به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایو کلینیک، زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ایجاد بثورات دردناک می شود. اگرچه زونا می تواند در هر جایی از بدن شما رخ دهد، اما اغلب به صورت نواری از تاول ظاهر می شود که در اطراف سمت چپ یا راست تنه شما پیچیده می شود.

زونا توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می شود (همان ویروسی که باعث آبله مرغان است ) پس از ابتلا به آبله مرغان، ویروس در بافت عصبی نزدیک نخاع و مغز شما غیرفعال است. سال ها بعد، ویروس ممکن است دوباره به صورت زونا فعال شود.

در امتداد مسیرهای عصبی به سمت پوست شما حرکت کند و باعث ایجاد زونا شود. اما همه کسانی که آبله مرغان داشته اند به زونا مبتلا نمی شوند. دلیل زونا مشخص نیست. اما ممکن است به دلیل کاهش ایمنی در برابر عفونت ها با افزایش سن باشد. زونا در افراد مسن و در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع تر است.

واریسلا زوستر بخشی از گروهی از ویروس‌ها به نام ویروس‌های هرپس است که شامل ویروس‌هایی می‌شود که باعث تبخال و تبخال تناسلی می‌شوند. به همین دلیل، زونا به عنوان هرپس زوستر نیز شناخته می شود. اما ویروسی که باعث آبله مرغان و زونا می‌شود، همان ویروسی نیست که عامل ایجاد تبخال یا تبخال تناسلی، یک عفونت مقاربتی است.

زونا یک بیماری تهدید کننده زندگی نیست، اما می تواند بسیار دردناک باشد. واکسن ها می توانند به کاهش خطر ابتلا به زونا کمک کنند. درمان زودهنگام می تواند به کوتاه شدن عفونت زونا و کاهش احتمال عوارض کمک کند. شایع‌ترین عارضه نورالژی پس از تبخال است که پس از پاک شدن تاول‌های شما برای مدت طولانی باعث درد زونا می‌شود.

علائم زونا

علائم و نشانه‌های زونا معمولاً تنها بر بخش کوچکی از یک طرف بدن شما تأثیر می‌گذارد. این علائم و نشانه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد، سوزش، بی حسی یا گزگز
• حساسیت به لمس
• بثورات قرمزی که چند روز پس از درد شروع می شود
• تاول های پر از مایع که باز می شوند و پوسته می شوند
• خارش

برخی افراد نیز ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• تب
• سردرد
• حساسیت به نور
• خستگی

درد معمولا اولین علامت زونا است. برای برخی، ممکن است شدید باشد. بسته به محل درد، گاهی اوقات ممکن است با علامتی از مشکلاتی که بر قلب، ریه ها یا کلیه ها تأثیر می گذارد، اشتباه گرفته شود. برخی افراد بدون ایجاد بثورات، درد زونا را تجربه می کنند.

اغلب، بثورات زونا به صورت نواری از تاول ایجاد می شود که در اطراف سمت چپ یا راست تنه شما پیچیده می شود. گاهی اوقات بثورات زونا در اطراف یک چشم یا در یک طرف گردن یا صورت ایجاد می شود.

بیشتر بدانید: علل و علائم بیماری زونا چیست و چگونه درمان می شود؟

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مشکوک به زونا هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید، به ویژه در شرایط زیر:

• درد و بثورات در نزدیکی چشم ایجاد می شود. در صورت عدم درمان، این عفونت می تواند منجر به آسیب دائمی چشم شود.
• اگر فردی 60 ساله هستید یا سن بیشتری دارید، زیرا سن به طور قابل توجهی خطر عوارض را افزایش می دهد.
• شما یا یکی از اعضای خانواده تان سیستم ایمنی ضعیفی دارید (به دلیل سرطان، داروها یا بیماری مزمن).
• بثورات گسترده و دردناک است

آیا فرد مبتلا به زونا می تواند بیماری را منتقل کند؟

فرد مبتلا به زونا می تواند ویروس واریسلا زوستر را به هر کسی که در برابر آبله مرغان مصون نیست منتقل کند. معمولا از طریق تماس مستقیم با زخم های باز راش زونا رخ می دهد. پس از ابتلا، فرد مبتلا به آبله مرغان می شود، اما نه زونا.

آبله مرغان برای برخی افراد خطرناک است. تا زمانی که تاول های زونا شما از بین نرود، شما ناقل بیماری هستید و باید از تماس فیزیکی با افرادی که هنوز آبله مرغان نگرفته اند، بخصوص افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، زنان باردار و نوزادان، خودداری کنید.

عوامل خطر

هر کسی که تا به حال آبله مرغان داشته باشد ممکن است به زونا مبتلا شود. بیشتر بزرگسالان در ایالات متحده در دوران کودکی، قبل از ظهور واکسیناسیون معمول دوران کودکی که اکنون در برابر آبله مرغان محافظت می کند، آبله مرغان داشتند.

