وی افزود: در موارد بروز آفتاب سوختگی شدید، علائمی مانند تهوع، استفراغ، تشنج و حتی مرگ در فرد بروز میکند. برنزه شدن پوست هم یكی دیگر از آثار زودرس نور خورشید بر روی پوست بدن است، به عنوان مثال افرادی كه در نواحی گرمسیر و شهرهایی که شدت تابش آفتاب بیشتر است، زندگی میكنند، معمولا پوست تیرهای دارند. تغییر رنگ پوست نوعی حفاظت در برابر نور خورشید است. سلولهایی به نام "ملانوسایت" در پوست وجود دارد كه سازنده پیگمانت(رنگدانه) هستند، بر اثر تابش نور خورشید بر پوست بدن، ملانوسایتها تحریك و دانههای "ملانین" ساخته میشوند و این دانهها اجازه نمیدهند كه نور از سطح پوست عبور كند و به سلولهای دیگر برسد. در صورتی كه نور از سلولها عبور كند و به DNA برسد، موجب بروز آسیبهای ژنی در سلول میشود. كك و مكها هم به همین دلیل ایجاد میشوند.
یعقوبی تصریح کرد: چین و چروکها هم از دیگر عوارض تابش طولانی مدت نور خورشید بر پوست بدن است. برخی افراد، مانند کشاورزان که برای مدت طولانی در برابر تابش نور خورشید قرار دارند، معمولا دچار چین و چروکهایی عمیق بر روی پوست میشوند و در اصطلاح به پیری زودرس و ضایعات پیش سرطانی مبتلا میشوند. ضایعات پیش سرطانی هم اگر به موقع شناخته و درمان نشوند، به سرطان تبدیل میشوند. تابش طولانی مدت نور خورشید بر پوست بدن میتواند موجب تشدید و برانگیخته شدن برخی بیماریها شود، به همین دلیل چنین بیماریهایی با عنوان گرمسیری شناخته می شوند.
این متخصص پوست با توصیه بر استفاده از روشهای کم خرج برای حفاظت از پوست بدن، خاطرنشان کرد: استفاده از لباسهای پوشیده، كلاههای لبهدار و چتر از جمله روشهای کم خرج برای محافظت پوست است. متاسفانه استفاده از چتر در فصل تابستان در استان خوزستان و حتی دیگر استانهای کشور مرسوم نیست، در صورتی که با استفاده از چتر میتوان با کمترین هزینه از پوست در برابر تابش مستقیم آفتاب محافظت کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: شدت تابش نور خورشید در فاصله زمانی ساعت 10 صبح تا چهار عصر به بیشترین میزان خود میرسد، در نتیجه برای محافظت از پوست به افراد توصیه میشود تا حد امکان در این فاصله زمانی از منزل خارج نشوند. استفاده از کرم ضد آفتاب هم یکی از مهمترین روشهای محافظت پوست در برابر نور خورشید است، ولی باید توجه داشت که در انتخاب ضد آفتاب مناسب باید حتما با پزشک متخصص مشورت شود، زیرا پوست افراد با یکدیگر متفاوت است و در نتیجه کرم ضد آفتاب باید با در نظر گرفتن جنس پوست انتخاب شود. به موازات مراقبت از دندانها، مراقبت از پوست هم ضروری است و باید به فرهنگ تبدیل شود.
وی با بیان اینکه همه افراد، نه فقط خانمها باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنند، اظهار کرد: كرمهای ضد آفتاب به دو گروه فیزیكی و شیمیایی تقسیم میشوند. ضدآفتابهای فیزیكی منعكسكننده نور هستند و مهمترین نوع آن پماد "اكسیددوزنگ" است. زمانی که این نوع ضد آفتاب استفاده میشود، اشعههای مرئی و ماوراء بنفش نور خورشید منعكس میشوند. عملکرد ضدآفتابهای شیمیایی متفاوت است و اشعههای مضر نور خورشید پس از برخورد با این نوع ضدآفتابها جذب میشوند. در زمان جنگ جهانی دوم برای نخستین بار از ضدآفتاب استفاده شد و برای جلوگیری از آفتاب سوختگی، سربازان آمریكایی از اكسید آهن بر روی پوست استفاده میکردند.
