به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، جدیدترین رخداد آتش‌سوزی در پاییز خشک امسال، در شهرستان رودبار گیلان به وقوع پیوست و اطفای آن بیش از چهار روز طول کشید. آنطور که سرهنگ رضا اکبری، فرمانده یگان حفاظت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری می‌گوید: اقدامات پیشگیرانه انجام شده در مقابله با حریق، باعث کاهش 92 درصدی سطح حریق در این منطقه شده است.
حریق یکی از عواملی است که ادامه حیات جنگل‌ها و مراتع ایران را تهدید می‌کند. در این پاییز خشک، آتش‌سوزی بیش از هر عامل دیگری بلای جان جنگل‌ها شده و زمینه از بین رفتن تنوع‌زیستی کشور در عرصه‌های طبیعی را فراهم می‌کند. اعداد و ارقام مطرح شده در این زمینه هر سال متفاوت است. این ارقام سالانه از14 هزار تا 21 هزار هکتار متغیر است.
کاهش میزان آسیب ناشی از حریق
فرمانده یگان، سازمان منابع طبیعی را تنها فصل‌الخطاب ارائه آمار معرفی می‌کند و بر این باور است که بجز این مجموعه، هیچ‌کس حق ارائه آمار ندارد.البته او آمارهای ضد و نقیض مطرح شده درباره سطحی را که ناشی از آتش‌سوزی آسیب می‌بیند به کلی رد کرده و می‌گوید: در هشت ماه ابتدای امسال از جهت مساحت آسیب‌دیده از آتش‌سوزی 92 درصد نسبت به سال قبل کاهش داریم و از جهت فقره حریق، شاهد کاهش 63درصدی هستیم.
در سال 1400 نسبت به سال 99 نیز 46درصد کاهش سطح آسیب‌دیده از حریق داشتیم. اکبری، مساحت سوخته عرصه‌های طبیعی در سال‌جاری را 2هزار و 79 هکتار اعلام می‌کند که این سطح در 596 فقره وقوع حریق، آسیب دیده است. به گفته او، کاهش میزان خسارات ناشی از آتش‌سوزی در تاریخ منابع‌طبیعی کشور بی‌سابقه است، البته این موفقیت دلایل مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها تقویت اطفای حریق هوایی است.
اکبری می‌گوید: ما سال قبل سامانه پیش‌بینی حریق را ایجاد کردیم و به کمک سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، حریق‌های 24 ساعت آینده را با ضریب احتمال وقوع بالا، متوسط و پایین به یگان حفاظت استان‌ها اعلام می‌کنیم. به همین خاطر نیروها عموماً در منطقه حضور دارند و حتی اگر حریقی ایجاد شد، اجازه گسترش نمی‌دهند.
صعب‌العبور بودن منطقه و بادهای گرم عامل طولانی شدن اطفای حریق
فرمانده یگان حفاظت، دلیل طولانی شدن عملیات اطفای حریق جنگل‌های رودبار گیلان را شرایط توپوگرافی منطقه و صعب‌العبور بودن می‌داند و می‌گوید: حتی یک گروه کوهنورد همیار طبیعت را به منطقه اعزام کردیم که با توجه به شیب زیاد منطقه رستم‌آباد، کوهنوردها هم نتوانستند عملیات زمینی اطفای حریق را انجام دهند.
او با اشاره به اعزام دو بالگرد به منطقه، می‌گوید: در حریق گیلان چهار نوبت اطفای کامل حریق را انجام دادیم اما از آن جهت که وزش باد با سرعت بالا را در منطقه داشتیم، مجدداً درختان شعله‌ور می‌شدند.به گفته اکبری از آنجا که بیشتر در شب وزش باد گرم رخ می‌داد، امکان پرواز بالگردها وجود نداشت و نیروهای اطفا ناگزیر بودند منتظر روشن شدن هوا بمانند تا از ظرفیت اطفای حریق هوایی استفاده کنند. او با اشاره به نقش درختان شکسته و افتاده در تداوم حریق، ادامه می‌دهد: این درختان خشک مثل زغال عمل می‌کنند و در واقع بعد از اطفا مثل آتش زیر خاکستر هستند.
