سلامت نیوز: کودکان کار عموما به کودکانی اطلاق می‌شود که زودتر از سن قانونی کار، وارد بازار کار می‌شوند و در کنار اینکه کودکی خوبی را تجربه نمی‌کنند، دچار آسیب‌های بزرگ‌تری نیز می‌شوند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسنا، پدیده کودکان کار یکی از معضلات اکثر شهرهای بزرگ در جهان تلقی می‌شود که گسترش این پدیده به حدی رسیده که جوامع توسعه‌یافته و در حال توسعه را به یک اندازه به خود مشغول کرده است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد عواملی مانند کمبود نهاده‌های اجتماعی مثل خانواده و مدرسه، فقر اقتصادی، ناتوانی انطباق خانواده‌های کودکان کار با شیوه‌های زندگی شهرهای بزرگ، آسیب‌زا بودن محلات حاشیه شهری، عدم نظارت کافی از سوی سازمان‌های ذیربط، همه دست به دست هم داده تا پدیده کودکان کار که عمدتا در خیابان‌ها حضور دارند همچنان به عنوان مشکلی صعب‌العبور در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور خودنمایی کند.

در واقع کودکان خیابانی بخشی از گروه بزرگ‌تر کودکان آسیب‌پذیر شهری هستند که ساعات طولانی از شبانه‌روز به صورت موقت یا دائم و برای مدتی نامعلوم خارج از نهادهای حمایتی مانند خانواده، مدرسه و … به قصد و انگیزه کار و یا دوری از خانواده، در خیابان به سر می‌برند از این رو این کودکان در معرض رها شدن، روی آوردن به زندگی خیابانی، عوارض منفی و خطراتی چون خشونت، بهره‌کشی، بزه‌دیدگی، بزهکاری و انحرافات اجتماعی قرار دارند.

داوود ستارزاده -کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با بیان توصیفی از کودکان کار در ایران، اظهار کرد: کودکان کار کودکانی هستند که پیش از رسیدن به سن قانونی کار، ناگزیر وارد بازار کار می‌شوند، به نوعی درآمد خانواده وابسته به کار آنان است و این نوع فعالیت کاری مانع از تحصیل و برخورداری از امکانات اولیه رشد فردی و اجتماعی آنان می‌شود.

این پژوهشگر حوزه اجتماعی افزود: به عبارت دیگر کودکان کار به افراد کمتر از 18 سال عموما هشت الی 18 سال اطلاق می‌شود که به صورت محدود و یا نامحدود در خیابان‌ها به سر می‌برند.

ستارزاده با اشاره به اینکه کودکان کار عمدتا در مناطق حاشیه‌نشین به سر می‌برند، عنوان کرد: یکی از پیامدهای حضور کودکان کار در سطح شهرها به وجود آمدن نوعی بی‌نظمی اجتماعی است و سلامت اجتماعی موجود در شهرها با وجود این دسته از کودکان به خطر می‌افتد.

وی خاطرنشان کرد: حضور کودکان کار باعث خدشه‌دار شدن سلامت روانی و بهداشت روانی محیط شهرها می‌شود.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه زیر پوشش قرار دادن کودکان کار توسط سازمان بهزیستی به صورت خاص و وزارت کار و رفاه اجتماعی به صورت عام می‌تواند تاثیرگذاری بسزایی در افزایش سلامت جامعه داشته باشد، اظهار کرد: سازمان‌های مردم نهاد تاثیرگذاری حائز اهمیتی در این بخش دارند و دولت می‌تواند با سوق دادن خیرین به ساخت مکان‌هایی برای نگهداری کودکان کار با سرپرستی و نظارت سازمان بهزیستی به صورت مناسب کودکان کار را مدیریت کند.

به گزارش ایسنا، مدیرکل امور اجتماعی استانداری مازندران نیز در گفت‌وگو با ایسنا در تعریف کودکان کار گفت: کودکان کار به کودکان کارگری گفته می‌شود که به جای تجربه کردن دوران کودکی به صورت مداوم و پایدار در محیط‌های کاری فعالیت می‌کنند و این کودکان کسانی هستند که دوره کودکی را تجربه نمی‌کنند بلکه در نقشی غیر از سن خود فعال هستند.

علی شادمان با بیان اینکه براساس اعلام سازمان جهانی کار، 250 میلیون کودک در دنیا دوران کودکی را تجربه نمی‌کنند و از این تعداد 120 میلیون کودک کار هستند، اظهار کرد: دسته‌ای از کودکان کار کودکانی هستند که به صورت پنهان و تقریبا منطقی فعالیت می‌کنند که عمده کار آن‌ها زمانی است که مدارس تعطیل می‌شود و برای اوقات فراغت خود اغلب در زمین کشاورزی و یا در واحدهای صنفی شهرها فعالیت دارند.

نگاهی به وضعیت کودکان کار در مازندران

وی با اشاره بر اینکه یک دسته از کودکان کار به دلیل فقدان سرپرست و بد سرپرستی در مراکز شهرها رها شده‌اند، اظهار کرد: در سال 93، 70 کودک کار توسط بهزیستی در شهرهای استان مازندران جمع‌آوری شد که از این تعداد 50 درصد کودکان طلاق، 30 درصد بدسرپرست و 20 درصد نیز والدین خود را از دست داده بودند.

شادمان افزود: از این تعداد کودکان کار 50 درصد به خانواده‌ها برگشت داده شدند و خانواده‌های آن‌ها نیز که دچار مشکل بودند ساماندهی شدند، 30 درصد نیز در مرکز نگهداری کودکان کار بهزیستی مازندران نگهداری می‌شوند و 20 درصد دیگر متعلق به استان‌های دیگر بودند که به مناطق خود منتقل شدند.

مدیرکل امور اجتماعی مازندران با اشاره به دلیل رها شدن کودکان به سوی خیابان‌ها، اظهار کرد: 60 درصد کودکان کار به دلیل آزارهای جسمی، روحی و روانی به این سمت سوق داده می‌شوند.

شادمان گفت: در ساری مرکز ساماندهی کودکان کار تاسیس شده است که در همین مرکز در سال 93، 70 کودک کار ساماندهی شد.

وی تصریح کرد: این مراکز توسط خیرین و نیکوکاران تاسیس شده و هم اکنون نیز با کمک افراد خیر پشتیبانی می‌شود.

لازم به ذکر است، پدیده کودکان کار و خیابانی روزبه‌روز در شهرهای ایران در حال افزایش است و این در حالی است که هنوز بعد از گذشت سال‌ها از خشکاندن ریشه‌های این پدیده اجتماعی خبری نیست، قانون خاصی برای حمایت همیشگی از این کودکان وجود ندارد و درصد بالایی از این کودکان به خیابان‌ها باز می‌گردند.