سلامت نیوز-*دکتر داوود حیات غیب:هر چند پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی در ایران یک پروژه بین المللی و تخصصی بوده، اما با توجه به انتشار اخبار  مخدوش و سیاه نمایی در خصوص آن در برخی رسانه ها برای آگاهی و تنویر افکار عمومی به تعریف و خلاصه ای از عملکرد پروژه پرداخته می شود.

به گزارش سلامت نیوز پروژه توانمند سازی ایمنی زیستی با هدف اجرایی شدن پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا (با عضویت 180 کشور)، از طرف برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) و با حمایت مالی تسهیلات جهانی محیط زیست (GEF) و اجراء، مدیریت و نظارت سازمان یا وزارت محیط زیست کشورها (به نمایندگی از دولت آن ها) انجام می گردد. بر همین اساس پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی در ایران با توجه به عضویت و تصویب پروتکل جهانی ایمنی زیستی کارتاهنا در کشور، برای قانونمند کردن و ایمن سازی زیست فناوری (بیوتکنولوژی) با مسئولیت، مدیریت و هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست شکل گرفته است.
پروتکل کارتاهنا در اصل یک سیستم قانون گذاری جامع جهت اطمینان در انتقال، نگهداری و استفاده ایمن از موجودات دستکاری شده ژنتیکی و فرآورده های حاصل از آن ها می باشد.

هدف پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی، ظرفیت سازی و توانمند سازی ایران در زمینه تجهیز امکانات و زیرساختهای اولیه در انجام ارزیابی مخاطرات و مدیریت مخاطرات محصولات دستکاری شده ژنتیکی و فرآوردههای حاصل از آن ها، تهیه دستورالعمل های فنی جهت تقویت و بهبود چارچوب قوانین و مقرارت ایمنی زیستی، و افزایش آگاهی و تنویر افکار عمومی، و مدیریت سیستم های اطلاع رسانی ایمنی زیستی کشور در زمینه ایمنی زیستی است. در نهایت این پروژه باعث ارتقاء و تقویت چارچوب کلی و ملی ایمنی زیستی در ایران و اطمینان جامعه جهانی از فعالیت های زیست فناوری در ایران خواهد شد.

پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی در ایران از سال 2011 تصویب شده، ولی بدلیل عدم اجرا در دولت قبل تا سال 2014 اجرایی نشده و با شروع دولت یازدهم و حضور خانم دکتر ابتکار در سازمان حفاظت محیط زیست، خانم دکتر مظاهری به عنوان بالاترین مقام اجرایی پروژه تعیین و در ادامه هماهنگ کننده ملی پروژه نیز انتخاب گردید.

بدین ترتیب از سال 2014 (اسفند 93) تاکنون اقدامات مختلفی در سازمان حفاظت محیط زیست انجام شد تا از یک پروژه منفعل و در حال حذف از سیستم بین المللی به یک پروژه پویا و شایسته کشور تبدیل شود، به طوری که اولین کمیته راهبری پروژه با دعوت از نمایندگان ارشد ایمنی زیستی وزارت خانه های علوم، بهداشت، کشاورزی و نیز صنعت و معدن، سازمان استاندارد، سازمان های مردم نهاد، دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی و دستیاران علمی و فنی پروژه برای هماهنگی با دستگاه های متولی ایمنی زیستی و توجیه فنی- راهبردی پروژه در کشور در اردیبهشت 1394 انجام و در ادامه 5 نوبت جلسات هماهنگی با دستگاه ها نیز انجام شد و در نهایت با فعالیت های دبیرخانه پروژه،  بودجه و مدت زمان اجرای آن  نیز تا پایان نیمه اول سال 2017 تمدید گردد.

پروژه اعضاء همکار خود را با توجه به معرفی دستگاه های ذی صلاح در قانون ایمنی زیستی از وزارت خانه های بهداشت، کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست انتخاب نموده و برای ارتباط پروژه با تنویر افکار عمومی از سازمان های مردم نهاد و برای ایجاد هماهنگی دستگاهی از دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی دعوت به همکاری نموده است. بدیهی است همکاران پروژه با توجه به نوع فعالیت تخصصی خود موظف به همکاری با اساتید دانشگاهی، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، دستگاه های اجرایی و امنیتی درگیر با ایمنی زیستی، انجمن های مردم نهاد و حتی مشاغل مربوط می باشند. در حال حاضر روند پروژه رو به پیشرفت بوده که این امر با حضور مدیر پروژه های ایمنی زیستی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد نیز به تایید رسید.

پروژه مطابق با محتوای اصل 15 اعلامیه ریو که نسبت به محیط زیست و توسعه نگرشی احتیاط آمیز دارد آمادگی خود را برای همکاری با کلیه سایت ها، انجمن ها و خبرگزاری ها جهت اطلاع رسانی عمومی در زمینه ایمنی زیستی اعلام داشته و  امید می رود با همیاری و همدلی تمامی ارگان ها هرچه سریعتر پروژه وارد فاز نهایی و سرانجام خود شده، و منجر به رشد اقتصادی و توسعه پایدار ایران در کاربرد ایمن از زیست فناوری با ملاحظه خطرات احتمالی آن بر تنوع زیستی و استفاده پایدار از آن و نیز سلامت انسان شود.

*دکترای تخصصی محیط زیست، هماهنگ کننده ملی پروژه توانمندسازی ایمنی زیستی کشور