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند عبارتند از:

• سن بالای 50 سال. زونا در افراد بالای 50 سال شایع تر است. این خطر با افزایش سن افزایش می یابد.
• داشتن بیماری های خاص بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می کنند، مانند HIV/AIDS و سرطان، می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.
• بودن تحت درمان های سرطان. پرتودرمانی یا شیمی درمانی می تواند مقاومت شما را در برابر بیماری ها کاهش دهد و ممکن است باعث ایجاد زونا شود.
• مصرف داروهای خاص. داروهایی که برای جلوگیری از پس زدن اندام های پیوندی طراحی شده اند، می توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند – و همچنین استفاده طولانی مدت از استروئیدها، مانند پردنیزون.

عوارض زونا

عوارض زونا می تواند شامل موارد زیر باشد:

• نورالژی پس از تبخال: برای برخی افراد، درد زونا تا مدت ها پس از پاک شدن تاول ها ادامه می یابد. این بیماری به عنوان نورالژی پس از تبخال شناخته می شود و زمانی رخ می دهد که رشته های عصبی آسیب دیده پیام های گیج کننده و اغراق آمیزی از درد را از پوست به مغز شما ارسال می کنند.
• از دست دادن بینایی زونا: در داخل یا اطراف چشم (زونا چشمی) می تواند باعث عفونت های دردناک چشم شود که ممکن است منجر به از دست دادن بینایی شود.
• مشکلات عصبی: بسته به اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند، زونا می تواند باعث التهاب مغز (آنسفالیت)، فلج صورت، یا مشکلات شنوایی یا تعادل شود.
• عفونت های پوستی: اگر تاول های زونا به درستی درمان نشوند، عفونت های باکتریایی پوست ممکن است ایجاد شوند.

جلوگیری از زونا

واکسن زونا ممکن است به پیشگیری از زونا کمک کند.

در ایالات متحده، واکسن شینگریکس توسط سازمان غذا و دارو (FDA) در سال 2017 تایید شد. مطالعات نشان می دهد که شینگریکس محافظت در برابر زونا برای بیش از پنج سال ارائه می دهد. شینگریکس یک واکسن غیر زنده است که از یک جزء ویروسی ساخته شده است. این دارو در دو دوز، با فاصله 2-6 ماه بین دوزها تجویز می شود.

شینگریکس برای افراد 50 سال و بالاتر، از جمله افرادی که قبلا واکسن زوستاواکس را دریافت کرده اند یا زونا داشته اند، تایید و توصیه می شود.

شایع ترین عوارض جانبی واکسن زونا قرمزی، درد، حساسیت، تورم و خارش در محل تزریق و سردرد است.

واکسن زونا تضمین نمی کند که شما به زونا مبتلا نخواهید شد. اما این واکسن احتمالاً دوره و شدت بیماری را کاهش می دهد و خطر ابتلا به نورالژی پس از تبخال را کاهش می دهد. واکسن زونا تنها به عنوان یک استراتژی پیشگیری استفاده می شود. این برای درمان افرادی که در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستند در نظر گرفته نشده است.

روش های درمانی

درمان زونا زونا معمولاً در طی چند هفته خود به خود از بین می رود و بازگشت آن بعید است. مصرف مسکن و کمپرس سرد در خشک کردن تاول ها موثر است. مصرف داروهای ضد ویروس خوراکی برای کاهش پراکنده شدن ویروس ها و کم کردن حوزه ضایعات جلدی موثر است، به شرط اینکه در عرض 3-2 روز اول شروع بیماری مصرف شوند. لذا در صورتی که دچار درد شدید ناگهانی در یک طرف بدن شده و مشکوکبه زونا هستید، در اسرع وقت به متخصص پوست مراجعه کنید. در موارد شدید زونا مثلاً وقتی درگیری چشمی وجود دارد و یا در کسانیکه سیستم ایمنی ضعیف دارند، تجویز برخی دارها الزامی است. این داروها گاهی باعث سردرد، تهوع یا گیجی می شوند.

هر چه درمان زودتر آغاز شود نتیجه آن بهتر خواهد بود به نظر نمی رسد این داروها از دردهای پس از زونا جلوگیری کنند ولی ممکن است دوره آن ها را کوتاه تر کنند در موراد شدید مثل درگیری چشم ها و یا برای کاهش دردهای شدید ترکیبات کورتن نیز همراه با داروهای ضدویروس تجویز می گردد. برای کنترل درد شدید می توان از انسداد عصبی در موضع درد استفاده کرد. دردهای پس از زونا را می توان با استفاده از داروهای ضدافسردگی و ضدتشنج در شب و استعمال مکرر مسکن ها در طول روز درمان کرد. مصرف یک نوع پماد که از فلفل استخراج می شود در کاهش درد برخی بیماران موثر بوده است. این پماد سه تا چهار بار در روز در محل های دردناک استعمال می شود و درد به تدریج طی یک تا سه هفته از بین می رود.