این متخصص پوست عنوان کرد: درباره نحوه استفاده از ضدآفتاب باید توجه داشت که به ازای هر سانتیمتر مربع از پوست باید دو میلیگرم ضدآفتاب استفاده شود، به عبارت دیگر میزان ضدآفتابی که در هر نوبت استفاده میشود، باید تقریبا معادل سه بند انگشت باشد و هر دو تا سه ساعت یکبار هم باید تجدید شود. برخی تصور میکنند که از کرم ضدآفتاب نباید در اطراف چشم استفاده کرد، در حالی که این تصور کاملا نادرست است. پوست اطراف چشمها بسیار حساس است و زودتر از دیگر نقاط بدن تحت تاثیر اثرات مضر نور خورشید قرار میگیرد و چروک میشود، در نتیجه اتفاقا باید در این ناحیه از صورت حتما ضدآفتاب استفاده شود.
یعقوبی با بیان اینکه استفاده از ضدآفتاب باید از دوران کودکی آغاز شود، گفت: کودکان دارای پوستی نازک و حساس هستند و در مواجهه با نور خورشید زودتر آسیب میبینند، در نتیجه باید بیشتر مراقبت شوند. به والدین توصیه میشود تا حد امکان مانع قرار گرفتن کودک در معرض نور خورشید برای مدت طولانی شوند و در صورت ضرورت، از ضدآفتاب استفاده کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز درباره میزان مناسب فاکتور حفاظتی ضدآفتاب (SPF)، افزود: افراد دارای پوست روشن باید از ضدآفتابهای با فاکتور حفاظتی 30 استفاده کنند، ولی افرادی که دارای پوست تیره و در اصطلاح سبزه هستند، میتوانند از ضدآفتابهای با SPF 10 یا 15 هم استفاده کنند.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از ضدآفتاب تنها مخصوص خانمها نیست، تصریح کرد: با توجه به اینکه معمولا پوست بدن مردان نسبت به خانمها چربتر است، ضدآفتابهایی با میزان چربی کمتر تولید شدهاند که بر روی آنها نوشته شده است، "مخصوص آقایان". در واقع این نوع ضدآفتابها تفاوت چندانی با انواع دیگر ندارند و تنها میزان چربی آنها کمتر است.
این متخصص پوست خاطرنشان کرد: بخش زیادی از اشعه مضر نور خورشید توسط لایه ازون جذب میشود، ولی در سالهای اخیر با نازك شدن این لایه توسط گازهای گلخانهای، احتمال عبور اشعههای مضر خورشید هم افزایش یافته است. تحقیقات انجام شده نشان میدهد كه اگر وضعیت به همین شکل ادامه یابد، تا سال 2025 بیش از 80 درصد مردم دنیا به سرطان پوست مبتلا میشوند، بنابراین در کنار محافظت از پوست باید از اکوسیستم طبیعی زمین هم حفاظت کنیم.
