به شدت خستهاید اما مغزتان خاموش نمیشود و هر كاری میكنید خوابتان نمیبرد؟ اگر یك شب تا صبح بیدار باشید چه اتفاقی برایتان میافتد؟ این شرح سفر بدن شما از یك شب تا صبح است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از مجله سیب سبز ؛ بیخوابی (Insomnia) یكی از انواع اختلالات خواب است كه میتواند به شیوههای مختلفی خود را نشان دهد. بعضی از افراد زودتر از زمانی كه تمایل به بیدار شدن دارند از خواب بیدار میشوند و بعضی دیگر ممكن است در به خواب رفتن مشكلی داشته باشند.
اما به طور كلی بیخوابی را در 2 گروه عمده قرار میدهند: اولیه و ثانویه.
بیخوابی ثانویه از طریق بسیاری از بیماریها و اختلالات جسمی یا روانی ایجاد میشود و شیوع بیشتری دارد. بعضی از اختلالات كه به عنوان عوامل ایجادكننده بیخوابی ثانویه شناخته شدهاند عبارتند از: بیماریهای قلبی - عروقی، بیماریهای ریوی، دردهای مزمن، اضطراب، افسردگی، و... .
بیخوابی اولیه نوعی از بیخوابی است كه نمیتوان آن را به یك علت پزشكی، روانی یا محیطی نسبت داد. مشخصه این نوع از بیخوابی دورههای طولانی در حد یك ماه یا بیشتر است كه در آن فرد در شروع خواب یا در به خواب ماندن مشكل داشته و این مشكل به حدی شدید و جدی است كه میتواند سبب ایجاد یك اختلال محسوس در زندگی او شود. بیخوابی میتواند خلق و خوی فرد را تغییر داده و او را عصبی و بدخلق كند و باعث خوابآلودگی افراطی فرد طی روز شود یا میتواند با كاهش تمركز فرد سبب تصادفات رانندگی و حوادث شغلی شود.
درمان شدید بیخوابی
برای درمان موارد شدید بیخوابی، حتما فرد باید توسط یك متخصص خواب ارزیابی شود زیرا گستره موارد بیخوابی بسیار وسیع بوده و مشكل هر بیمار نیز متفاوت از دیگری است. با این حال تعدادی از توصیههای درمانی است كه میتواند باعث بهبود كیفیت خواب افراد شود:
ورزش كردن میتواند در بهبود بیخوابی شما موثر واقع شود. اگر بدن شما از نظر فیزیكی و جسمی خسته شود، شروع خواب راحتتری خواهید داشت. بهترین زمان برای ورزش كردن ساعات اولیه روز است.
محیط خوابتان را از نظر صدا، نور و دما تنظیم كنید. شما باید هنگام خوابیدن احساس راحتی داشته باشید بنابراین یك اتاق تاریك، ساكت و خنك برای خوابیدن مهیا كنید.
برنامه زمانی منظمی برای خوابیدن داشته باشید یعنی در ساعت مشخصی به تختخواب رفته و در ساعت مشخصی نیز از تختخواب خارج شوید.
قبل از رفتن به تختخواب فعالیتهایی را انجام دهید كه موجب آرامش شما شوند مانند دوش گرفتن با آب گرم یا تمرین یوگا!
- اگر در عرض 15 تا 20 دقیقه پس از رفتن به تختخواب، به خواب نرفته و بیدار ماندید از تختخواب خارج شده و یك فعالیت سبك و آرامشبخش انجام دهید.
از چرت زدن طی روز خودداری كنید.
چشمها آرامآرام سنگین میشود
وقتی وارد تخت میشوید
از لحظهای كه بیدار میشوید سلولهایتان شروع به ترشح یك ماده شیمیایی به نام آدنوزین میكنند كه در واقع یك ماده خوابآور است. در كل روز این ماده در بدنتان ساخته میشود و در نهایت این ماده همراه با سایر مواد شیمیایی در مغز تجمع پیدا كرده و حالت خوابآلودگی را ایجاد میكند. زمانی كه خورشید غروب میكند و هوا تاریك میشود غده پینهآل (صنوبری) مغز هورمون ملاتونین (هورمون خواب) را ترشح میكند كه به بدن این سیگنال را میدهد كه آرامآرام زمان خوابیدن فرارسیده است. وقتی در تخت دراز میكشید یك ماده شیمیایی به نام GABA در بدنتان فعال میشود كه مركز خواب در ساقه مغز را فعال میكند و شما شروع به خمیازه كشیدن میكنید و چشمهایتان سنگین میشود و آرامآرام میخوابید.
