سلامت نیوز : مار پیتون، روباه، ایگوآنا، سمندر، جغد، شاهین، عقاب، سوسمار و حتی شیر؛ این اسم‌ها که شنیدید هر کسی را یاد جنگل می‌اندازد ولی تازگی‌ها سر از خانه‌ها درآورده‌اند. شاید کتاب‌هایی برای نگهداری و آموزش مرغ مینا، کاسکو و حتی سگ‌های خانگی به چشم ما خورده باشد اما کسی ندیده که برای نگهداری جغد و روباه در خانه دستورالعملی وجود داشته باشد. قاچاقچیان و شکارچیان، حیوانات بی‌زبان را از محل زندگی‌شان دور می‌کنند و با قیمت‌های گزاف به کسانی می‌فروشند که هیچ آگاهی از نحوه نگهداری این حیوانات هم ندارند، اصل ماجرا که عجیب و غریب است، بماند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ خانه آن‌ها که پر است از درخت و گل و آب و خورشید، تبدیل می‌شود به زندانی با مبل و تلویزیون و تخت و لامپ؛ مثل این است که حیوان بینوا را از بهشت رانده باشند.  ما آدم‌ها نه از تغذیه حیوانات وحشی چیزی می‌دانیم و نه از محیط مناسب برای زندگی آنها؛ فقط از روی خودخواهی می‌خواهیم همه چیز داشته باشیم. اگر این حیوانات اسیر شده روزی زبان باز کنند، معلوم نیست چقدر انسانیت ما را زیر سؤال ببرند.

روز جهانی حیات وحش
امروز 12 اسفند است روز جهانی حیات وحش. بر اساس پیشنهاد ارائه شده در شانزدهمین نشست متعهدان کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه‌های در معرض خطر انقراض (سایتیس)، در سال ۲۰۱۳ به سازمان ملل متحد، این سازمان طی نشست عمومی خود در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳، روز سوم ماه مارس (۱۲ اسفند) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون سایتیس در سال ۱۹۷۳ را به عنوان روز جهانی حیات وحش معرفی کرده است.  در اعلامیه صادره از سوی این کنوانسیون از کشورها خواسته شده تا براساس اهمیت گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری اقدام‌هایی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی این روز انجام دهند.
اهمیت گونه‌های مختلف در حیات وحش را همه می‌دانند و از شکار و کشتار حیوانات بیزارند اما قاچاقچیان حیوانات و اجزای آنها، هنوز چشم طمع از حیات‌وحش برنداشته‌اند چون درآمدی در حد قاچاق مواد مخدر و انسان دارد.

 حیوانات در دام انسان‌ها
کوروش حیدری، دامپزشک می‌گوید: متأسفانه مراجعات بسیاری داریم که حیوانات به علت نحوه نگهداری نادرست آسیب دیده‌اند و دیگر کاری هم برای آن‌ها نمی‌توان انجام داد. برای نمونه روباهی را برای درمان آورده بودند که برای محفاظت از خودشان، دندان‌های حیوان را کشیده بودند.  وی با بیان این‌که حیوانات وحشی فقط در محیط طبیعی می‌توانند زندگی عادی خود را داشته باشند، اظهار می‌کند: نگهداری نمونه‌هایی از حیوانات در باغ وحش با نگهداری در خانه تفاوت بسیاری دارد و نباید این تصور برای مردم پیش بیاید که توانایی حفاظت گونه‌های مختلف را دارند.حیدری از مردم درخواست کرد تا اگر دوستدار محیط زیست هستند و به نگهداری از حیوانات علاقه دارند، حتماً حیوانات خانگی را برای نگهداری انتخاب کنند.

چالش‌های دیگری هم وجود دارد
کارشناسان محیط زیست جزیره‌ای شدن  زیستگاه‌ها، وجود سلاح‌های غیرمجاز، حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه‌ها و تجارت غیر قانونی گونه‌های جانوری را از مهمترین عوامل خطر انقراض گونه‌های جانوری می‌دانند و معتقدند که جمعیت برخی گونه‌ها به دلیل توسعه راه‌ها، سکونتگاه‌ها و کشتزارها کم شده و این گونه‌ها در دراز مدت با چالش کاهش تنوع ژنتیکی و کاهش مقاومت در مقابل بیماری‌ها و تغییرات محیطی مواجه می‌شود. برای مثال جمعیت آهوان در زیستگاه‌های دشت سهرین زنجان، موته و کلاه قاضی اصفهان، هفتاد قله مرکزی و شیر احمد سبزوار با این مشکل مواجه شده است. این اتفاق برای جمعیت‌های گوشتخوار کشور مثل یوزپلنگ و پلنگ نیز رخ داده و تلفات این گونه‌ها در حوادث جاده‌ای و تقابل با جمعیت‌های انسانی هم موجب کم شدن تعداد آن‌ها شده است.

