سلامت نیوز-*هومن خاكپور: معضل اصلی محیط زیست كشورمان، بحث زباله‌هایی است كه توسط گردشگران یا اهالی ساكن در مناطق جنگلی یا روستاهای حاشیه جاده‌ها وارد طبیعت می‌شود. این زباله‌ها به عنوان یكی از اصلی ترین تهدیدات گونه‌های گیاهی و جانوری به شمار می‌رود. پساب‌های صنعتی در كنار زباله‌هایی كه گردشگران به طبیعت می‌ریزند در كنار هم دو معضل اصلی محیط زیست هستند.
منفجر شدن جنگل و بیابان از پلاستیك
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، در حال حاضر با توجه به توسعه‌ای كه در كشور ما اتفاق افتاده و روند نگران‌كننده استفاده از ظروف یك‌بار مصرف در غذاهای مصرفی حتی در روستاها هم به واسطه مصرف محصولاتی نظیر انواع نوشابه، غذاهای كنسروی و انواع چیپس و بیسكوییت‌ها كه همه آنها ضایعاتی غیرقابل بازگشت به طبیعت از خود به جا می‌گذارند، با انباشت زباله مواجه هستیم. معمولا در سفرهای گردشگری به جای استفاده از ظروف دائمی از ظروف یك بار مصرف استفاده می‌شود و مشكل اصلی كه در رابطه با این زباله‌ها وجود دارد این است كه آنها غیرقابل بازگشت به طبیعت هستند. در همه جای دنیا برای اینكه این زباله‌ها در طبیعت باقی می‌ماند همه افراد آنها در در سطل زباله می‌ریزند كه در ایران چنین فرهنگی وجود ندارد و همین عدم فرهنگ‌سازی به معضلی جدی برای محیط زیست تبدیل شده است. اگر این روند ادامه یابد دیر یا زود دیگر تمام رویشگاه‌های جنگلی و كویری ایران از زباله و پلاستیك منفجر می‌شود. مشكل اصلی این است كه هر كسی تصور می‌كند طبیعت و آن محدوده‌ای كه او از آن برای تفریح استفاده می‌كند در تصرف خود اوست و دیگران سهم و حقی در این زمینه ندارند. با وجود اینكه طی سالیان گذشته افراد زیادی در كشور در این زمینه صحبت كرده‌اند و اقدامات زیادی برای فرهنگ‌سازی درباره نریختن زباله انجام شده است، اما هنوز هم معضل ریختن زباله در طبیعت بین مردم ایران معضلی جدی است و این رفتار نادرست انجام می‌شود. شاید تعمدی در این رابطه وجود نداشته باشد، اما اینكه برخی هنوز هم در این مورد حساسیت لازم را ندارند كافی است تا كماكان شاهد نابودی طبیعت باشیم. جاذبه‌های گردشگری بسیاری از نقاط طبیعی ایران طی سال‌های اخیر از بین رفته است، زیرا زباله‌ها و ضایعات غیرقابل بازگشت به طبیعت در آن سالیان سال است كه جا خوش كرده اند. در حالی كه در آستانه سفرهای نوروزی هستیم باید باز هم بر نحوه برخورد هموطنان عزیزمان با طبیعت تاكید كنیم و مهم ترین تاكید ما در این زمینه نریختن زباله در طبیعت و سالم تحویل دادن آن به گروه گردشگر بعدی است كه بعد از ما وارد این منطقه می‌شود. درباره كودكان و به ویژه در سطح مدارس تفاهمنامه‌ای بین سازمان حفاظت محیط زیست و آموزش و پرورش منعقد شده و بر این اساس كودكان می‌توانند به عنوان نمایندگان داخل خانواده‌ها درباره حفظ محیط زیست و نریختن زباله در آن به والدین خود هشداردهند.
نابودی گونه‌های گیاهی و جانوری با زباله
آنهایی كه حساسیت زیادی به نریختن زباله در طبیعت دارند و بر باقی گذاشتن طبیعت به همان شكلی كه از اول بوده توسط گردشگر تاكید دارند، بیشترین و اصلی ترین دلیلی كه برای این حساسیت عنوان می‌كنند آسیب به محیط زیست و گونه‌های جانوری و گیاهی آن است. تصور كنید قوطی‌های كنسرو و اشیای تیز و برنده اگر در پای حیواناتی كه اكثرا شب‌ها در این مناطق مشغول دویدن و گشت زنی هستند فرو رود، چه آسیب‌های ناگواری به آنها وارد می‌شود؟ یا به واسطه ریختن زباله در منطقه‌ای گیاهان آنجا نابود شده و جانوران با تغذیه از این منابع آلوده به مرور بیمار می‌شوند.
