به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه بهار ؛ حال باید به دنبال این سوال بود که چرا شیوع این اختلال تا این میزان رو به گسترش است؟ آگاهی از نشانههای این اختلال و توجه ویژه والدین میتواند یکی از علل مراجعه بیشتر برای درمان این اختلال باشد و در کنار آن مشکلات معیشتی خانوادهها، پایین آمدن حوصله و کمتر وقت گذاشتن برای فرزندان، محدود بودن رفتوآمدهای خانوادگی و درعینحال مقایسه نامناسب فرزندان با رفتارهای لحظهای همسالانشان که مورد توجه والدین و معلمان قرار میگیرد در مشکوک شدن به این اختلال تاثیر بسزایی داشته و نتیجه این مساله، مراجعه به روانپزشکان و روانشناسان جهت تشخیص و درمان این اختلال است. از جمله روشهای تشخیصی روانشناسان و روانپزشکان برای این اختلال، گزارش والدین و مشاهده رفتارهای کودک در جلسه اول است.
درمانهای رایج برای بیشفعالی
اولین گام در درمان بیشفعالی مراجعه به مراکز درمانی در این حیطه است. روانپزشکان معمولا با دارو سروکار دارند و بدیهی است که مراجعه به آنها اولین درمانی را که در پی دارد دارودرمانی است. داروی خط اول در درمان ADHD سمپاتومیمتیکها هستند که عبارتند از: اشکال کوتاه اثر و پیوسته رمتیل فندیت (ریتالین)، دکستروآمفتامین و ترکیب نمک آمفتامین، دکستروآمفتامین، دکسمتیل فندیت و... . که در ایران معمولا اولین گزینه روانپزشکان استفاده از ریتالین است. اما باید توجه داشت که در سراسر دنیا اثبات شده است که درمان دارویی ممکن است تاثیرات جانبی بسیار منفی و طولانیمدتی را در کودک برجای گذارد. همچنین تحقیقات نشان داده است که درمان دارویی تاثیر اندکی در بهبود مهارتهای تحصیلی، اجتماعی و شناختی دارد، کاربرد دارو برای درمان این اختلال در سراسر دنیا با ترس و عدم یقین همراه است و تنها درمانگران بیپروا آنها را به راحتی تجویز میکنند ولی متاسفانه تجویز دارو برای درمان اختلال بیشفعالی در کشور ما بسیار رایج و بدون استفاده از ابزارهای تشخیصی مناسب صورت میگیرد که این مساله در آینده نزدیک میتواند مشکلات بسیار جدی برای این کودکان، خانوادهها و جامعه در پی داشته باشد.
درمانهای غیردارویی نظیر آموزش مدیریت والدین، رژیمدرمانی، بازیدرمانی، نوروفیدبک، مداخله رفتاری خانواده، مداخله تعاملی والد-کودک و... بیشتر مورد توجه روانشناسان قرار میگیرد که اگرچه با سرعت کمتری منجر به درمان نشانههای اختلال میشوند اما علاوه بر اینکه عوارض ناشی از درمانهای دارویی را ندارند، به جای پاک کردن صورتمساله به حل ریشهای مشکل میپردازند. استفاده از دارو شاید بتواند در رفع بعضی مشکلات عصبشناختی آن هم بهطور موقت و تنها در حضور دارو، تاثیرگذار باشد اما سایر مشکلات همچنان باقی هستند و همین امر سبب شده است که درمانشوندگان با وجود دریافت دارو در زمینههای مختلف زندگی با مشکلمواجه باشند. درعینحال تحقیقات جهانی نشان دادهاند که استفاده از درمانهای غیردارویی بهویژه درمانهایی که تواناییهای والدین را بالا میبرند، رفتارهای مشکلآفرین کودکان را کاهش داده، علایم افسردگی، اضطراب و استرس والدگری را کمتر میکند، کارآیی والدین را بالا برده و احساس شایستگی و رضایت را در آنها ایجاد میکند و مهمتر اینکه این اثرات مطلوب حاصل از این روشها، حتی سالها پس از خاتمه درمان نیز باقی میماند.
شایعترین عوارض داروی ریتالین
برخی از عوارض ناشی از مصرف ریتالین شامل: ایجاد تحمل و وابستگی شدید، مشکلات رفتاری مانند پرخاشگری و بیخوابی، حالت تهوع و استفراغ، احساس سرگیجه و سردرد، تغییرات ضربان قلب و فشار خون، خارش و جوشهای پوست، دردهای شکمی، کاهش وزن و مشکلات معده، بروز حالتهای روانپریشی (جنون) است و علایم شبهاسکیزوفرنیا و بروز افسردگی پس از قطع مصرف و عوارض مصرف زیاد ریتالین نیز موارد زیر را در پی دارد: از دست دادن اشتها، سوءتغذیه، کاهش وزن، لرزش و پرش عضلات، تب، تشنج و سردرد، نامنظم شدن ضربان قلب و تنفس که در مواردی میتواند به شکل خطرناکی ادامه پیدا کند، بروز حالتهای پارانویید (سوءظن)، توهم و هذیان، ضایعات پوستی مزمن و احساس حرکت و جنبش حشرات در زیر پوست و خودکشی و مرگ.
و اما چند توصیه مهم به والدین
به والدین توصیه میشود پیش از استفاده از دارو، از دکتر بخواهند سایر روشهای درمانی را درباره کودکشان امتحان یا آنها را به مراکزی معرفی کنند که سایر درمانها (نظیر درمانهای روانشناختی، نوروفیدبک، بازیدرمانی و...) در آنجا ارائه میشود. والدین توجه داشته باشند اختلال بیشفعالی-کمتوجهی از جمله اختلالاتی است که معمولا تا دوران بزرگسالی نیز همراه فرد باقی میماند و به کار بردن انواع روشها به کاستن نشانههای رفتاری آن منجر میشود، با آموزش به والدین و خود کودکان آنها قادر میشوند مشکلات ناشی از این اختلال را بهطور کامل مدیریت کنند. همیشه در نظر داشته باشیم لزوما کوتاهترین و سریعترین راه، بهترین راه نیست، درست است که استفاده از دارو در کوتاهترین زمان ممکن اثرات خوبی را نشان میدهد اما توجه داشته باشیم که عوارض بعدی آن، مشکلات درازمدت و غیرقابل بازگشتی را پدید خواهد آورد. تحقیقات روی بیش از پنجهزار کودک بیشفعال نشان داده است که موادغذایی حاوی شکر، مواد نگهدارنده، رنگهای مجاز خوراکی، سسها، غذاهای حاوی سوسیس، کالباس و غذاهای سرخکردنی به شدت بر افزایش نشانهها و مشکلات رفتاری حاصل از این اختلال تاثیر دارند و جایگزین کردن این رژیم غذایی با غذاهای حاوی آهن، روی و منیزیوم نظیر تخممرغ، حبوبات، مغزهای خوراکی، دانههای سویا، موز، سبزیجات سبز تیره مثل اسفناج و... میتواند تا حد زیادی مشکلات رفتاری و جنب و جوش این کودکان را کاهش دهد.
نظر شما