بنا بر اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از یک‌هزار و 218 مورد مرگ و میر ثبت شده در بین گونه‌های جانوری از سال 1385 تا1391، گوشتخواران با حدود 41 درصد تلفات بیشترین سهم مرگ و میر را به خود اختصاص داده‌اند و مهم‌ترین عامل در مرگ و میر آن‌ها هم تصادفات جاده‌ای ثبت شده است.دومین چالش، وجود سلاح‌های غیر مجاز است. بیش از یک میلیون اسلحه شکار مجاز در کشور وجود دارد و پیش‌بینی می‌شود تعداد زیادی اسلحه غیرقانونی هم وجود داشته باشد که تهدید بزرگی برای حیات وحش کشور است.

از سوی دیگر متأسفانه در حال حاضر بیشتر از دو برابر ظرفیت مراتع، دام در مناطق چرا می‌کنند و این موضوع ضمن تخریب پوشش گیاهی باعث کاهش منابع آب و علوفه حیات‌وحش شده اما گره‌ای که به جان حیات وحش افتاده و به دست مردم باز می‌شود، تجارت غیر قانونی گونه‌های جانوری و اجزای آنهاست.

  افزایش تجارت غیر قانونی جانوران در نوروز
دنیا با گسترش پدیده شوم شکار و تجارت غیر قانونی جانوران وحشی و اجزای آن‌ها مواجه است؛ به‌طوری که قاچاق جانوران وحشی و اجزای آن‌ها بعد از قاچاق مواد مخدر و سلاح، رتبه سوم را به خود اختصاص داده و کشور ما به دلیل مکان جغرافیایی و غنای گونه‌ای و داشتن گونه‌های انحصاری، به شکل جدی در معرض تهدید این پدیده است.

افشین کرمی، معاون اداره کل حفاظت و مدیر شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست با اعلام این‌که هر گونه نگهداری و نقل و انتقال موجودات زنده و تاکسیدرمی شده حیات وحش بدون مجوز سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع است، می‌گوید: گونه‌هایی که به شکل قاچاق وارد کشور می‌شوند، چون از ورودی‌های غیررسمی می‌آیند، نظارت دامپزشکی روی آن‌ها اعمال نمی‌شود و می‌توان گفت که ناقل متحرک بیماری هستند. گاهی دیده شده که قاچاق از ورودی‌های رسمی انجام می‌شود که در اینجا وظیفه گمرک است که نظارت بیشتری داشته باشد.

به گفته وی در همین خصوص با تمام استان‌های مرزی کشور مکاتبه شده تا نظارت بیشتری بر مبادی ورودی داشته باشند؛ اما قاچاق فقط به وارد کردن حیوانات از خارج کشور محدود نمی‌شود بلکه در کشور خودمان هم قاچاق از استانی به استان دیگر انجام می‌شود. به عنوان نمونه، نزدیک ایام نوروز که می‌شویم عده‌ای مسافر راهی جنوب کردستان می‌شوند و سمندر کمیاب این منطقه را که در معرض خطر انقراض است برای فروش به تهران و دیگر شهرها می‌برند. قاچاق خزندگان و دوزیستان در ایران بیشتر از سایر گونه‌هاست.

کرمی اظهار می‌کند: جالب است که این گونه نایاب به نازل‌ترین قیمت هم به فروش می‌رسد، در حالی که ارزش واقعی آن خیلی بیشتر از اینهاست. در کنار این گونه داخلی، بیشتر از 100گونه مارهای آبی، لاک‌پشت‌ها و ماهی‌های تزئینی هم از خارج کشور می‌آید که متأسفانه مردم بدون اطلاع از این‌که این جانوران ممکن است ناقل بیماری باشند آن‌ها را می‌خرند و بعد از مدتی در محل‌های نامناسب رهاسازی می‌کنند. 

وی بر ضرورت آموزش و فرهنگسازی در جوامع محلی تأکید می‌کند و می‌گوید: اگر آموزش‌های لازم به افراد داده شود تا در صورت مشاهده حیوانات چگونه برخورد کنند و به دلیل منافع مالی قاچاق، جانوران را به حفاظت از آن‌ها ترجیح ندهند، مشکلات ناشی از شکار و قاچاق تا حد زیادی حل خواهد شد.  کرمی تصریح می‌کند: ما به مردم توصیه نه، از مردم خواهش می‌کنیم که از خرید حیوانات قاچاق خودداری کنند تا قاچاقچیان انگیزه‌ای برای ادامه این کار نداشته باشند.