سلامت نیوز: تعطیلات عید، فرصت مناسبی است برای تجدید قوای روحی و جسمی و لذت بردن از طبیعت بهاری و البته خوردن غذاها و تنقلاتی كه در مهمانی‌ها و دید و بازدیدها تدارك دیده شده است.

اما گاهی بی‌توجهی به تغذیه و مصرف مواد غذایی ناسالم یا افراط در مصرف مواد غذایی پركالری مانند آجیل، شیرینی، شكلات و انواع و اقسام تنقلات رنگارنگ علاوه بر افزایش وزن می‌تواند باعث بروز عوارضی مانند چربی خون، افزایش فشارخون و هزار و یك دردسر دیگر شود كه خوشبختانه بیشتر افراد جامعه از این بیماری‌ها و عوارض آن اطلاع كامل دارند.

اما با وجود این اطلاعات، برخی نه تنها خودشان نمی‌توانند در برابر مصرف آنها مقاومت كنند بلكه دیگران را هم تشویق به خوردن می‌كنند و معتقدند بعد از تعطیلات، فرصت برای رژیم گرفتن هست و از همه بدتر این‌كه فرهنگ جامعه به گونه‌ای است كه اغلب ما فكر می‌كنیم چنانچه به مهمان بیشتر تعارف كنیم یعنی احترام بیشتری به او گذاشته‌ایم؛ گاهی آنقدر به مهمان اصرار به خوردن می‌كنیم كه وی به مرز انفجار می‌رسد.

چنین فرهنگی نه تنها نشان‌دهنده احترام و توجه به مهمان نیست، بلكه گاهی می‌تواند باعث دردسر و زحمت او نیز بشود. باید گفت همه این باورهای غلط نتیجه‌ای جز سوءتغذیه، چاقی و بیماری ندارد.

آجیل، منبع غنی از ویتامین و املاح

آجیل، شیرینی، میوه‌های خشك، انواع شكلات و آبنبات از تنقلاتی است كه بیشتر خانواده‌ها برای این ایام تهیه می‌كنند.

این تنقلات جزو مواد غذایی پركالری و پرانرژی محسوب می‌شوند كه البته بین آنها، مغزها و میوه‌های خشك از ارزش غذایی بالایی برخوردارند اما شیرینی، شكلات و انواع دسرهایی كه در این ایام تهیه و مصرف می‌شود ارزش غذایی پایینی دارند.

همان طور كه اشاره شد، مغزها انرژی بالایی دارند؛ به طوری كه مصرف 100 گرم آجیل شیرینی حدود 600ـ500كیلو كالری انرژی به بدن می‌رساند، اما با این تفاوت كه شیرینی‌ها از نظر ریزمغذی‌ها كاملا فقیر هستند.

مغز‌ها منبع بسیار قوی از ویتامین‌هایی چون A، E، آهن، منیزیم و منبع بسیار خوبی از املاحی مانند فسفر، منگنز، كلسیم و سلنیوم هستند.

از طرفی، مغزها غنی از تركیباتی چون امگا 6 و امگا 3 هستند؛ در حالی كه این ریزمغذی‌ها پرفایده در شیرینی‌ها وجود ندارد.

پس بهتر است به جای مصرف شیرینی و شكلات كه سرشار از اسید چرب ترانس (نوعی چربی است كه در فرآیند تبدیل كردن روغن مایع به جامد تولید می‌شود )است و زمینه‌ساز افزایش كلسترول بد در خون و كاهنده كلسترول خوب است، از مغزها و میوه‌ها كه سرشار از ویتامین‌ها و املاحی مانند ویتامین C، پتاسیم و تركیبات پلی‌فنول‌ها كه آنتی‌اكسیدان بوده و از بدن در برابر بیماری‌ها محافظت می‌كند، استفاده كنید.

مفید بودن، دلیل بر افراط در مصرف نیست

وقتی از مفید بودن یك ماده غذایی صحبت می‌شود برخی به اشتباه فكر می‌كنند مجازند هر مقدار كه می‌خواهند از آن ماده غذایی استفاده كنند؛ در حالی كه افراط در مصرف مواد غذایی مفید نیز می‌تواند به بروز بیماری منجر شود.

این موضوع درباره مغزها و میوه‌های خشك نیز صادق است یعنی مصرف بی‌رویه و بیش از نیاز بدن در همه افراد بخصوص در بیمارانی مانند دیابتی‌ها و افرادی كه مبتلا به پرفشاری و چربی خون هستند، می‌تواند عواقب ناخوشایندی داشته باشد.