یعقوبی درباره مراقبتهای مربوط به موی سر گفت: تمیز نگهداشتن موی سر یك اصل اساسی برای جلوگیری از ریزش است. البته استرس شدید و نوع تغذیه هم از جمله عواملی هستند که بر ریزش مو تاثیرگذارند، باید توجه داشت که هیچ شامپویی در بازار وجود ندارد كه بتواند از ریزش مو جلوگیری كند و اگر تولیدکنندهای این ادعا را داشته باشد، تنها به فکر افزایش فروش محصول خود بوده و شعار تبلیغاتی داده است. فر کردن موها، استفاده بیش از حد از سشوار و اتو كشیدن موها از جمله مواردی است که موجب تشدید ریزش مو میشود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز، افزود: اگر پوست سر سالم باشد، نوع شامپو زیاد مهم نیست و تنها باید توجه داشت که موها تمیز نگه داشته شوند، ولی اگر پوست سر فردی ملتهب باشد یا به عارضه پوست سر مبتلا باشد، باید از شامپوهای طبی استفاده شود. برای حفظ بهداشت پوست بدن، تعویض لباسها و استحمام روزانه، به ویژه در فصل تابستان باید مورد توجه باشد. افرادی که دارای پوست چرب هستند، حتی میتوانند روزانه دو بار استحمام کنند و افراد دارای پوست خشک هم میتوانند روزانه استحمام کنند، ولی برای جلوگیری از تشدید خشکی پوست بهتر است کمتر از مواد شوینده استفاده شود.
وی درباره تاثیر احتمالی مواد شیمیایی به کار رفته در دوران جنگ تحمیلی بر پوست افراد ساکن مناطق جنوبی استان، تاکید کرد: مواد شیمیایی استفاده شده در دوران جنگ تاثیر زیادی بر پوست ساکنان مناطق جنوبی استان نداشته و تنها عوارضی مانند تغییر رنگ پوست یا ایجاد ضایعات پوستی را به دنبال داشته است. البته جانبازان شیمیایی قطعا با مشکلات بیشتری در این زمینه مواجه هستند.
دکتر سیما رسایی، متخصص پوست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز هم گفت: استفاده از لیزر معمولا برای از بین بردن موهای زائد شایع است و اکنون حتی برخی مردان هم از این روش استفاده می کنند. این نوع لیزر معمولا عارضه خاصی ندارد و به ندرت ممكن است افرادی كه پوست تیرهای دارند دچار قرمزی و یا لك شوند و این عوارض هم با دارو درمان میشوند. نوع دیگری از لیزر هم برای از بین بردن چین و چروك صورت استفاده میشود. این نوع لیزر موجب تحریك ساخت كلاژن میشود و كلاژن، پوست را شاداب نگه میدارد و خاصیت انعطافپذیری آن را افزایش میدهد.
وی افزود: لیزر 2CO که برای درمان برخی عوارض پوستی استفاده می شود، ممکن است موجب ایجاد زخمهای کوچکی در سطح پوست شود که البته این زخمها به مرور زمان ترمیم می شوند. نوعی دیگری از لیزر هم وجود دارد که استفاده از آن زخمی بر روی پوست ایجاد نمی کند، بلکه اشعه لیزر به صورت عمقی وارد پوست شده و ساخت كلاژن را تحریك میكند. البته شدت تأثیر این نوع لیزر كمتر است و نیاز است بیمار چندین جلسه برای درمان مراجعه کند. هر دو نوع این لیزرها برای درمان افراد مبتلا به جوش صورت استفاده میشود.
رسایی تصریح کرد: باید به این نکته توجه داشت که استفاده از لیزر برای درمان عارضههای پوستی هیچ گاه صد در صد نتیجه بخش نیست و نمیتوان درباره نتیجه این روش درمانی به بیمار اطمینان داد. بهترین نوع لیزر هم حداکثر70 تا 80 درصد است كه پس از چند جلسه استفاده تاثیرگذار خواهند بود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تاکید کرد: نوع دیگری از لیزر هم وجود دارد كه برای درمان و برطرف کردن ضایعات رنگی پوست استفاده میشود، این ضایعات با استفاده از دارو درمان نمیشوند و برای برطرف کردن آنها تنها باید از لیزر استفاده کرد. به عنوان مثال برخی افراد که بر روی پوست بدن خود خالکوبی میکنند، میتوانند با استفاده از این نوع لیزر این ضایعات رنگی را پاک کنند. آخرین نوع لیزر هم PDL است كه برای برطرف کردن ضایعات رنگی یا لكهای قرمز رنگ مادرزادی بر روی پوست استفاده میشود. برای درمان برخی بیماریها، مانند زگیل هم میتوان از لیزر استفاده کرد که البته در این مورد اولویت با دارو درمانی است.
