یک جامعه شناس با تاکید بر اینکه زندگی زنان در در جامعه فعلی ایران نوعی زندگی در تناقض است، گفت: زنان ایرانی برای مشارکت در زندگی اجتماعی با موانع گوناگونی روبه رو هستند که بزرگترین مانع حضور زنان پس از مانع اجتماعی و فرهنگی، موانع قانونی است.

سلامت نیوز: یک جامعه شناس با تاکید بر اینکه زندگی زنان در در جامعه فعلی ایران نوعی زندگی در تناقض است، گفت: زنان ایرانی برای مشارکت در زندگی اجتماعی با موانع گوناگونی روبه رو هستند که بزرگترین مانع حضور زنان پس از مانع اجتماعی و فرهنگی، موانع قانونی است.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از شفقنا، رفع موانع اجتماعی و فرهنگی به عوامل بسیاری نظیر عامل زمان و عوامل گوناگونی بستگی دارد، اما موانع قانونی را می توان رفع کرد.

دکتر کرامت الله راسخ خانه و خانه داری را مهم ترین عرصه حضور زنان در جامعه ایران دانست افزود: مهم ترین عرصه فعالیت خانم ها در ایران مانند دیگر کشورهای سنتی هنوز خانه است. تحول خانواده در ایران بدون شک تحت تأثیر ساختار آن در کشورهای غربی قرار دارد، اگرچه از خصوصیاتی نیز برخوردار است. از قرن شانزدهم تحولات گسترده ای در اروپا  در عرصه های مختلف و سطوح متفاوت تحقق پیدا کرد. خانه و خانواده  از اوایل قرن هیجدهم تحت تأثیر این تحولات قرار گرفت و به شکل گیری «خانواده کوچک» منجر شد.

فرصت بازگشایی تعارضات حضور زنان در جامعه ایران وجود ندارد

وی در ادامه  به نحوه حضور زنان در جامعه ایران اشاره کرد و گفت: حضور زنان در ایران و  هر جامعه ای دیگر به عوامل گوناگون بستگی دارد. این عوامل ماهیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی و شخصیتی دارد، که هر کدام را می توان جداگانه بررسی کرد. علاوه بر این عوامل حضور زنان در ایران با تعارضی نیز درگیر است و آن تعارض بین حوزه ی خصوصی و شخصی نسبتاً امروزی و حوزه ی عمومی سنتی است. فرصت باز کردن این تعارض در ایران نیست، ولی این تعارض زنان ایرانی را در موقعیتی مبهم قرار داده است.

جایگاه زنان در جامعه ایران توسط مردان تعریف می شود

وی در ادامه با تاکید بر اینکه در ایران تعاریف گوناگونی از جایگاه زنان وجود دارد یادآور شد: خود این «جایگاه» عرصه های گوناگونی را در بر می گیرد که هر کدام را می توان جداگانه بررسی و مشخص کرد. به علاوه، تصورات مختلفی از جایگاه زنان در جامعه وجود دارد. ویژگی کلی مستقل از تعاریف گوناگون در ایران این است که زنان خودشان مشارکتی در تعریف جایگاه خود ندارند. این جایگاه را عموماً مردان تعریف می کنند و حوزه های گوناگون مردان، از پیشرو گرفته تا پسرو، فرصتی در اختیار زنان برای تعریف جایگاه خود نمی گذارند.

دیدگاه های موجود در خصوص حضور زنان در جامعه ایران

به گفته این جامعه شناس، می توان گفت که چند دیدگاه عمده در باره ی جایگاه زنان در ایران وجود دارد، نخست دیدگاه سنتی بنیادگرا که جایگاه زن را عمدتاً در نقش مادری و همسری تعریف می کند. دوم دیدگاه سنتی معتدل که با تعریف فوق با اندکی جرح تعدیل موافق است، لیکن به اندازه گروه اول سخت گیر در تفسیر نقش زنان و جایگاه آن ها در جامعه نیست. سوم حوزه ی عمومی شهروندان است که تفسیر امروزی لیکن مبهم از جایگاه زن در جامعه دارند و سرانجام خود زنان هستند که تعریف متوسط از جایگاه زن در جامعه دارند و امکان بسیار محدودی در اختیار دارند. هر یک از این دیدگاه ها با توجه به جایگاهی که برای زن در جامعه قائل هستند برای زنان اهمیت قائل هستند. البته در تعیین جایگاه و اهمیت زنان هنجارها و ارزش های اجتماعی و وابستگی های طبقاتی نیز تأثیرگذار هستند.

مهم ترین مشکلات و آسیب ها

دکتر راسخ در پاسخ به این سئوال که مهم ترین مشکلات و آسیب های زنان جامعه ما در شرایط فعلی چیست و از چه عواملی نشات می گیرد؟ گفت: من با مفهوم «آسیب شناسی» مشکل دارم. نمی دانم زنان منشاء کدام آسیب اجتماعی هستند که مردان نیستند. تعیین «آسیب اجتماعی» مانند دیگر «واقعیت های اجتماعی» به موضوع زمان و مکان بستگی دارد، بنابراین موضوعی صرفاً تاریخی است. چیزی که کسی در عصری آسیب می شناسد، دیگر در عصر دیگر آسیب نمی شناسد. زنان برای تحقق حضور خود در جامعه ی کنونی با محدودیت های بسیاری درگیر هستند.

وی ادامه داد: در جامعه ما  حتی زنان سنتی نیز از امکان چندانی برای تحقق آرزوی های خود برخوردار نیستند. حوزه زنان در سطوح گوناگون آن بسیار نابرابر نمایندگی می شود. حتی زنان سنتی نیز در حوزه عمومی به اندازه کافی نمایندگی نمی شوند، از عموم زنان که باید در این خصوص صرف نظر کرد.

