سلامت نیوز: تهیه مسكن برای اقشار كم‌درآمد و آسیب‌پذیر در كشورهای در حال توسعه بسیار پیچیده‌تر از آنچه تصور می‌شود، است. اگر ما بخواهیم تغییراتی اساسی و ماندگار ایجاد كنیم به گونه‌ای كه خانوارهای كم‌درآمد و فقیر كه بیشتر در معرض مخاطرات طبیعی هستند در مكانی ایمن‌تر زندگی كنند، نیازمند به كار‌گیری روش‌هایی پیچیده‌تر و چندسطحی هستیم كه بتوانند مسایل فنی، آموزشی و فرهنگی را در نظر بگیرند. این خانه‌ها همان خانه‌هایی هستند كه الیزابت هاسلر می‌سازد.

الیزابت هاسلر موسسه Build Change را در واكنش به خسارات و تلفات انسانی و مالی قابل اجتناب ناشی از خرابی ساختمان‌ها در اثر زلزله بنیان گذاشت. این موسسه، موسسه‌ای غیرانتفاعی است كه هدفش بهبود ایمنی در روش‌های محلی و مرسوم ساختمان‌سازی در عین حفظ و تشویق جوامع برای ساختن ساختمان‌هایی كه از نظر فرهنگی برایشان مناسب‌تر است، می‌باشد. تئوری زیربنایی این موسسه آن است كه مسكن مقاوم در برابر زلزله فقط زمانی فراگیر می‌شود كه تكنولوژی مناسبی در سطح محلی در دسترس بوده و همگان با آن آشنا باشند و از نظر فرهنگی پذیرفته‌شده باشد. علاوه بر این هزینه ساخت هم باید قابل رقابت با شیوه‌های معمول باشد.

هاسلر می‌گوید: «ما با مردم در محل زندگی آنها روی شیوه‌های ساخت و ساز بهتر كار می‌كنیم.» موسسه او تاكنون به بیش از هزار معمار و كارگر ساختمانی و دوهزار و400 مالك ساختمان آموزش داده و با تعداد زیادی از مسوولان و كارشناسان همكاری كرده تا دستورالعمل‌هایی برای ساخت خانه‌های مقاوم در برابر زلزله و در عین حال در حد توان مالی مردم كم‌درآمد تهیه كنند. این گروه عمدتا در چین، اندونزی و هاییتی فعال بوده است. این موسسه یك فرآیند نوین شش‌مرحله‌ای را برای تشویق مردم به ساخت خانه‌های مقاوم در برابر زلزله دنبال می‌كند. این شش مرحله عبارتند از:

1-یادگیری: اول باید فهمید كه چرا برخی خانه‌ها فرو می‌ریزند و برخی برپا می‌مانند.

2- طراحی خانه‌های مقاوم در برابر زلزله: باید فهمید كه مردم چگونه می‌خواهند خانه‌های خود را بازسازی كنند و چه خانه‌هایی را مطلوب می‌دانند. ممكن است بهتر باشد كه شیوه‌های مرسوم ساخت‌وساز با تغییرات جزیی به جای شیوه‌های كاملا جدید مورد استفاده قرار گیرند. طراحی خانه‌های مقاوم در برابر زلزله باید با فرهنگ مردم سازگار باشد.

3-ظرفیت‌سازی محلی: این كار باید همراه با ظرفیت‌سازی محلی از طریق آموزش و تربیت معماران و مهندسان محلی صورت پذیرد. درگیر كردن مردم در فرآیند كار بسیار مهم است. مردم باید بدانند كه چه می‌خواهند و چگونه باید به آن برسند.

4- تحریك تقاضاهای محلی: چگونه می‌توان یك سرپرست خانوار روستایی كم‌درآمد را متقاعد كرد كه خانه خود را مقاوم بسازد؟ طرح‌ها هم باید به گونه‌ای باشد كه محصول آن قابل تامین مالی و به سادگی قابل اجرا باشد.

5-تسهیل دسترسی به سرمایه: قدم پنجم تسهیل كردن دسترسی این اقشار به منابع تامین مالی است. در واقع این موسسه خودش منابع مالی در اختیار خانوارها قرار نمی‌دهد بلكه با سازمان‌های دیگر كار می‌كند تا منابع مالی لازم برای خانوارها را از آنها تهیه كند. بدون دسترسی به این منابع امیدی برای ساختن خانه‌های مقاوم‌تر وجود نخواهد داشت.

6- قدم ششم ارزیابی و اندازه‌گیری تغییرات قبل، حین و بعد از اجرای این اقدامات است: اگرچه برخی از چالش‌های ساختن خانه‌های مقاوم در برابر زلزله فنی و مهندسی هستند ولی بسیاری دیگر از آنها فرهنگی و اقتصادی هستند. هاسلر مساله ساخت‌وساز با بلوك سیمانی در هاییتی را به‌عنوان نمونه ذكر می‌كند. استفاده از بلوك‌های سیمانی در ساخت و ساز به‌عنوان یكی از عوامل اصلی مرگ و میر در زلزله هاییتی ذكر شده است. برخی از مسایل مربوط به بلوك‌های سیمانی جنبه فنی دارند ولی در اینجا مسایل مالی و اقتصادی نیز وجود دارند.
به‌عنوان مثال بسیاری از تولید‌كنندگان بلوك‌های سیمانی فاقد فضای كافی جهت نگهداری بلوك‌ها برای رسیدن به مرحله استفاده هستند بنابراین بلوك‌ها را قبل از آنكه آماده كنند، می‌فروشند. علاوه بر این برخی از تولید‌كنندگان برای دستیابی به نقدینگی و ادامه فعالیتشان مجبور به فروش زودتر از موعد بلوك‌ها می‌شوند. از آنجا كه استفاده از این مواد با اقتصاد هاییتی گره خورده است، نمی‌توان آنها را به راحتی از فرآیند ساخت‌وساز كنار گذاشت. از طرف دیگر از آنجا كه معماران و بناها عمدتا تجربه كار با این مصالح را دارند، به سمت استفاده از آن روی می‌آورند. بنابراین بهترین راه‌حل آن است كه به مردم آموزش دهیم با همان‌ كه دارند، كار كنند. كار با مردم برای اعمال تغییراتی كوچك در شیوه معمول‌شان بسیار آسان‌تر از كار با آنها روی روش‌های كاملا جدید است.

منبع: روزنامه شرق