به گزارش سلامت نیوز امروز سراسر استان گلستان مخصوصا شمال استان و شهرستان گنبدکاووس همراه با سرمای شدید، درگیر پدیده گرد وغبار بود. البته این پدیده جدیدی در این استان سرسبز نبوده و بیش از نیم دهه است که دامن گلستان را گرفته است؛ اما به نظر می رسد مسوولان طی سال های اخیر به هشدارهای محیط زیستی ها، اعم از مدیران و کارشناسان محیط زیست تا فعالان مدنی این حوزه، توجه نکرده اند.
۱۳ شهریور ۱۴۰۰ نوربخش داداشی مدیرکل هواشناسی گلستان اعلام کرده بود که « وقوع توفان ریزگرد در گلستان از خوزستان سبقت می‌گیرد. او با اشاره به تحلیل پژوهش‌های موسسه اقلیم‌شناسی مبنی بر استمرار خشکسالی این استان در نتیجه تغییر اقلیم و اثر فعالیت‌های مخرب انسانی گفته بود که در دهه آینده تعداد روزهای همراه با توفان ریزگرد این استان از خوزستان سبقت خواهد گرفت.»
به گفته او از ابتدای سال گذشته تا پایان مردادماه همان سال، ۱۵ روز شاهد وقوع توفان ریزگرد در مناطق مختلف بود که برای استان سرسبز شمالی مانند گلستان قابل تامل است.
او هشدار داده بود که بر اساس این بررسی‌ها، تا ۱۰ سال آینده، سیر صعودی وقوع ریزگرد در گلستان به طور محسوسی ادامه خواهد یافت که جلوگیری از تحقق این پیش بینی به برنامه‌ریزی مدیریت کلان استان نیاز دارد. همچنین تعداد روزهایی که اهالی استان، شاهد طوفان ریزگردهای هستند از ۱۰ سال گذشته تاکنون سه برابر شده است .توفان های ریزگردی هفته های اخیر گلستان، زنگ خطر جدی این حضور مداوم این رخداد اقلیمی مخرب را در استان به صدا درآورده است .
کانون های اصلی ریزگرد
"تغییر اقلیم" و مواردی همچون همجواری با صحرای "قره قوم" ترکمنستان و نزدیکی با بیابان‌های مرکزی ایران به همراه تغییر پراکنش بارندگی در شیوع روز افزون ریزگرد در گلستان موثر است؛ اما عامل اصلی که علت تغییر اقلیم نیز محسوب می شود کاهش پوشش گیاهی این استان است.
بهره برداری غیراصولی از مراتع شمال گلستان و دست اندازی به پوشش گیاهی و بهره برداری از چوب جنگل ها، همچنین تغییر کاربری جنگل به اراضی کشاورزی و نیز ویلاسازی های بی رویه در ییلاق های اطراف و جنگل های اطراف شهرها عامل اصلی آسیب به بافت خاک و در نتیجه کاهش مقاومت خاک شده که رخداد وقوع ریزگرد و گرد و غبار را افزایش داده است.
همچنین سدسازی های متعدد در بالادست و استان های مجاور، از جمله سد "شیرین دره" در خراسان شمالی، و عدم پرداخت "حقابه تالاب ها" از دیگر عوامل خشک شدن تالاب ها و بروز پدیده ریزگرد است.
بر اساس آمارهای هواشناسی گلستان در حال حاضر ۹۱ درصد مساحت استان، گرفتار خشکسالی است که اگر چاره ای برای آن اندیشیده نشود، علاوه بر درگیر شدن با پیامدهای آن و خسارت های بهداشتی و اقتصادی، باید در انتظار گسترش مساحت درگیر با ریزگردها در گلستان بود.
حفظ و احیای پوشش گیاهی جنگلی-مرتعی، گرفتن حقابه تالاب ها و احیای آن ها، مقابله با استقرار صنایع آب بر و صنایع تخریب کننده جنگل، تغییر الگوی آبیاری و کشت، حفظ منابع و ذخایر آبی، اجرای طرح کمربند سبز از جمله راهکارهای مقابله با پیشروی بیابان و گسترش پدیده ریزگرد در گلستان است.
به گفته مسوولان استان، تفسیر و تحلیل عکس های هوایی نشان می دهد که تخریب منابع آبی از دیگر مولفه های موثر افزایش وقوع ریزگرد در استان است که در این راستا نهادهای متولی باید با زمین‌خواری و دست اندازی به "اراضی مستحدثه" ناشی از پسروی آب تالاب ها و خلیج گرگان به طور جدی برخورد کنند.
استان گلستان واقع در شمال کشور دارای تنوع اقلیمی از نیمه مرطوب معتدل تا نیمه خشک و خشک و گرم و سرد است و با موقعیت طبیعی شامل کوهستان های مرتفع، دشت هموار، مناطق پست، شوره زار، جنگل، مرتع و دریا، میانگین بارندگی بین ۱۵۰ تا ۸۵۰ میلی متر دارد. در گلستان یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر در ۳۳ نقطه شهری و هزار و ۷۵ روستا سکونت دارند که از طریق کشاورزی و دامپروری تامین معاش می کنند.
بیابانزایی پدیده ای است که هر روز در سراسر ایران در حال پیشروی است؛ اگرچه خیلی ها گمان می کنند که این پدیده فقط در مناطق خشک و کویری رخ می دهد؛ اما چند سالی است به دلیل تخریب جنگل ها و مراتع و تغییر کاربری آنها به اراضی کشاورزی و ویلا و کارخانه و جاده و شهرک، مدیریت نادرست منابع آبی، سدسازی های بی رویه در استان های شمالی و همجوار، الگوی نادرست کشت و آبیاری، موج بی رویه مهاجرت از دیگر استان ها به شمال و ایجاد کارخانه های آلاینده و ... پیشروی بیابان و بروز ریزگرد که پیامد آن است دامن استان های شمالی کشور مخصوصا گلستان ( به دلیل ویژگی های خاص اقلیمی) را گرفته است.
نظر شما