نقش تحولی زنان در جامعه ایران

این استاد دانشگاه همچنین به نقش تحولی زنان در جامعه ایران بخصوص از دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: زنان ایران در سال 1342 حق رأی کسب کردند. هرکس که آشنایی اندکی با تحولات ایران داشته باشد، می داند که این مشارکت تا چه اندازه با واقعیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، تاریخی و حتی شخصیتی در تعارض قرار دارد. متأسفانه ما در هیچ مورد مطالعه بنیادی منجر به نظریه نمی کنیم، بنابراین نمی توان در این زمینه اظهار نظر قطعی داشت. ولی من شاهد هستم که بخش عظیمی از زنان ایرانی در آن عصر حتی از خبر کسب حق رأی مطلع نشدند، صرف نظر از این که این حق رأی چه معنای سیاسی داشت که چندان نداشت، چون مردها هم در سرنوشت سیاسی و اجتماعی خود چندان مشارکت نداشتند.

زندگی زنان در در جامعه فعلی ایران نوعی زندگی در تناقض است

ظرفیت محدود زنان ایرانی برای خدمت به جامعه

دکتر راسخ ادامه داد:  زندگی زنان در جامعه امروز ایران نوعی زندگی در تناقض است. زنان به خصوص زنان وابسته به طبقات فرودست در جریان انقلاب اسلامی فرصت های زیادی به دست آوردند، لیکن محدودیت هایی نیز پیدا کردند. بررسی این موضوع فار غ از شعر و شعار از اهمیت برخوردار است. زنان ایران بدون شک نقش تعیین کننده ای در سرنوشت ایران و توسعه کشور داشته و دارند. بنابراین ظرفیت آن ها بسیار بیشتر از فرصت هایی است که آن ها برای خدمت به جامعه خود در اختیار دارند. امروز زنان ایرانی از آموزش دیده ترین بانوان اگر نگوییم در مقیاس جهانی، حداقل در مقیاس منطقه ای هستند.

موانع قانونی؛ بزرگترین مانع مشارکت زنان

این پژوهشگر مسائل اجتماعی در خصوص موثرترین راهکارهای بهره گیری از زنان در مشارکت اجتماعی اظهار کرد: زنان ایرانی برای مشارکت در زندگی اجتماعی با موانع گوناگونی روبه رو هستند. بزرگترین مانع حضور زنان پس از مانع اجتماعی و فرهنگی، موانع قانونی است. موانع اجتماعی و فرهنگی به عوامل بسیاری بستگی دارد که رفع آن ها به زمان و پیدایش انسان های متفاوت در ایران بستگی دارد، بنابراین موانع قانونی را می توان رفع کرد.

وحشت برخی مردان از موقعیت رو به مثبت زنان در خانواده و جامعه

دکتر راسخ در پاسخ به این سئوال که در گذشته جامعه ما، زنان با وجود انواع مشکلاتی که با آن مواجه بوده اند، همواره از احترام و جایگاه ویژه ای برخوردار بودند اما امروزه گویی زنان جامعه نوعی دچار سرخوردگی و بی انگیزگی شده و آن جایگاه و احترام قبلی را ندارند در این زمینه نظر شما چیست و چه دلایلی را برای آن ذکر می کنید افزود: احترام هر انسان و گروهی در هر جامعه ای بستگی به نقشی دارد که آن فرد یا گروه در فرایندهای اجتماعی بازی می کند. زنان ایرانی نقش تعیین کننده در هستی اجتماعی کشور دارند، بنابراین نقش آن ها با استفاده از تدابیر سیاسی، اجتماعی، قانونی و غیره همواره انکار می شود و من با این حرف موافق نیستم که زنان امروزی از احترام و جایگاهی کمتر از گذشته برخوردار هستند. احترام و جایگاه آن ها در خانواده محیط کار و غیره کاملا تغییر کرده و این تغییر نیز در جهت مثبت است، این دلیل اصلی وحشت برخی مردان است. بنابراین مردان این جایگاه انکار می کنند، ولی انکار آن ها تغییر در واقعیت اجتماعی موجود نمی دهد.

اگر تحولات اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران ایجاد شود حتماً با تفسیر متفاوتی از جایگاه زن از دیدگاه اسلام روبه رو خواهیم بود

دکتر راسخ در پایان به بررسی موقعیت زنان در کشورهای اسلامی و غیر مسلمان  اشاره کرد و گفت: موقعیت زنان در کشورهای اسلامی تفاوت چندانی با موقعیت آن ها در کشورهای غیر مسلمان مشابه ندارد. موقعیت زنان در بسیاری از کشورهای افریقایی غیرمسلمان بسیار بدتر از موقعیت زنان در بسیاری کشورهای مسلمان است. موقعیت زنان در هند و پاکستان به رغم پیشرفت های هندوستان و تفاوت های بنیادی آن با پاکستان چندان تفاوت ندارد. در واقع موقعیت زنان به عوامل گوناگونی بستگی دارد، که یکی از آن ها می توان دین باشد. دین همان طور که دورکیم و بسیاری از جامعه شناسان دیگر نشان داده اند ماهیت عمیقاً اجتماعی دارد. مردم کشورهای بسیاری در اروپا و آمریکای لاتین و افریقا مسیحی هستند، آیا جایگاه زنان در این گونه کشورها مشابه است. اگر  تحولات اجتماعی و فرهنگی در جامعه ایران رخ دهد حتماً با تفسیر متفاوتی از جایگاه زن از دیدگاه اسلام روبه رو خواهیم بود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha