سلامت نیوز : در تفکرات غالب ما سالمند، فردی کم‌توان است که یک عصا در دست دارد و از معلولان نیز چنین خصوصیاتی در ادبیات نانوشته ما وجود دارد و شایر براین اساس اینگونه تصور می‌شود که سال‌های سالمندی با معلولیت همراه است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا ؛ به مناسبت 9 مهر ماه، روز جهانی سالمندان در گزارشی به بررسی وضعیت عمومی سالمندان، نحوه ارایه خدمات درمانی، بهداشتی و توانبخشی به آنان، ارتباط سالمندی با معلولیت و تاکید آموزه‌های دینی و ملی ایرانیان بر تکریم سالمندان پرداخته است.

سالمندی با معلولیت عجین شده است

سهیل معینی - رییس هیات مدیره انجمن باور - با بیان این‌که به هر حال سالمندی مصادف با کم‌توانی و ناتوانی است، گفت: بخش عمده‌ای از جمعیت بالای هرم سنی کشور، تقریبا با معلولیت عجین هستند که در این میان تفکیک معلولان از غیرمعلولان سخت است. در ادبیات نانوشته و تفکرات غالب ما سالمند فردی کم‌توان است که یک عصا در دست دارد. معلولان هم چنین خصوصیاتی دارند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که سال‌های سالمندی با معلولیت همراه است.

معینی اظهار کرد: بخشی از خدمات توانبخشی همچون عصا، سمعک، ویلچر، سرویس ایاب و ذهاب و ... که به علت کم‌توانی و ناتوانی باید به سالمندان ارایه شود، تنه می‌زند به خدماتی که باید به معلولان ارایه شود. بنابراین لزوم مناسب‌سازی اماکن و معابر در این بخش قوت می‌گیرد.

دکتر رخشانی

فاطمه رخشانی – معاون سابق وزیر بهداشت که خود از اعضای جامعه معلولان کشور است- نیز مناسب‌سازی اماکن و سطح دسترسی را مساله مهمی دانست و گفت: جدی گرفتن مناسب‌سازی و دسترسی برابر برای همه نه فقط به دلیل حضور معلولین و جانبازان بلکه به دلیل مواجهه جامعه با سالمندی از ضروریات است.

به گفته‌ی رخشانی، با افزایش سن، مسلماً توانایی‌های افراد به تدریج کاهش می یابد. از سوی دیگر سالمندان افرادی با تجربه و دنیادیده هستند که لازم است از تجارب آنان در عرصه های مختلف زندگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و .... بهره برد. لذا بایستی تدابیری اتخاذ شود تا امکان حضور آنان در عرصه های مختلف خانواده و اجتماع فراهم شود. در کشورهایی که درصد سالمندان بالاتر است با افزایش سن بازنشستگی امکان فعال ماندن افراد در سنین بالاتر را فراهم نموده اند.

تولیت سلامت سالمندان باید یکپارچه شود

رخشانی به مدیریت مناسب نیازهای سالمندان اشاره و تاکید کرد: یکپارچگی تولیت سلامت سالمندان که در حال حاضر در سازمان‌های مختلف فعالیت‌های پراکنده و اقدامات موازی در این حوزه در حال اجراست، مهم‌ترین اقدامی است که باید در این بخش انجام شود.

وی افزود: اقدام بعدی باید تدوین سیاست‌ها، قوانین و مقررات ضروری برای حمایت از سالمندان باشد.

ایرانیان تقریبا از 55 سالگی به یک بیماری مبتلا می‌شوند

رخشانی گفت: طول عمر ایرانیان طی 30 سال گذشته حدوداً 20 سال افزایش یافته است اما تقریباً بطور میانگین ایرانیان از 55 سال سالگی به بعد به یک بیماری مبتلا هستند.

وی افزود: پدیده سالمندی جمعیت زمانی اتفاق می افتد که 8 درصد جمعیت بالای 65 سال و یا 12درصد جمعیت بالای 60 سال داشته باشید که در حال حاضر در کشور ما 6/8 درصد جمعیت بالای 60 سال هستند و برآورد می‌شود که در سال 1400 بیش از 10 درصد جمعیت کشور ما بالای سن 60 سال باشند.

