سلامت نیوز: دیابت به عنوان یکی از بیماری های مزمن قرن اخیر نه فقط در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه نیز رو به گسترش است. افزایش شهرنشینی، کم تحرکی و استفاده از غذاهای آماده علاوه بر گسترش بیماری های قلبی عروقی و بروز انواع سرطان ها، باعث فراگیر شدن بیماری دیابت در تمامی جهان شده است؛ به نحوی که هم اکنون مبارزه با دیابت یکی از اولویت های اصلی نظام سلامت در بسیاری از کشورهای جهان است.

دیابت در آمارها

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است، بیش از ۳۴۶ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مبتلا هستند و 3.4 میلیون نفر در سال ۲۰۰۴ به علت عوارض ناشی از قند خون بالا جان خود را از دست دادند. ۸۰ درصد موارد مرگ و میر ناشی از دیابت در کشورهای با درآمد کم و متوسط روی می دهد.دیابت نوع اول یا دیابت وابسته به انسولین به علل ناشناخته بروز پیدا می کند اما دیابت نوع دوم یا غیروابسته به انسولین بیشتر به علت چاقی مفرط و کم تحرکی بروز پیدا می کند و ۸۰ درصد کل مبتلایان را به خود اختصاص می دهد. این نوع دیابت سال ها پس از بروز تشخیص داده می شود و در حالی که در گذشته فقط به بزرگسالان محدود می شد، امروزه در کودکان نیز مشاهده می شود.دیابت خطر بروز امراض قلبی را افزایش می دهد و ۵۰ درصد مبتلایان به دیابت بر اثر ابتلا به امراض قلبی جان خود را از دست می دهند.حدود ۴ درصد مبتلایان به دیابت ۱۵ سال پس از ابتلا بینایی خود را از دست می دهند و ۸۰ درصد آن ها دچار کم بینایی می شوند. دیابت یکی از علل اصلی نارسایی کلیه محسوب می شود و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد دیابتی ها در اثر این عارضه فوت می کنند. به طور کلی احتمال مرگ زودهنگام دیابتی ها دو برابر افراد غیردیابتی است.

آموزش و کنترل دیابت

یکی از مهم ترین گام هایی که در راستای مبارزه با دیابت بنا به توصیه سازمان بهداشت جهانی در کشورهای جهان برداشته شده علاوه بر اطلاع رسانی درباره این بیماری، آموزش بیماران دیابتی است. در واقع آموزش سال هاست که به عنوان یکی از پایه های اصلی درمان و کنترل دیابت محسوب می شود و تاریخچه آموزش افراد دیابتی برای کنترل قند خون به بیش از ۱۰۰ سال پیش برمی گردد. دکتر اسدا... رجب رئیس انجمن دیابت ایران در گفت وگو با خراسان با بیان این مطلب می گوید: از حدود ۳۵ سال قبل آموزش دیابت در کشورهای اروپایی به عنوان پایه اصلی درمان پذیرفته شده است.دلیل اصلی این امر در ماهیت دیابت نهفته است. خوب است بدانید دیابت بیماری نیست و زمانی تبدیل به بیماری می شود که فرد را دچار عارضه می کند. در حقیقت دیابت در آغاز کم کاری سلول های بتای لوزالمعده است و فرد دیابتی زندگی معمولی خود را می کند بدون این که علامتی داشته باشد.