وی درباره مراقبت از پوست در برابر عوامل محیطی تاکید کرد: در هر نوع آب و هوایی باید از ضدآفتاب استفاده شود. اشعه ماوارء بنفش موجود در نور خورشید در هر نوع آب و هوایی وجود دارد و با نفوذ به درون پوست مشکلاتی را برای فرد ایجاد میکند، در نتیجه افراد ساکن در مناطق گرمسیر یا سردسیر باید از ضدآفتاب استفاده کنند. در مناطق سردسیر و پس از بارش برف، نور خورشید بر سطح برف تابیده میشود و با انعکاس از سطح برف، به پوست نفوذ میکند.
رسایی گفت: براساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، فاکتور حفاظتی ضدآفتاب باید 30 باشد و کمتر یا بیشتر از این میزان توصیه نمیشود. ضدآفتابها با فاکتور حفاظتی بیشتر از 30 دارای دو اشکال هستند، نخست اینکه در این ضدآفتابها مواد شیمیایی بسیاری وجود دارد و در نتیجه ریسك ابتلا به آلرژی پوستی را افزایش میدهند. همچنین وقتی فردی از ضدآفتاب با SPF زیاد استفاده میكند با این تصور که پوست او کاملا محافظت شده است، در برابر تابش مستقیم نور خورشید قرار میگیرد و در نتیجه پوست وی بیشتر آسیب میبیند.
این متخصص پوست افزود: بر روی برخی ضدآفتابها عبارت "ضدآب" نوشته شده است، باید توجه داشت که این نوع ضدآفتابها هم پایدار نیستند و در هوای گرم که شدت تعریق پوست افزایش مییابد، باید هر دو ساعت یکبار ضدآفتاب را تجدید کرد. همچنین باید توجه داشت که اشعه مضر نور خورشید به سه نوع A،B و C تقسیم میشود که نوع A به راحتی از شیشه عبور میکند، در نتیجه بری مواقعی لازم است که در فضای منزل هم از ضدآفتاب استفاده شود.
وی تصریح کرد: سرطان پوست، شایعترین نوع سرطان در دنیا است و در کشورهایی مانند استرالیا که شدت تابش اشعههای مضر نور خورشید بیشتر است، میزان ابتلا به این نوع سرطان هم بیشتر از دیگر نقاط است. در حال حاضر سه نوع سرطان پوست به نامهای BCC، SCC و ملانوم وجود دارد که BCC شایعترین نوع است و عوارض كمتری هم دارد، در حالی که ملانوم خطرناكترین نوع سرطان پوست است.
رسایی درباره استفاده از بوتاكس و مراقبتهای لازم خاطرنشان کرد: استفاده از این روش درمانی محدودیت سنی ندارد، ولی باید توجه داشت که پیش از ظهور خط و خطوط بر روی پوست صورت بهترین زمان برای تزریق بوتاكس است. زمانی که چین و چروكهای پوست عمیق میشوند، میزان اثربخشی بوتاکس هم کاهش مییابد. تاثیر بوتاکس بر روی پوست افراد متفاوت است، به طور معمول اثر بوتاکس سه تا چهار ماه باقی میماند، با این وجود در برخی افراد این زمان به یک سال هم میرسد.
این متخصص پوست و مو عنوان كرد: تزریق بوتاكس ممكن است در برخی افراد موجب کبودی دور چشم شود که البته این عارضه به سرعت از بین میرود. افتادگی ابرو و پلک هم عارضه دیگری است که در برخی افراد پس از تزریق بوتاکس ظاهر میشود و در این مورد پزشکان نمیتوانند کار خاصی انجام دهند.
نظر شما