فكرها به سرتان هجوم میآورند
بعد از چند دقیقه
قبل از اینكه بخوابید ذهنتان شروع به مرور روزی كه گذراندهاید میكند، آنچه طی روز انجام دادهاید و گفتهاید یا فردا باید انجام دهید اما این كار خیلی اشتباه است زیرا این افكار باعث میشود هورمونهای استرس در بدن شما ترشح شود كه نمیگذارند به خواب بروید. در چنین وضعیتی غده فوق كلیه شما هورمون آدرنالین را به داخل خون ترشح میكند كه ضربان قلب و فشارخون شما را بالا میبرد، هم زمان دمای بدن شما و تعداد تنفس شما در دقیقه هم افزایش مییابد. آدرنالین موجب ترشح دیگر هورمون استرس یعنی هورمون كورتیزول میشود كه این هورمون قند خون و میزان هوشیاری را بالا میبرد. در چنین وضعیتی مشخص است كه مركز خواب مغز و مركز بیداری و هوشیاری به یك جنگ تمامعیار مشغول هستند.
نفس بكشید تا خلاص شوید
پس از یك ساعت
به ساعت نگاه كنید، هنوز بیدار هستید، چنین وضعیتی میزان بیشتری از آدرنالین- كورتیزول را به خون شما سرازیر میكند. در این حالت بهترین كار این است كه تنفسهای عمیق انجام دهید تا اضطراب از بدن شما دور شود.
روشن نكنید
بعد از 3 ساعت
خوابتان نبرده است، كلافه میشوید و لپتاپتان را روشن میكنید. نور مانیتور باعث میشود سطح هورمون ملاتونین كاهش یابد و بدن شما به اشتباه فكر كند روز شده است. مغزتان هم درگیر چیزهایی كه میخواند و تماشا میكند میشود و اینگونه سطح هوشیاری آن افزایش مییابد و بدن شما بیدارتر میشود.
به خواب میروید اما...
بعد از 5 ساعت
بالاخره مركز خواب پیروز میشود و شما به خواب میروید اما مغز شما هنوز فعالیت دارد و امواجی را منتشر میكند كه باعث میشود خواب شما عمیق نشود.
چه سخت است بیدار شدن
بعد از 7 ساعت
زنگ ساعت به صدا درمیآید و شما زمانی بیدار میشوید كه در نهایت مغز شما فعالیت خود را كاسته است و تازه وارد مرحله خواب عمیق شدهاید، برای همین است كه بیدار و هوشیار شدن برای شما بسیار سخت است. بعد از بیداری هنوز میزان آدنوزین در بدن شما زیاد نیست و برای همین انگار ابری جلوی چشمان شماست و مغز شما زیاد فعال نیست. یك فنجان قهوه كه اثری مشابه به آدرنوزین دارد میتواند به شما كمك كند از این حالت دور شوید.
ابری جلوی چشمان شما را گرفته
صبح آن روز
كمخوابی و ناكافی بودن استراحت شما، مركز احساسات مغز یعنی بخش آمیگدال را فعالتر از همیشه میكند. اینگونه است كه ممكن است احساس بدخلقی و بیحوصلگی كنید یا برعكس بسیار احساساتی شوید و مثلا خیلی زود به گریه بیفتید. در همین حال بخش كورتكس پره فرونتال (قشر جلویی مغز) مغز یعنی مركز منطق، استدلال و تمركز خوب عمل نمیكند و برای همین ممكن است احساس كنید نمیتوانید تمركز كنید و فعالیتهای ذهنی انجام دهید و در انجام فعالیتهای محاسباتی یا دقیق دچار مشكل شوید.
ضررها را جبران كنید
با وجود تمام این مشكلات اگر امشب سر ساعت معمول خوابتان به تختخواب بروید، اتاق را كاملا تاریك و ساكت كنید، چند تنفس عمیق انجام دهید و به چیزی فكر نكنید، میتوانید یك خواب خوب داشته باشید و تمام مشكلات ذكر شده در بالا را برطرف كنید.
نظر شما