به همین دلیل است که طبق آمارها در کشورما ۷۰ درصد دیابتی ها از بیماری خود اطلاع ندارند. بنابراین برای پیشگیری از دیابت در مرحله اول و پیشگیری از عوارض دیابت در مرحله دوم آموزش ضروری است. اما متاسفانه در کشور ما نه در بحث پیشگیری و نه در بحث آموزش کار جدی انجام نشده و بیمار به دارو وابسته است. همین امر باعث شده است که ۹۹ درصد دیابتی ها کنترل مطلوبی نشوند و بیشتر آن ها از بیماری خود وحشت داشته باشند. اگر بیماران درباره بیماری خود اطلاعات کافی داشته باشند و بدانند که با دیابت کنترل شده می توانند زندگی عادی داشته باشند بدون شک وحشتشان نسبت به دیابت رفع می شود. از سوی دیگر پزشک در مواجهه با بیماران به تجویز دارو بسنده می کند و بیمار گاهی حتی نمی داند دارو را چگونه باید مصرف کند. به عبارت دیگر، بیشتر پزشکان تنها درمانگر هستند و سعی می کنند با دارو، دیابت فرد را کنترل کنند.دکتر رجب با اشاره به این که یک فرد دیابتی باید حداقل ۱۵ ساعت آموزش ببیند تا بتواند تمام جوانب بیماری خود، عملکرد داروها، تداخل دارویی، شیوه تغذیه و دیگر عوامل موثر بر قند خون خود را بشناسد تاکید می کند: وقتی می گوییم آموزش افراد مبتلا به دیابت یکی از پایه های اصلی درمان است به این علت است که درمان دیابت در دست ۲ نفر است، بیمار و پزشک.درمان دیابت در کودکان و نوجوانان در دست خانواده و پزشک است و تا زمانی که فرد دیابتی به دانش و انگیزه کافی برای کنترل دیابت خود نرسیده باشد و اطلاعات کافی را از پزشکش نگرفته باشد، نمی تواند در مهار بیماری موفق باشد.

نکته این جاست که منظور ما از آموزش چه بخوریم چه نخوریم، نیست بلکه منظور ایجاد توانمندی و نگرش مثبت و تغییر رفتار در فرد دیابتی برای کنترل دیابت است. آموزش مستمر همراه با تغییر رفتار به کنترل دیابت می انجامد. چنان که در بسیاری از کشورها هزینه آموزش به دیابتی ها پرداخت می شود تا در هزینه های بعدی صرفه جویی شود. در واقع عوارض جدی دیابت مثل از دست دادن کلیه، بیماری قلبی، از دست دادن عضو یا نابینایی باعث شده است نظام های سلامت هزینه آموزش را متقبل شوند تا از هزینه های سرسام آور بعدی پیشگیری شود.وی با بیان این که سن دیابت نه فقط در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورهای جهان پایین آمده است، تصریح می کند: آموزش دیابت در کشور ما باید از مدارس آغاز شود تا در گام اول از بروز دیابت و در مرحله بعد از عوارض آن پیشگیری شود.

۱۰ نشانه اصلی دیابت

بد نیست در این مطلب به ۱۰ نشانه مهم دیابت اشاره کنیم؛ افراد می توانند با در نظر گرفتن این موارد فوری به پزشک مراجعه کنند و با یک آزمایش قند خون ساده از ابتلای احتمالی خود به بیماری آگاه شوند.به نوشته ایسنا متخصصان ۱۰ نشانه مهم دیابت را اعلام کرده اند که شامل افزایش غیرعادی تشنگی و تکرر ادرار، گرسنگی افراطی، کاهش ناگهانی وزن، کاهش سرعت بهبود زخم ها، خستگی و تحریک پذیری غیرمعمولی، تار شدن دید، خشکی پوست، بی حسی و کرخ شدن دست و پا، افزایش عفونت های پوستی و سردردهای مکرر است. دیابت به عنوان یک بیماری فراگیر بیش از دیگر امراض کشنده مثل ایدز و سرطان در جهان قربانی می گیرد و تنها راه مقابله با آن روی آوردن به زندگی سالم است.

ورزش و خانه تکانی برای دیابتی ها

ورزش و فعالیت جسمی یکی از پایه های اساسی درمان دیابت است اما دیابتی  ها زمانی می توانند از ورزش یا فعالیت جسمی برای کنترل قند خون کمک بگیرند که قند خونشان به طور مستمر مطلوب بوده باشد. دکتر اسدا... رجب رئیس انجمن دیابت ایران با بیان این مطلب به خراسان می  گوید: درباره خانه تکانی هم ذکر این نکته ضروری است که دیابتی ها باید مدت و شدت فعالیت را برآورد کنند و سپس میزان مصرف انسولین و داروی خود را با نظر پزشک تنظیم کنند. خانه تکانی پایان سال برای یک فرد دیابتی فعالیتی غیرمعمول است که باید وی برنامه خاصی برای آن داشته باشد. همچنین بهتر است دیابتی ها به هنگام خرید عید مواد قندی همراه خود داشته باشند یا میزان انسولین خود را در آن روز کاهش دهند.

منبع: روزنامه خراسان