‌های دولتی در حال حاضر حدود ۳ میلیون تومن کارانه می‌گیرند و با اجرای این فرمول کارانه پرستاران کاهش پیدا می‌کرد. به همین خاطر موضوع دیگری مطرح شد و آن کارانه قبلی هر پرستار ضربدر ۲/ ۲ بود. بر این اساس پرستاری که ۳ میلیون تومن کارانه می‌گرفت با اجرای این طرح ۷ میلیون تومان کارانه خواهد گرفت، اما یک پرستار شهرستانی که ۳۰۰ هزار تومان کارانه می‌گرفت با اجرای این طرح کمتر از یک میلیون تومان یارانه خواهد گرفت! پس اجرای طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری با شکلی که اشاره کردید، شکاف‌ها و تبعیض‌ها را در جامعه پرستاری افزایش می‌دهد.
درست است؟ دقیقاً. بنابراین در اینجا هم دچار مشکل شدند و بخشی از این کارانه را پرداخت کردند و بخشی را پرداخت نکردند. از سوی دیگر قانون تعرفه‌گذاری برای تمامی پرستاران در بخش دولتی، بخش خصوصی، تأمین اجتماعی و نیروهای مسلح بوده‌است، اما در حال حاضر تنها بخشی که کارانه‌های جدید و بر مبنای قانون تعرفه گذاری تازه را دریافت کرده، پرستاران بخش دولتی هستند که در بین آن‌ها هم به یکی کارانه مطابق این قانون جدید را داده و به یکی نداده‌اند! آن‌هایی هم که کارانه را دریافت کرده‌اند با تفاوت و تبعیض است.
این در حالی است که وضعیت پرستاران حقوقی بخش خصوصی بدتر است! بله. بخش خصوصی وضعیت نامناسب‌تری دارد. علاوه بر این، تعرفه پزشکان در بخش دولتی یک K است، اما در بخش خصوصی این K هشت برابر بخش دولتی است. این کاملاً قانونی و رسمی است و ربطی به مسئله زیرمیزی گرفتن ندارد.
یا در مناطق محروم تعرفه پزشکان دو k است، اما در این طرح برای تمام بیمارستان‌ها خصوصی و دولتی و تأمین اجتماعی برای خدمات پرستاری به ازای هر تخت شش K را در نظر گرفته‌اند. ضمن اینکه هیچ پرداختی به پرستاران بخش خصوصی، تأمین اجتماعی، نیروهای مسلح و خیریه نداشته‌اند. این مسئله به شدت جامعه پرستاران را آشفته و در واقع شکاف‌ها را بیشتر کرده‌است. هم شکاف بین پزشک و پرستار و هم شکاف بین خود جامعه پرستاران! جالب اینجاست که مدیران پرستاری با این فرمول کارانه ضربدر ۲/ ۲ کارانه‌هایشان بسیار بیشتر شده‌است.
از نگاه شما این مسئله می‌تواند تعمدی باشد، چراکه منافع مدیران حوزه پرستاری را تأمین کرده‌است؟ نمی‌دانم و نمی‌توانم در این رابطه اظهارنظر کنم، اما اجرای این طرح باعث افزایش جدی کارانه مدیران پرستاری شده‌است. این در حالی است که مسئولان حوزه پرستاری وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری می‌توانستند در جریان کرونا و توجه عموم جامعه به بحث جامعه پرستاران مطالبات این جامعه را پیگیری کنند و پیش ببرند از نظر من این تعرفه‌گذاری نه مبنای کارشناسی دارد و نه مبنای قانونی، چراکه قانون گفته تعرفه‌گذاری پرستاری هم همانند خدمات پزشکی و در قالب بسته‌های تشخیصی درمانی باشد و نه در قالب تخت.
آقای شریفی‌مقدم! یکی از موضوعاتی که در رابطه با اجرای طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری وجود دارد، این است که شیوه فی‌فورسرویس که در حوزه پزشکی هم وجود دارد، یکی از عواملی است که موجب درآمدهای نجومی پزشکان‌شده و انتقادات زیادی به این مسئله وارد است و ظاهراً در هیچ کشوری در دنیا این مدل پرداختی به پزشکان اجرایی نمی‌شود.