كمپین‌های زیست محیطی جمع‌آوری زباله
حالا در شرایطی كه كشورمان چه در جنگل‌ها و چه در بیابان‌ها از زباله انباشته شده است و در حالی كه باقی ماندن زباله در كشور به معضلی اساسی تبدیل شده این بحث مطرح است كه چگونه می‌توان از حجم زباله‌های موجود كاست. كمپین‌های مختلفی در غالب كمپین‌های زیست محیطی برای جمع‌آوری زباله در كشور و پاكسازی بیابان‌ها فعالند؛ كمپین‌هایی كه در آن اعضا به صورت داوطلبانه برای پاكسازی طبیعت و سالم‌سازی آن از پلاستیك‌ها بسیج می‌شوند و بدون اینكه دستمزدی دریافت كنند بخشی از جنگل یا ساحل دریا را از زباله پاكسازی می‌كنند. هر چند وجود اقداماتی از این دست و بسیج افراد برای كارهای داوطلبانه در امر محیط زیست بسیار مهم است و جای خالی این قبیل اقدامات به‌شدت در ایران احساس می‌شود، با این وجود بیش از همه‌چیز مهم است برای زباله نریختن در طبیعت برنامه‌ریزی شود. اگر ما همه تلاشمان را معطوف این مساله كنیم كه طبیعتی سالم داشته باشیم و اگر خودمان و اطرافیانمان را ملزم كنیم كه قوانین زیست محیطی را رعایت كنند و در طبیعت زباله نریزند این كار به‌شدت مقرون به صرفه تر از این است كه برای طبیعتی كه در آن زباله ریخته شده و آكنده از انواع آلاینده‌هاست برنامه‌ریزی كنیم و بخواهیم آن رابه وضعیت اول بازگردانیم. بازگرداندن طبیعت به شكلی كه از روز نخست به آن وضع بوده كاری غیرممكن است و ما در بهترین حالت فقط می‌توانیم ظواهر یك مرتع یا زیستگاه طبیعی را كه به واسطه هجوم و تردد گاه و بیگاه انسان‌ها انواع گونه‌های طبیعی و جانوری خود را از دست داده است، به شكل اول برگردانیم، در حالی كه در عمق آن محیط تغییر مهم تری صورت گرفته و آن جابه‌جایی و مهاجرت مكرر حیوانات و گونه‌های مختلف جانوری از آنجا به سایر نقاطی است كه كمتر در دخل و تصرف انسان‌ها باشد. به این طریق ما محدوده زندگی حیوانات را تنگ‌تر و تنگ‌تر كرده‌ایم.
همه وقتمان را صرف فرهنگ‌سازی كنیم
در كنار كمپین‌های زیست محیطی برخی قوانین جدید و تصویب مجازات‌های زیست محیطی برای محكومین بسیار موثر است. اینكه فردی ملزم شود به جای گذراندن دوران مجازات در زندان و انجام كارهایی كه هیچ نفعی به حال دیگران ندارد به پاكسازی زباله‌های یك محدوده بپردازد، اقدامی موثر است. با این وجود باز هم تاكید می‌كنم كه رویكرد اصلی ما باید تلاش برای فرهنگ‌سازی در نریختن زباله باشد و نباید به این بهانه كه اجازه دست اندازی و استفاده از طبیعت به ما داده شده تصور كنیم می‌توانیم در آن دخل و تصرف كرده و آن را نابود كنیم. اگر همه بودجه و تلاشمان را معطوف بحث فرهنگ‌سازی برای حفظ محیط زیست كنیم موفق تر خواهیم بود. ویژگی كشورهای توسعه یافته طبیعت بكر و سالم است.
* كارشناس محیط زیست
معضل اصلی محیط زیست كشورمان، بحث زباله‌هایی است كه توسط گردشگران یا اهالی ساكن در مناطق جنگلی یا روستاهای حاشیه جاده‌ها وارد طبیعت می‌شود. این زباله‌ها به عنوان یكی از اصلی ترین تهدیدات گونه‌های گیاهی و جانوری به شمار می‌رود. پساب‌های صنعتی در كنار زباله‌هایی كه گردشگران به طبیعت می‌ریزند در كنار هم دو معضل اصلی محیط زیست هستند.
نظر شما