معینی هم در این باره گفت: جمعیت ایران در حال پیر شدن است. کند شدن رشد جمعیت در سال‌های اخیر و افزایش شاخص‌های بهداشتی، درمانی و سلامت از دلایلی است که به بالا رفتن میانگین سنی در ایران کمک می‌کند.

وی با بیان این‌که خوشبختانه بهبود برخی شاخص‌های سلامت و تغذیه باعث افزایش امید به زندگی و بالا رفتن میانگین سن در ایران شده است، گفت: سالمندان اقشاری هستند که نیازمند توجه بیشتری نسبت به دیگر افراد هستند. بنابراین لازم است تا برنامه‌ریزی صحیحی برای مدیریت نیازهای این افراد صورت گیرد.

رییس هیات مدیره انجمن باور، خدمات مربوط به سالمندان را به سه بخش تقسیم کرد و گفت: بخش اول خدمات حمایتی مانند حقوق بازنشستگی، تسهیلات، حمایت‌های مالی، کارت‌های سلامت، منزلت و ... هستند. بخش دوم خدمات سلامتی و درمانی هستند که بالطبع افراد سالمند به دلیلی کاهش شاخص‌های سلامت و افزایش بیماری‌ها، بیشترین نیاز را به بیمه دارند.

معینی، بخش سوم را خدماتی دانست که به علت کم‌توانی و ناتوانی ارایه می‌شود که این خدمات تنه می‌زند به خدماتی که به معلولان داده می‌شود؛ همچون ارایه خدمات توانبخشی از قبیل سمعک، ویلچر، عصا، سرویس ایاب و ذهاب و ... که در این بخش لزوم مناسب‌سازی اماکن و معابر قوت می‌گیرد.

لزوم آموزش مهارت‌های زندگی به سالمندان معلول

رخشانی هم بر لزوم ارائه خدمات اجتماعی و بیمه‌ای مناسب به سالمندان تاکید کرد و با بیان این‌که تعیین خدمات سلامت مورد نیاز سالمندان و ادغام این خدمات در نظام ارائه خدمت وزارت بهداشت باید در دستور کار قرار گیرد گفت: باید نیروهای انسانی تربیت برای ارائه خدمات دوران سالمندی در سطوح مختلف تربیت شوند.

به گفته معاون سابق وزارت بهداشت، شایع‌ترین اختلالهای شایع دوران سالمندی عبارتند از اختلال های حرکتی، سرگیجه، فشار خون،‌ مشکلات بینایی، شنوایی، ادراری، دیابت،‌ افسردگی. بنابراین آموزش شیوه زندگی سالم در طول عمر از جمله در دوره سالمندی از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین منظور توصیه هایی در زمینه تغذیه و ورزش سالمندان، برخورد صحیح با مشکلات شایع سالمندی مثل مشکلات استخوان‌ها، مفاصل، نفخ، یبوست، بهداشت دهان و دندان، کنترل ادرار، یائسگی، کاهش قدرت حافظه، بازنشستگی و ... برای اگاهی بیشتر سالمندان ضروری است.

معینی هم گفت: با توجه به این‌که بالا رفتن سن با کاهش سطح یادگیری همراه است، آموزش‌های مهارتی و آموزشی همچون استفاده از خط بریل به افراد مسنی که دچار معلولیت می‌شوند سخت است. بنابراین در این سنین صرفا می‌توان به آموزش مهارت‌های زندگی روزانه به افراد مسن پرداخت که کشور ما در این زمینه ضعیف عمل می‌کند. در کشورهای پیشرفته که خیلی قبل‌تر از کشور ما وارد مرحله پیری شده‌اند، زودتر به طراحی خدمات به سالمندان ورود کرده‌اند و باطبع از تجربیات بیشتری برخوردارند.