سه اصل مهم تغذیه تعادل، تناسب و تنوع است یعنی كسی كه تنها یك یا چند گروه محدود و خاص از مواد غذایی را مصرف كند و از بقیه گروه‌های غذایی غفلت كند، مطمئنا از خیلی از مواد ضروری و لازم برای بدن محروم شده و همین می‌تواند سلامت وی را به خطر بیندازد بنابراین با توجه به این سه اصل مهم نباید در ایام نوروز از گروه‌های دیگر غذایی غفلت كرد و تنها به دلیل بالا بودن ارزش غذایی آجیل‌ها یا میوه‌ها از گروه‌های دیگر مانند لبنیات یا سبزی‌ها غفلت كرد و این موضوع بخصوص در مورد كودكان كه در حال رشد هستند از اهمیت بیشتری برخوردار است.

اما شاید این سوال برای شما مطرح شود پس چرا برخی محققان تغذیه بر این باورند كه با خوردن آجیل می‌توان وزن كم كرد و آیا اساسا چنین ادعایی درست است در جواب این افراد باید گفت بله چنین گفته‌ای صحیح است، اما باید اصول آن رعایت شود.

آجیل را باید قبل از وعده غذایی مصرف كرد تا مقداری از اشتهای كاذب فرد كم شود و البته مقدار آن نیز نباید بیشتر از یك مشت باشد.

كسانی كه عادت دارند بعد از وعده غذایی آجیل مصرف كنند، با این كار نه تنها وزن كم نمی‌كنند، بلكه دچار اضافه وزن و چاقی هم خواهند شد. پزشكان این روش را به كسانی كه وزن پایینی دارند و می‌خواهند چاق شوند توصیه می‌كنند.

مصرف آجیل، ضامن سلامتی

مصرف آجیل می‌تواند از بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری كند. مغز‌ها با افزایش كلسترول خوب و كاهش كلسترول بد خون می‌تواند ریسك بیمارهای قلبی را 20 تا 50 درصد كاهش دهد و این در صورتی محقق می‌شود كه مصرف مغزها در بلند مدت جزو الگوی غذایی فرد باشد و با خوردن مثلا یك یا چند وعده نمی‌توان چنین انتظاری داشت.

مطالعات نشان می‌دهد مصرف منظم و به میزان كافی مغزهای تازه، ریسك ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و سرطان‌ها بویژه سرطان پروستات، سینه و ریه را به طرز چشمگیری كاهش می‌دهد.

جالب است بدانید مصرف مغزها در بیماران مبتلا به پرفشاری خون می‌تواند فشار خون را كاهش دهد؛ به شرطی كه مغزها شور نباشد و به شكل تازه و خام مصرف شود.

حساسیت از نوع آنافیلاكسیك

آلرژی یا حساسیت به مغزها بویژه در كودكان چنانچه مورد غفلت واقع شود می‌تواند دردسرآفرین شود.

گاهی برخی كودكان نسبت به بعضی خوراكی‌ها از جمله مغزهایی مانند بادام‌زمینی چنان آلرژی دارند كه حتی می‌تواند باعث شوك آنافیلاكسیك شود بنابراین خانواده‌ها باید در این ایام بویژه در مورد كودكان توجه خاصی داشته باشند، زیرا حساسیت‌های شدید می‌تواند باعث درگیر شدن سیستم تنفسی آنها شده و حتی به مرگ كودك منجر شود بنابراین بروز علائمی مانند خارش و التهاب پوست دست، صورت و لب‌ها، حالت تهوع و درد در ناحیه شكم و اسپاسم‌های گوارشی و نهایتا درگیری سیستم تنفسی می‌تواند هشداری جدی برای خانواده‌ها باشد.

در چنین شرایطی لازم است هرچه سریع‌تر به مركز درمانی مراجعه شود، ولی درصورتی كه به مراكز درمانی دسترسی ندارید، می‌توانید از یك آنتی‌هیستامین استفاده كنید و در اولین فرصت به مراكز بهداشتی و درمانی مراجعه كنید.

از دیگر موضوعات مورد توجه والدین، مصرف آجیل در كودكانی است كه هنوز توانمندی و قدرت مصرف درست آنها را ندارند.

