سلامت نیوز:چند سالی است كه به پدیده بروز سیل در نوار شمالی كشورمان عادت كرده‌ایم. این در حالی است كه در نوار شمالی كشورمان به دلیل پوشش‌های وسیع جنگلی و مرتعی، سیل‌ها نباید با این حجم وسیع از خسارات اتفاق بیفتند. خود این مساله نشان‌دهنده تخریب وسیع پوشش‌های جنگلی و مرتعی در ارتفاعات فوقانی البرز مركزی است. مشابه این ماجرا در مناطق مركزی و جنوبی كشور ما روی می‌دهد كه جملگی حاكی از تخریب پوشش گیاهی در بالا دست و تغییر كاربری اراضی هستند.

به گزارش سلامت نیوز،محمد درویش- مدیركل آموزش و مشاركت مردمی در سازمان حفاظت محیط زیست در روزنامه آرمان نوشت:   آمارها و نمودارهای سازمان‌های مختلف نشان می‌دهند كه از سال 1980 حوادث هواشناسی مانند توفان‌ها، حوادث مرتبط با آب مانند سیل، رانش زمین و بهمن‌ها و حوادث اقلیمی مانند افزایش دما، خشكسالی و آتش‌سوزی جنگل‌ها در جهان سه برابر افزایش داشته‌اند.

در سال‌های اخیر تعداد این اتفاقات غیرمترقبه در كشور ما نیز افزایش یافته است و به دلیل غیرمترقبه بودن خسارات زیادی را به همراه داشته‌اند. نمونه اخیر آن سیلی است كه در روزهای گذشته در تهران و چند استان دیگر كشور روی داد. در تمام فصول سال با پدیده سیل روبه‌رو هستیم. به ویژه سیل‌های حادثه‌خیز در كشور ما در فصل‌های خشك اتفاق می‌افتند. نمونه آن سیل تاریخی سال 1366 است كه هنوز خاطرات خسارات آن در حافظه خیلی‌ها به جای مانده است. این سیل سنگ‌های بزرگی را از شمیرانات حركت داد و خسارات زیادی به تجریش وارد كرد. ویژگی مناطق خشك غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط اقلیمی آن است. این اتفاقات در كشورهایی كه در عرض جغرافیایی بین 30 تا40 درجه عرض شمالی هستند طبیعی است.

با توجه به اینكه كشور ما هم در این عرض جغرافیایی است همواره در معرض سیل‌های غیرقابل پیش‌بینی قرار دارد. درباره اینكه در مواجهه با سیل‌ها چه كار باید كرد، باید برخی از نكات را مدنظر قرار داد: تا حد امكان در مناطق سیل‌خیز نباید تغییر كاربری انجام داد. نباید به بهانه توسعه اراضی كشاورزی پوشش‌گاه‌های جنگلی را نابود كرد یا نباید به بهانه جانمایی‌های صنعتی یا مسكونی اراضی كشاورزی را نابود كرد زیرا هر كدام از موارد یاد شده می‌تواند به افزایش خسارات ناشی از سیل دامن بزنند. همچنین اگر فشار دام بر مراتع كنترل نشود و تخریب مراتع تشدید شود نرخ سیل‌خیزی افزایش می‌یابد. اگر جاده‌سازی‌های اصولی انجام نشود باعث تشدید فرسایش خاك، تخریب پوشش گیاهی و افزایش سیل می‌شود.

اگر بتوانیم عملیات انسانی را به درستی كنترل كنیم و بر اساس عملیات آمایش سرزمین چیدمان مورد نظرمان را طراحی كنیم خسارت‌های ناشی از سیل‌ها به حداقل می‌رسد. یكی از مواردی كه باید رعایت كنیم عدم ساخت و‌ساز در حریم آبرفتی رودخانه‌هاست.

خسارت‌هایی كه سیل چند سال پیش به قم وارد كرد ناشی از این موضوع بود كه در داخل حریم رودخانه ساخت و‌ساز انجام شده بود. مشابه این اتفاق در شیراز هم رخ داد. تخریب بی‌رویه جنگل‌ها و مراتع تاثیر زیادی بر افزایش خساراتی كه سیل بر جای می‌گذارد، دارد.

چند سالی است كه به پدیده بروز سیل در نوار شمالی كشورمان عادت كرده‌ایم. این در حالی است كه در نوار شمالی كشورمان به دلیل پوشش‌های وسیع جنگلی و مرتعی، سیل‌ها نباید با این حجم وسیع از خسارات اتفاق بیفتند. خود این مساله نشان‌دهنده تخریب وسیع پوشش‌های جنگلی و مرتعی در ارتفاعات فوقانی البرز مركزی است. مشابه این ماجرا در مناطق مركزی و جنوبی كشور ما روی می‌دهد كه جملگی حاكی از تخریب پوشش گیاهی در بالا دست و تغییر كاربری اراضی هستند. سیل یك پدیده قابل پیش‌بینی است زیرا جریانات هوایی كه منجر به ریزش‌های آسمانی با شدت‌های زیاد می‌شوند قابل پیش‌بینی هستند و می‌توان دستكم 12 تا 6 ساعت قبل از وقوع سیل، آن را پیش‌بینی كرد.

سازمان هواشناسی سیلی را كه در روزهای اخیر اتفاق افتاده 24 ساعت قبل از وقوع، پیش‌بینی كرده بود. عامل انسانی در تشدید سیل و در مهار آن می‌تواند نقش مهمی داشته باشد. اگر كه پیش‌بینی‌های لازم صورت گرفته باشد و سیستم‌های هشداردهنده به خوبی تعبیه شده باشند تا بتوانند مسافران، گردشگران و سایر افرادی را كه در بستر رودخانه‌ها ساكن شده‌اند آگاه كنند، آنها به موقع متوجه خطر می‌شوند و مكان را ترك می‌كنند و در نتیجه خسارات ناشی از سیل به میزان زیادی تقلیل می‌یابد. همچنین اگر در درازمدت به این نكته توجه شود كه نباید در بستر آبرفتی رودخانه‌ها اجازه ساخت و‌ساز داد خسارت‌های سیل به میزان زیادی كاهش می‌یابد. به‌روزرسانی سیستم‌های پیش‌بینی در سازمان هواشناسی از دیگر اقداماتی است كه باعث می‌شود با پیش‌بینی درست سیل و ابعاد آن، به میزان زیادی از خسارات کاسته شود. سیل‌ها بلای طبیعی نیستند و فوق‌العاده برای باروری خاك، افزایش قدرت حاصل‌خیزی خاك و مشروب شدن سفره‌های آب زیرزمینی و تالاب‌ها مفید هستند.

چیزی كه سیل را تبدیل به بلای آسمانی و طبیعی می‌كند ساخت و سازهایی است كه در مسیر سیل انجام شده است كه متاسفانه این ساخت و سازها متناسب با قوانین طبیعت نبوده است. اگر سیل‌ها اتفاق نیفتند بسیاری از تالاب‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی و همچنین اراضی كشاورزی نمی‌توانند توان خودشان را دوباره به دست آورند. با وجود این، دستكاری‌هایی كه در سال‌های اخیر در طبیعت انجام داده‌ایم باعث شده است در حالی كه دچار بحران شدید آب و همچنین بحران‌های زیست محیطی دیگر هستیم، از باران شدید و سیل بترسیم. در بسیاری موارد این بی‌توجهی‌های انسان‌هاست كه فرصت‌ها را به تهدید تبدیل می‌كند و مشكلاتی برای افراد به وجود می‌آورد.