سلامت نیوز:روند رو به افزایش مصرف سیگار معضل امروز و دیروز ایران و بقیه کشورهای جهان نیست اما همیشه آمارهایی که درباره آن منتشر می‌شود جلب توجه می‌کند و بهانه‌ای می‌شود برای دوباره و دوباره حرف زدن از این قاتل کوچک و محبوب. این‌بار دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات اعلام کرده ایرانی‌ها سالانه 60 میلیارد نخ سیگار می‌کشند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه بهار اگر این عدد را به تعداد جمعیت 75‌میلیونی ایرانی‌ها تقسیم کنیم به هر نفر 800 نخ یعنی 40 پاکت سیگار می‌رسد. البته همه می‌دانیم از این جمعیت تعداد بسیار زیادی را افراد غیر‌سیگاری تشکیل می‌دهند بنابراین سیگاری‌های عزیز مسئولیت دود کردن تعداد بسیار بیشتری سیگار را برعهده دارند. البته آمارهای جهانی نشان می‌دهد وضعیت مردم ایران در مقایسه با مردم کشورهای دیگر جهان نه خیلی بد است و نه خوب.

طبق آمارهای بین‌المللی، ایران از نظر سرانه مصرف سیگار رتبه 67 را دارد، البته این رتبه متعلق به زمانی است که سرانه مصرف سیگار در ایران 764 نخ بوده است و از آنجا که کشورهای مختلف اختلاف بسیار کمی در این رتبه‌بندی دارند با توجه به حرف‌های جدید دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات ما حالا در این زمینه رتبه 64 جهان را کسب کرده‌ایم، یعنی بین موریس و اروگوئه. 

در حرف‌های محمدرضا مسجدی بخش دیگری هم جلب توجه می‌کند یعنی درصد سیگاری‌های بزرگسال ایرانی. او گفته: « 25 تا 27 درصد مردان بالای 15 تا 16 سال و 5/3 تا چهار درصد زنان در کشور سیگار می‌کشند. همچنین همراه با افزایش سطح سواد در قشر جوان و تحصیلکرده، مصرف سیگار به‌ویژه در زنان تحصیلکرده نیز افزایش یافته و جایگزین‌کردن چیزی به جای سیگار در باور زنان نسبت به مردان بسیار سخت‌تر است.

120هزار اسکناس  100 هزار تومانی می‌سوزانیم
اگر ارزان‌ترین سیگار روی دکه‌ها را هزاروپانصدتومان و گران‌ترین را هشت‌هزار تومان در نظر بگیریم و از رقم‌های عجیب و غریبی که بعضی از سیگار‌های لوکس به فروش می‌رسند صرف‌نظر کنیم به میانگینی حدود ‌400‌هزار تومان برای هر پاکت سیگار می‌رسیم؛ از طرفی اگر تعداد نخ‌های موجود در هر پاکت سیگار را 20 عدد در نظر بگیریم، طبق حرف‌های مسجدی، ایرانی‌ها سالانه سه‌میلیارد پاکت سیگار می‌کشند یعنی رقمی در حدود 12میلیارد تومان. شاید کسی باور نکند ایرانی‌ها در این اوضاع اقتصادی راکد و نا‌بسامان سالانه 120هزار اسکناس 100‌هزار تومانی را دود می‌کنند. البته این فقط هزینه‌ای است که مردم از جیب خودشان می‌پردازند. طبق حرف‌های چند‌ماه پیش وزارت بهداشت سالانه 70میلیارد تومان هم هزینه درمان افراد سیگاری می‌شود که باید این رقم را در کنار هزینه‌های درمان اعضای خانواده سیگاری‌ها در نظر گرفت. حالا می‌توانید این رقم‌ها را با بودجه فعالیت‌های پیگیری از دخانیات مقایسه کنید که به زحمت به 10 میلیارد تومان می‌رسد.
مالیات، تنها را‌ه مبارزه
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند تنها از طریق افزایش مالیات بر واردات و فروش سیگار می‌توان در برابر روند صعودی تعداد سیگاری‌ها ایستاد. محمدحسین قربانی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، یکی از آن‌هاست. او می‌گوید: «افزایش مالیات بر انواع مخدرها مانند سیگار راهکاری است که همه کشورهای دنیا آن را تجربه کرده‌اند و برخی از کشورهای اطراف ایران، مالیات بر سیگار را به ۸۰ درصد هم رسانده‌اند. ما هم در سال 86 برای اولین بار مالیات بر سیگار را به 40 درصد رساندیم و شاهد بودیم اتفاقات خوبی هم در این زمینه افتاد. به این ترتیب حداقل افراد کم‌بضاعت به سمت سیگار نمی‌روند.» عده‌ای دیگر نه‌تنها به جنبه بازدارندگی افزایش مالیات بر معاملات مربوط به سیگار تاکید می‌کنند بلکه معتقدند با اختصاص درآمد حاصل از این کار به بخش درمان و پیشگیری می‌توان قدم‌های بسیار خوبی برداشت.

