سلامت نیوز-*معصومه آباد: امروزه بلای تولید پلاستیك در جهان از خط بحران هم فراتر رفته و به یك فاجعه جبران‌ناپذیر تبدیل شده است. بلایی كه همه مردم از تولید، عرضه و مصرف‌كنندگان گرفته تا متولیان امر برنامه‌ریزی و قانون‌گذاری كشور در آن به یك اندازه شریكند. آوازه حركت جهانی به سوی كاهش مصرف پلاستیك سال‌هاست كه در گو‌ش‌مان می‌پیچد اما هنوز هم هیچ عزم ملی برای هم صدا شدن با دنیا در حفاظت از خود، محیط زندگی خود و نسل‌های آینده مان نكرده‌ایم.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، «آلودگی سفید» نامی است كه این روزها بر روی پلاستیك گذاشته‌اند. بیماری‌ای كه نه تنها محیط زیست بلكه سلامت انسان‌ها و حتی حیوانات را هم متاثر از خود ساخته است. موادی كه در مجاورت دماهای بالا و حتی در دماهای زیر صفر از كیسه‌های پلاستیكی ساطع می‌شود، می‌تواند موجب آزادسازی مواد سمی شود كه سرطان زایی آنها در جهان به اثبات رسیده است. انستیتوی سرطان فرانسه در خصوص سنجش میزان سرطان‌زایی، ظروف پلاستیكی پلی‌استایرنی را از مواد خطرناك اعلام كرده است.
قریب به ٢٠ سال است كه در كشورهای مختلف جهان با تكیه بر برنامه‌های هدفمند و سیاست‌های كنترلی نظیر ممنوعیت تولید و مصرف، ممنوعیت عرضه رایگان پلاستیك، تعیین مالیات و حتی اخذ جریمه از مصرف‌كنندگان، توانسته‌اند به میزان قابل ملاحظه‌ای تولید و مصرف پلاستیك را كاهش دهند. به‌طور مثال كشورهای ایتالیا، ایرلند و بلژیك توانستند به دنبال وضع مالیات، استفاده از كیسه‌های پلاستیكی را ٩٤درصد كاهش دهند. با توجه به اهمیت سلامت بشر و محیط زیست و همچنین حفظ و استفاده بهینه از ذخایر نفتی بحث ممنوعیت استفاده از كیسه‌های پلاستیكی به یك موج هماهنگ جهانی تبدیل شده است.
این مهم شاید یكی از معدود تصمیمات جهانی باشد كه در رئوس آن تنها نام كشورهای توسعه یافته به چشم نمی‌خورد. كشور جهان سومی‌ای مانند بنگلادش نخستین كشور بزرگی بود كه در سال ٢٠٠٢ در پی متحمل شدن خسارات زیادی از سیل ویرانگر سال ١٩٨٨ میلادی به دلیل انسداد راه فاضلاب با كیسه‌های پلاستیكی، استفاده از كیسه‌های پلاستیكی را ممنوع كرد. كشور دیگری نظیر بوتان كه جزو فقیرترین كشورهای جهان است با میانگین سطح سواد ١٥درصد، از سال ٢٠٠٧ در راستای سیاست‌های مبنی بر افزایش نشاط ملی، فروش كیسه‌های پلاستیكی، تنباكو و تبلیغات خیابانی را ممنوع كرد. مرور این تصمیمات كلان در دورافتاده‌ترین كشورها در مقایسه با جامعه متمدن مسلمان ایرانی تكان‌دهنده است.
در اصل پنجاهم قانون اساسی كشور ما هرگونه فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن كه باعث آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن شود را ممنوع كرده است. ٧ سال پیش در شورای شهر نیز مصوبه‌ای مبنی بر الزام شهرداری به تغییر الگو و كاهش مصرف كیسه‌ها، ظروف و محصولات یك‌بار مصرف پلاستیكی به تصویب رسید كه در آن تنها واحدهای تحت پوشش شهرداری متعهد به كاهش مصرف پلاستیك و جایگزینی آن با مواد قابل بازیافت غیر پلاستیكی شده‌اند. این در حالی است كه بسیاری دیگر از فروشگاه‌ها، مراكز تجاری، صنایع و اصناف همچنان بلاتكلیف مانده است.
نكته قابل توجه این است كه حتی كیسه‌های سازگار با محیط زیست ساخته شده نیز تنها در صورت قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید می‌توانند تجزیه می‌شوند. در حالی كه در حال حاضر از روش دفن برای دفع ضایعات پلاستیكی استفاده می‌شود و عملا همین كیسه‌های سازگار با محیط زیست نیز در زیر خروارها خاك و به دور از دریافت نور خورشید به مثابه همان آلودگی‌های سفید عمل می‌كنند. بنابراین هیچ درمانی بهتر از درپیش گرفتن سیاست كاهش مصرف چاره‌ساز نخواهد بود. به‌طوری‌كه می‌توان تنها با مصرف نكردن یك كیسه پلاستیكی در هفته، سالانه از ورود بیش از ٨٠٠ میلیون كیسه پلاستیكی به محیط زیست جلوگیری كرد.
ازین رو لازم است تا این موضوع در سطح كلان توسط متولیان قانون‌گذاری به ویژه سازمان حفاظت محیط زیست مورد پیگیری و برای تدوین برنامه‌های كنترلی كاهنده در دستور كار قرار گیرد. در شهر تهران روز ٢١ تیرماه را روز بدون پلاستیك خوانده‌اند كه فراخوانی است برای «نه» گفتن به كیسه‌های پلاستیكی. موجی است كه از چندین سال پیش توسط شهرداری برای دعوت مسوولان امر به داشتن نگاهی عمیق‌تر به موضوع طراحی شده است. امید است تا دریابیم «اكنون دیگر زمان تنها برای یك تصمیم باقی مانده است و یك اقدام مجاهدانه.»
*رییس كمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران
نظر شما