حتما شما هم بارها شاهد این صحنه بوده‌اید كه گاهی یك تخمه كوچك راه تنفسی كودك را مسدود كرده و باعث نگرانی خانواده‌ها و گاهی بروز فاجعه‌ای برای كودك شده بنابراین بهتر است به كودكان آموزش‌های لازم داده شود و هنگام مصرف آجیل والدین نظارت لازم را داشته باشند.

توصیه می‌شود آجیل را به قطعات كوچك درآورید و آن را با پوست در اختیار كودكان قرار ندهید و چنانچه كودك شما دچار حادثه شد، در وهله اول باید خونسردی‌تان را حفظ كنید، سپس وی را به پشت خوابانده و به قسمت نرم شكم درست زیر دنده‌ها در دو طرف همزمان فشار كمی وارد كنید و سپس جسم خارجی را از گلوی كودك خارج كنید، اما اگر موفق به انجام آن نشدید، لازم است هر چه سریع‌تر كودك را به مراكز درمانی یا امدادی منتقل كنید.

افلاتوكسین تهدیدی جدی برای كبد

مغزهای كهنه به سم افلاتوكسین آلوده هستند. این سم می‌تواند سیستم ایمنی بدن و بخصوص كبد را دچار آسیب‌های جدی كند.

همان‌طور كه می‌دانید، بعد از قلب، كبد از حساس‌ترین اندام داخلی بدن محسوب می‌شود و فردی كه طولانی‌مدت با خوردن این آجیل‌های آلوده، سم افلاتوكسین را به مرور وارد بدنش كرده است، علاوه بر ناراحتی‌های گوارشی، حتما به بیماری‌های شدید كبدی نیز دچار خواهد شد.

آجیل خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟

بسیاری از افراد سودجو با نزدیك شدن به ایام نوروز، فرصت را غنیمت شمرده و درصدد فروش مغزهای ناسالم و به اصطلاح مانده و كهنه بر می‌آیند.

آنها از ترفندهای بسیاری برای فروش این آجیل‌ها استفاده می‌كنند، از جمله این‌كه آنها را در بسته‌بندی‌های شكیلی قرار می‌دهند و روی آن را از آجیل سالم و تازه پر می‌كنند یا این‌كه آجیل كهنه را بو داده و با رنگ‌های غذایی مثل زردچوبه یا رنگ‌های غیرمجاز و خطرناك یا طعم‌دهندهایی مثل فلفل كه كهنگی آن را پوشش می‌دهند، آنها را رنگ و لعاب می‌دهند و در واقع آنها را فرآوری كرده تا كهنه بودن آن مشخص نشود بنابراین بهتر است آجیل را به شكل بسته‌بندی از فروشگاه‌ها یا مراكز معتبر تهیه كنید و از خرید آجیل فله‌ای بپرهیزید. همچنین نوع خام آن را انتخاب كنید.

آجیل خام، هم ارزش غذایی بالاتری دارد و هم براحتی می‌توان به سالم بودن آن پی برد، زیرا نگهداری آجیل خام، خیلی سخت است بنابراین تنها با چشیدن آجیل خام در صورتی كه مزه ماندگی و كهنگی ندهد، می‌توانید به سالم و تازه بودن آن اطمینان كنید.

از مصرف مغز گردوهای سیاه شده كه عمدتا به دلیل رشد كپك‌ها و قارچ‌ها بوده و بر اثر رشد این عوامل، سموم خطرناكی مانند توكسین‌ها در آن ایجاد می‌شود، جدا خودداری كنید.

مغزها هركدام ویژگی خاصی دارند كه با دقت به این خصوصیات براحتی می‌توان به سالم و تازه بودن آن پی برد، به طور مثال پسته سالم را با توجه به ویژگی‌های ظاهری‌اش می‌توان تشخیص داد. رنگ از مشخصه‌هایی است كه تازگی مغز را نشان می‌دهد.

رنگ پسته تازه، بنفش مایل به سبز است و اگر تیره یا سفید باشد، نشان از كهنگی آن دارد و لایه داخلی پسته هم باید سبز كمرنگ باشد نه زرد یا سبز تیره.

چنانچه دهانه پوسته بیرونی و سخت پسته باز است باید هنگام فشار دادن دهانه، سفت و سخت باشد، اگر دهانه پسته با فشار دادن بسته شود، ممكن است خندان بودن پسته به دلیل خیساندن در آب و خشك كردن مجدد آن باشد و به طور طبیعی این نوع پسته خندان نیست.



منبع: جام جم آنلاین