سلامت نیوز : آمار مبتلایان به اختلال‌های روانی در کشور، مدت هاست که میانگین جهانی را پشت سر گذاشته و بی پروا در میان پیر و جوان می‌تازد. این آمارها خبر از افزایش بیش از 60 درصدی ابتلا به بیماری‌های روانی طی سال‌های اخیر دارند که نرخ شیوع این بیماری را به رقمی بالغ بر 40 درصد رسانده. این در حالی است که میانگین شیوع این بیماری در جهان بین 20 تا 30 درصد در نوسان است و آنطور که سازمان جهانی بهداشت برآورد کرده، حدود 80 درصد افرادی که دارای مشکلات روانی هستند در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از سایت قانون ؛ در این کشورها و به خصوص در ایران، اختلالات روانی می‌روند تا به تدریج رتبه نخست را در میان بیماری‌های مردم به خود اختصاص دهند. زنان با داشتن سهم ۲۶.۵درصد، رتبه اول و مردان با سهم ۲۰.۸ درصد، رتبه دوم ابتلا به انواع اختلالات روانی را دارا هستند. کارشناسان از یک سو معتقدند که این روند نشان‌دهنده آشنایی بیش‌تر افراد با این اختلال‌هاست و از سویی دیگر خطر افزایش تنش‌ها و نابرابری‌های اجتماعی را هشدار می‌دهد. آنچه بیش از هر چیز نگران کننده به نظر می‌رسد این است که نسل جدید بیش‌تر در معرض اختلالات روانی قرار گرفته، چنانچه رئیس انجمن روانپزشکى کودک و نوجوان نیز آخرین بار از شیوع 20 درصدی انواع و اقسام اختلالات ارتباطى، پرخاشگرى و افسردگى میان کودکان و نوجوانان زیر 18 سال ایرانی خبر داده.
دکتر «احمد نور بالا» روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در گفت و گو با «قانون» در خصوص عوامل افزایش اختلال‌های روانی می‌گوید: «این بیماری‌ها چند عاملی هستند و نمی توان تنها یک عامل برای آن متذکر شد. تغییرات سیاسی، تنش‌های اجتماعی، مسائل اقتصادی، تغییر سبک زندگی مردم، علل ارثی، بیکاری، تجارب دوران کودکی، فضای خانوادگی، عوامل شناختی، تجربه خشونت و غیره، همه و همه می‌تواند علت افزایش اختلال‌های روانی باشد.» وی دو اختلال افسردگی و اضطراب را از اختلال‌های شایع کنونی میان مردم دانسته و نسبت به اینکه اختلالات روان پریشی هنوز رد پای پررنگی از خود در میام مردم به جا نگذاشته اظهار امید می‌کند، با این حال هشدار می‌دهد: «ما از میانگین‌های جهانی عبور کرده ایم و در حال پیشروی هستیم. از اینجا به بعد دیگر شایسته نیست برخی بین بیماری‌های روانی و سایر بیماری‌ها تبعیض قائل شوند.»
ضعف بیمه‌ها در پوشش اختلالات روانی
نوربالا در حاشیه چهارمین کنفرانس سالانه سلامت روان و رسانه، با اشاره به اینکه اختلال‌های روانی در واقع واکنش مردم به شرایطی است که نمی توانند آن را تغییر دهند و در عین حال نمی توانند به آن خو بگیرند به «قانون» می‌گوید: «یکی از علل افزایش این بیماری‌ها به جای کاهش آن، مراجعه نکردن مبتلایان به پزشک است چرا که بیمه‌‌گذاران این بیماری‌ها را پوشش نداده و نمی دهند. این تبعیض از سوی سازمان‌های بیمه گر شایسته نیست و منجر به ناموفق ماندن تلاش جهت کاهش این بیماری‌ها می‌شود.» وی با اشاره به اینکه 44 درصد بیماران طی سال‌های 89 الی 90 جهت دریافت خدمات روانپزشکی مراجعه کرده‌اند، معتقد است که به طور نسبی 23.6 درصد جمعیت 15 تا 64 ساله این مراجعان به اختلال‌های روانی مبتلا بوده‌اند و اظهار تاسف می‌کند از اینکه بیمه‌ها بسیاری از بیماری‌های روانی را که نیاز به بستری دارند، پوشش نمی‌دهند. این موضوع باعث تحمیل هزینه به بیمار یا ترک درمان از سوی او خواهد شد. در همین راستا، «رضا میر سپاسی» رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران نیز با اشاره به اینکه ۲۲درصد افراد کشور نیاز به خدمات روانپزشکی دارند، اظهار داشت که برخی پزشکان برای آنکه این بیمار بتواند از پوشش بیمه‌ای استفاده کند، ناگزیرهستند در شرح حال او به جای بیماری واقعی به ذکر نام افسردگی بسنده کنند. به گفته وی بیمه‌ها برای بیماران دچار افسردگی هم محدودیت قائل هستند و تنها در سال یکبار و آن هم به مدت چند هفته هزینه‌های مربوط به بستری شدن را پوشش می‌دهند.