محمدرضا مسجدی هم می‌گوید: «متاسفانه رقم مالیات که در حال حاضر از سیگار گرفته می‌شود معادل 11 درصد نرخ خرده‌فروشی است در حالی‌که معاهده جهانی مبارزه با مصرف دخانیات که ایران هم جزو آن است می‌گوید باید کشورها طوری عمل کنند که مالیات سیگار معادل 70 تا 80 درصد قیمت خرده‌فروشی شود؛ یعنی اگر قیمت پنج‌هزار تومان است، چهارهزار تومان آن باید مالیات باشد. برای همین است که ما می‌گوییم اگر امسال مالیات را درست بگیریم، دو هزار میلیارد تومان می‌شود و اگر به معاهده عمل کنیم، رقم 11 هزار میلیارد تومانی به دست می‌آید. یعنی کل بودجه وزارت بهداشت را می‌‌توان از این طریق تامین کرد. بااین‌حال، در کشور ما گوشت و برنج و مایحتاج مردم را گران می‌کنیم و به سیگار که می‌رسیم، این کار را نمی‌کنیم.»

او ادامه می‌دهد: «کسانی که مواد دخانی را تولید و وارد می‌کنند کلاه بر سر دولت و مردم می‌گذارند، به عنوان مثال یک بسته سیگار را 600 تومان وارد می‌کنند و مالیات هم به همین میزان برای آن‌ها تعیین می‌شود، در حالی‌که همان بسته سیگار را 4500 تومان می‌فروشند، در حالی‌که مالیات باید بر این قیمت گرفته شود.»

البته کارشناسانی هم هستند که نظری درست برعکس این افراد دارند. آن‌ها می‌گویند با افزایش مالیات سیگار شاهد گران‌شدن آن خواهیم بود و از آنجا که کمتر سیگاری‌ای به خاطر پول سیگار را کنار گذاشته است، عده بسیار زیادی به سمت سیگارهای ارزان‌قیمت و بی‌کیفیت بازار می‌روند و از طرف دیگر بازار قاچاق سیگار به کشور هم داغ‌تر می‌شود. عرصه‌ای که دولت نمی‌تواند نظارتی بر کیفیت و قیمت محصولات آن داشته باشد.

1200تریلی سیگار به ایران قاچاق می‌کنند
در حالی‌که بخش اصلی حرف‌های مسئولان مختلف بهداشت، سلامت، مبارزه با دخانیات وغیره به انواع سیگارهای مجاز و وارد‌شده از مبادی قانونی اختصاص دارد، یکی از اصلی‌ترین مجراهایی‌ که سیگار، سیگاری‌های ایرانی را تامین می‌کند مغفول مانده است. طبق آخرین آمارها نزدیک به نصف مصرف سیگار ایرانی‌ها را قاچاقچی‌ها تامین می‌کنند. این خبری است که بارها و بارها توسط مسئولان مختلف تایید شده است، حتی خود مسجدی هم در این باره گفته بود سالانه هزارودویست تریلی حامل سیگار قاچاق وارد ایران می‌شود. حالا هم اعلام می‌شود کشورهای ترکیه و امارات که اصلی‌ترین وارد‌کننده‌های قانونی سیگار به ایران هستند، مبدأ اصلی محموله‌های قاچاق هم به شمار می‌روند.