به گفته‌ی وی، عمر سازمان‌های توانبخشی هم در کشور ما جوان است و خدمات سازمان بهزیستی بیشتر به افراد معلول ارایه می‌شود تا سالمند که باید بسترهای خدمات توانبخشی به سالمندان معلول نیز طراحی و ارایه شود.

رییس هیات مدیره انجمن باور با اشاره به دفتر امور سالمندان سازمان بهزیستی که در گذشته وجود داشت و هم‌اکنون تغییر ماهیت داده است، گفت: به نظر می‌آید با توجه به مسن شدن کشور باید سالمندی را جدی بگیریم که در این میان دیگر دستگاه‌ها هم باید ورود پیدا کنند. شهرداری‌ها، سازمان تامین اجتماعی، سازمان میراث فرهنگی و سایر وزارتخانه‌ها همچون وزارت مسکن، وزارت ورزش و ... بیش از گذشته به ارایه خدمات به سالمندان بپردازند.

ورزش همگانی

سالمندی پایان عمر تمرینات ورزشی نیست

معینی تاکید کرد: اینکه سالمندی را پایان عمر تمرینات ورزشی بدانیم تصور غلطی است. ورزش در هر سنی متناسب با وضعیت جسمی فرد می‌تواند انجام شود که نقش وزارت ورزش در این بین پررنگ‌تر احساس می‌شود.

وی با اشاره به طب سالمندان در کشورهای پیشرفته خاطرنشان کرد: در بسیاری کشورها، پزشکان و متخصصان مخصوص سالمندان تربیت می‌شوند که به طب سالمندان معروف است و شرایط سالمندی را در درمان آنها لحاظ می‌کنند.

رییس هیات مدیره انجمن باور، ورود شهرداری به ارایه خدمات شهری به افراد سالمند را در قالب کانون سالمندان، اتفاق مبارکی دانست و گفت: شهرداری به ارایه خدمات به سالمندان وارد شده که باید توسعه یابد و بودجه و برنامه‌ریزی لازم برای این خدمات ارایه شود.

تاکید آموزه‌های دینی بر تکریم سالمندان

رخشانی با اشاره به فرموده رسول اکرم (ص) مبنی بر این‌که «وجود سالمند در میان خانواده، همچون یک پیامبر در میان امتش است» گفت: این فرمایش پیامبر اسلام به خوبی، اهمیت عزت و احترام به سالمندان را در خانواده‌ها نشان می‌دهد.

وی گفت: آماده‌سازی جامعه برای جضور فعال سالمندان و حفظ روحیه احترام به سالمندان و چگونگی مدیریت زندگی با حضور سالمندان، باید در دستورکار مسائل فرهنگی در این بخش باشد.

معینی نیز یادآور شد: در آموزه‌های دینی و اسلامی ما بر تکریم سالمندان تاکید بسیاری شده است. در آیین مذهبی و ملی ما افراد مسن برکت خانه هستند که باید حتی‌الامکان در خانه نگهداری شوند. البته دولت باید به خانواده‌ها در ارایه خدمات توانبخشی و درمانی به سالمندان کمک کند تا خانواده‌ها بدون نگرانی از هزینه‌های نگهداری سالمندان، این افراد را در کنار خود حفظ کنند.

وی ادامه داد: نگهداری افراد مسن در مراکز ویژه نگهداری نیز به عنوان آخرین راه حل مدنظر قرار می‌گیرد که باید با پرداخت تسهیلات و خدمات درمانی، بهداشتی و توانبخشی نسبت به آسیب روحی این افراد مراقبت بسیاری شود.

رخشانی هم گفت: باید درخصوص آینده سالمندانی که نیاز به مراقبت های ویژه و یا زندگی در خانه سالمندان دارند توجه ویژه‌ای صورت گیرد.

وی به تدوین و اجرای برنامه های جامع پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر و نیز ارتقای مهارتهای خودمراقبتی در سالمندان بیمار اشاره کرد و افزود: باید یک بسیج عمومی در افکار جامعه با بکارگیری رسانه‌های مختلف و تداوم آموزش عمومی برای ترویج و تقویت فرهنگ احترام به سالمندان و حفظ سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی انجام شود.