17.9 درصد بیماران، برای درمان زندگی خود را فروخته اند
«احمد حاجبی»، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، یکی دیگر از سخنرانان این کنفرانس بود که به رویه سازمان تامین اجتماعی برای پوشش اختلالات روانی انتقاد کرد و با اشاره به اینکه ۱۷.۹ درصد این بیماران به دلیل هزینه‌های بستری مقروض شده یا وسایل زندگی خود را فروخته‌اند، بر ضرورت افزایش پوشش بیمه‌ای این بیماران به خصوص بیماران روانپریش تاکید کرد. وی افزود: «متاسفانه سواد سلامت روان در سطح جامعه پایین است. علاوه بر آن با پدیده انگ‌زنی ناشی از جو جامعه مواجهیم. تصور افراد باعث شده فرد دارای اختلال روان به سختی بتواند حتی برای مصرف دارو در جمع اقدام کند و تحت هر شرایطی فقط دغدغه‌اش عدم اطلاع دیگران از مصرف داروی درمان اختلالات روانی است.» پس از انتقادهای مطرح شده نسبت به ضعف بیمه ها، معاون درمان تامین اجتماعی که به عنوان نماینده دکتر نوربخش در این کنفرانس حضور داشت، گفت: « این موضوع به ساختار بیمه مرکزی ایران بر می‌گردد و باید از کانال مورد نظر حل شود.» به گفته «محمد علی همتی» ساز و کار اجرایی شدن یک فعالیت بیمه‌ای در حوزه وظایف شورای عالی بیمه است و علاوه بر این شورا، مجلس شورای اسلامی، سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت تاثیرگذارند، بنابراین موضوع مورد اشاره، مسئله‌ای چند وجهی است. وی اظهار داشت: «نگرش دولت به سلامت دچار رویکرد جدید شده و نخستین باری است که نظام سلامت به عنوان اولویت اول یا دوم در کشور مطرح می‌شود که این موضوع مسئله‌ای نویدبخش برای بهبود شرایط موجود خواهد بود.»
درمان «بیماری‌های روانی» توسط دعانویس!
یکی از چالش‌های مهم درمان بیماری‌های روانی به گفته استاد روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، دخالت دعا نویسان و رمالان در کار روان‌شناسان و مشاوران است. نوربالا با اشاره به اینکه برخی افراد بیماری‌های روانی را به دلیل ضعف ایمان، سستی اراده، تقاص رفتارهای فرد یا علل خرافه گرایانه دیگر می‌دانند، گفت: پای دعانویسان و رمال‌ها به دلیل جهل حاصل از عقاید خرافی به درمان این بیماران باز می‌شود، کاری که در واقع تنها به بیماری این افراد دامن می‌زند و دخالت در کار روانشناس و مشاور است. به گفته وی رسانه‌ها در اطلاع رسانی غفلت میکنند یا اختلالات را با آب و تاب فراوان مورد توجه قرار می‌دهند که این خود باعث اپیدمی شدن آن اختلال می‌شود. مثلا برخی از واژه‌های انگ‌آفرین مثل دیوانه، بی‌عقل در سریال‌ها به مظلومیت این افراد اضافه می‌کند و اگر همین وضعیت در کشور ما ادامه داشته باشد سلامت روانی ما امید بخش نخواهد بود ما به یک عزم ملی و بسیج همگانی نیازمندیم و این عزم را رسانه‌ها می‌توانند ایجاد کنند.
16 میلیون نفر، مبتلا به اختلال روانی
چندی قبل صفحه‌ای قدیمی از روزنامه اطلاعات 50 سال قبل در سایت‌های خبری منتشر شد که نشان از مطلبی اجتماعی داشت با این تیتر: «3هزار دیوانه در میان مردم زندگی میکنند»! آن روزها افراد نه شنیده بودند و نه می‌دانستند که به جای لفظ نادرست «دیوانه» باید از لفظ « اختلال روان» استفاده کرد. با این حال عدم استفاده از این لفظ تحقیرآمیز در سال‌های کنونی منجر به بهبود شرایط این بیماران و کاهش تعداد آن‌ها نشده است، بلکه افزایش بی سابقه تعداد افراد مبتلا به اختلالات روانی در سال‌های کنونی همه را نگران کرده و تعداد را ظرف 50 سال از 3هزار نفر به رقمی بالغ بر 4 میلیون بیمار در پایتخت و 16 میلیون بیمار در کشور رسانده است. آمارها نگران‌کننده است و ادامه این سیر صعودی نگران‌کننده تر، با این حال هنوز دیر نشده و شاید اگر مسئولان کنار هم قرار بگیرند و از میان آن‌ها متولی‌ای مسئول برای حمایت از این بیماران برخیزد، شرایط متفاوت با آنچه هست ادامه یابد.
نظر شما