یعنی به محض اینکه وزش بادی داشته باشیم، مجدداً شعله‌ور می‌شوند. اکبری لاشبرگ‌های خشک کف جنگل به ارتفاع 10 تا 15 سانتیمتر را هم عامل دیگری برای دشوار شدن اطفای حریق بعد از وزش بادهای گرم معرفی می‌کند و می‌گوید: از آنجا که در روزهای اخیر در منطقه رستم‌آباد بارندگی نداشتیم و دما بالا و رطوبت منطقه پایین بود، جنگل‌های این شهرستان پتانسیل بالایی برای حریق پیدا کرده بود.
فرمانده یگان حفاظت، فرضیه عمدی بودن حریق‌های منطقه گیلان را دور از ذهن نمی‌داند و می‌گوید: از ابتدای آذرماه در استان گیلان 14 فقره حریق داشتیم که چهار فقره در رودبار، یک فقره در رضوانشهر، دو فقره در تالش، رودسر یک فقره، آستارا دو فقره، ماسال دو فقره، سیاهکل یک فقره و املش یک فقره بوده است. در برخی از این مناطق، حریق ظرف یک تا دو ساعت اولیه توسط عملیات زمینی و نیروهای حفاظتی منابع طبیعی اطفا شد و تنها جایی که اطفای حریق چند روز طول کشید، رودبار بود. در املش هم عملیات کمی بیشتر از 24 ساعت به طول انجامید.
بررسی فرضیه عمدی بودن حریق
این مقام مسئول می‌گوید: میزان حریق‌های آذرماه امسال جنگل‌های گیلان نسبت به گذشته افزایش داشته است. به همین خاطر بحث عمدی‌بودن حریق را هم به‌عنوان یک فرضیه از طریق نیروهای امنیتی و دستگاه‌های اطلاعاتی پیگیری می‌کنیم. البته حریق‌های با عامل انسانی (گردشگران) و سهوی هم می‌تواند عامل آتش‌سوزی منطقه باشد. او اضافه می‌کند: از آنجا که صاعقه و رعد و برقی در منطقه نداشتیم، قاعدتاً عامل انسانی باید فضا را برای حریق گسترده عمدی یا غیرعمدی ایجاد کرده باشد.
استفاده از هواپیما در عملیات اطفای عرصه‌های طبیعی
عملیات اطفای حریق در عرصه‌های طبیعی ایران عموماً به دلیل کمبود تجهیزات و نبود یگان هوایی اطفا به طول می‌انجامد. سال گذشته وقتی ایران برای اطفای حریق، هواپیما به ترکیه اعزام کرد، بسیاری از فعالان محیط زیست به سازمان منابع‌طبیعی خرده گرفتند که چرا از این امکانات در ایران استفاده نمی‌شود؟
فرمانده یگان حفاظت در پاسخ می‌گوید: ما 30 فروند بالگرد و دو فروند هواپیمای ایلوشین داریم. بالگردهای ما 4هزار لیتر آب را در بسکت خود حمل می‌کنند و هواپیمای ایلوشین تقریباً 40 هزار لیتر آب حمل می‌کند.به گفته او، هواپیمای ایلوشین غول‌پیکر بوده و برای مشارکت در عملیات اطفا نیاز به شرایط توپوگرافی خاص دارد. این هواپیما باید بتواند بعد از تخلیه آب و انجام عملیات اطفا، بدون وجود مانع مثل صخره و کوه، اوج بگیرد.
بنابراین در مکان‌هایی که کوه وجود دارد، امکان استفاده از هواپیما نیست. جنگل‌های ترکیه دارای ویژگی توپوگرافی مناسب بود برای همین هواپیمای ایلوشین و دو فروند بالگرد اعزام کردیم. وقتی هم در عرصه‌های کلیبر آذربایجان شرقی و بندر انزلی حریق رخ داد و امکان استفاده از هواپیما بود، ایلوشین اعزام کردیم.
کمبود تجهیزات نداریم
گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که گروه کوهنوردی حاضر در منطقه، تجهیزات کافی در اختیار نداشته است اما اکبری می‌گوید: ما کمبود تجهیزات نداریم و یگان حفاظت استان، امکانات لازم را به منطقه برده بود. او اضافه می‌کند: گروه همیاران طبیعت ما آموزش دیده‌اند و به عنوان محافظ در عملیات اطفای حریق از وجود آنها استفاده می‌شود. برای این افراد لباس اطفای حریق و تجهیزات انفرادی تدارک دیده شده است. او تأکید می‌کند: طولانی شدن اطفای حریق ربطی به تجهیزات نداشت. ما تجهیزات را آماده کرده بودیم.
نظر شما