حالا چرا باید مدل پرداخت اشتباهی که موجب ایجاد شکاف در بین کادر درمان با گروه پزشکی شد، باید برای جامعه پرستاری هم اجرایی و این اشتباه یک‌بار دیگر تکرار شود؟ ما می‌گوییم شما یک مدل را بیاورید و آن را برای همه اجرا بکنید. در حال حاضر در کشورهای اروپایی همه کادر درمان اعم از پزشک و پرستار حقوق ثابت می‌گیرند.
قبل از انقلاب در ایران هم همینطور بود تا اینکه سیستم پرداخت فی‌فورسرویس در ایام جنگ و در سال ۷۴ شکل بگیرد، همین مدل پرداخت ثابت بود. به طور نمونه من یادم است خودم که در بیمارستان امام حضور داشتم، مثلاً پزشک ۱۰ هزار تومان می‌گرفت، سرپرستار بخش ۸ هزار تومان، پرستار متوسط خدمت ۵ هزار تومان و پرستار جدید ۴ هزار تومان می‌گرفت. همان چیزی که در دنیا روال است؛ در تمام کشورهای دنیا ممکن است مبالغ متفاوتی حقوق به پرستاران و پزشکان بدهند، اما اختلاف دریافتی پرستار و پزشک یک تا سه برابر است، مثلاً در عربستان یک پزشک متخصص ۱۵ هزار ریال سعودی می‌گیرد و پرستارش ۱۰ هزار ریال ۵/۱ برابر بین دریافتی پزشک و پرستار فاصله است.
در امارات این اختلاف درآمد از 1.5 هم کمتر و حدود 1.2 برابر است. در گرجستان حدود دو برابر و در انگلیس 2.4 برابر و در امریکا همین حدود است. در برخی کشورهای اروپایی 1.8 و در کشورهای افریقایی حدود دو برابر است. در کشور ما هم قبلاً همینطور بود، اما در حال حاضر این اختلاف دریافتی چند ده برابر است. ما هم به فی فور سرویس نقد داریم.
البته سیستم فی فور سرویسی که در همان سال‌ها وارد ایران و بنا شد اجرایی شود با چیزی که هم اکنون اجرا می‌شود، فرق داشت. ابتدا بنا بود پزشکانی که حقوق نمی‌گیرند، بر مبنای فی فور سرویس دریافتی داشته‌باشند. در حال حاضر، اما اساتید هم حقوق هیئت علمی ۳۰،۴۰ میلیون تومانی هیئت علمی را می‌گیرند و هم کارانه می‌گیرند.
آن هم در حالی که کارشان را خودشان انجام نمی‌دهند و رزیدنت انجام می‌دهد. از سوی دیگر بخش دولتی محلی برای بازاریابی بیمار و پرتاب آن به بخش خصوصی است. ما می‌گوییم اگر فی فور سرویس خوب نیست، آن را متوقف کنید، اما همین ۲۴شهریور سقف کارانه پزشکان را در مناطق محروم کلاً برداشتند و یک پزشک می‌تواند چند صد میلیون تومان کارانه بگیرد. در مناطق برخوردار هم چیزی حدود صددرصد کارانه پزشکان را اضافه کردند و دو برابر شد و از ۶۰ میلیون سقف کارانه به ۱۲۰ میلیون افزایش پیدا کرد.
در تخصص‌های کمیاب‌تر تا ۱۲۰درصد کارانه پزشکان افزایش پیدا کرد. یا خدمات پزشکی که در کتاب کالیفرنیا ارزش‌گذاری شده قبل از ۵۰۰ خدمت بود، اما هم اکنون به ۱۰ هزار خدمت رسیده‌است. اگر فی فور سرویس بد است و کارایی ندارد، کلاً باید جمع شود نه اینکه وقتی به پرستاران می‌رسد، بگویند خوب نیست! نمی‌شود که یک گروه بر اساس فی فور سرویس پول بگیرند و تعداد خدماتشان هم زیاد شود و برای گروه دیگر بگویند فی فور سرویس خوب نیست.
ما می‌گوییم اگر این مدل بد است، آن را جمع کنند و یک مدل دیگر بگذارند، اما این مدل برای همه باشد. الان هم خواسته پرستاران این است که تعرفه‌های پرستاری همانند تعرفه‌های پزشکی باشد. ما می‌خواهیم عدالت برگزار شود به این مفهوم که اگر چیزی بد است برای همه بد است و اگر چیزی خوب است برای همه باید یکسان باشد.
نظر شما