سلامت نیوز:امروز به این مساله رسیده اند که همه چیز به محیط زیست باز می گردد و شهر باید مردم محور باشد. امروز اتوبان‌سازی‌ها و زیباسازی‌ها در شهر برای آسایش مردم است، اما وقتی مردم احساس آرامش نکنند قطعا مشکل وجود دارد. ما باید در شهری زندگی کنیم که حداقل استانداردها و کیفیت ها را داشته باشد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، تهران در گذشته باغشهر بود و از آبادی‌ها و روستاها تشکیل شده بود که بالاتر از ری و دامنه جنوبی البرز استقرار داشتند و به تناسب رشد تهران این آبادی‌ها به یکدیگر وصل شدند و تهران امروز را تشکیل دادند. در این روستاها باغ‌ها نقش کلیدی و کارکرد زیستی و اجتماعی داشتند. متاسفانه با مرور زمان و اینکه تهران به عنوان یک کلانشهر تشکیل شد این باغ‌های پایتخت کارکرد خود را از دست دادند
تهران مساحت ۶۵۰ کیلومتر مربع از کل کشور را در برمی‌گیرد، اما یک ششم جمعیت کل کشور را دارد. آمایش سرزمین کاملا بر اساس منابع طبیعی و امکانات طبیعی بستر یک سرزمین تعریف می‌شود و برنامه‌ریزی برای اسکان جمعیت هم برای همین است. برای مثال قانون حفظ و گسترش فضای سبز از سال ۱۳۵۲ وضع شد و در سال ۱۳۵۹ در شورای انقلاب تایید شد، اما هیچ‌گاه به درستی اجرا نشد. باید باغات شناسایی و شناسنامه دار می شدند و درخت ها پلاک کوبی می شدند، اما از آن دوره تاکنون فقط در اقدامات موقتی شاهد چنین اتفاقی بودیم.
پوشش گیاهی در شهر تهران چگونه است؟
هسته مرکزی شهر تهران به دلیل تراکم بافت مسکونی، جمعیتی و نیز کمبود زمین بیشترین نیاز به فضاهای جدید برای احداث بوستان و فضای سبز را دارد. احداث بوستان در این شهر علاوه بر اینکه سرانه فضای سبز منطقه را تا حد قابل توجهی ارتقا خواهد داد موجب رونق گردشگری در شهر تهران و نیز بهره‌مندی شهروندان به امکانات تفریحی و ورزشی نیز می شود.
در ضمن تعیین سرانه فضای سبز تا حد زیادی بستگی به خصوصیات بیوکلیماتیک منطقه و شهر دارد، بر این مبنا باید گفت سرانه فضای سبز در یک شهر کویری یا یک شهر بزرگ مانند تهران نمی‌تواند شرایطی همانند با یک شهر ساحلی در استان مازندران داشته باشد. با وجود این، اطلاع از استانداردهای فضای سبز می تواند به عنوان هدایتگر فعالیت‌ها و خط مشی‌ها به شمار آید.
براساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهرسازی، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین هفت تا ۱۲ مترمربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد (۲۰ تا ۲۵مترمربع برای هر نفر)، رقم کمتری است.
با وجود این، در شهرهای مختلف کشور نیز این رقم، با توجه به ویژگی های متفاوت جغرافیایی و اقلیمی آنها، با اختلافاتی همراه است که میزان آن را طرح های مصوب هر یک از شهرها تعیین می‌کنند. در مجموع آنچه از دیدگاه محیط اجتماعی در ارتباط با فضای سبز شهری اهمیت دارد، میزان فضای سبز عمومی است، یعنی فضای سبزی که رفت‌و‌آمد عموم مردم در آنها بدون مانع باشد یا به تعبیر دیگر فضای سبز اجتماعی. بنابراین مفهوم سرانه فضای سبز تنها می تواند برای آن نوع فضای سبز به کار رود که برای گذران اوقات فراغت، بازی و تفریح مهیا شده است.
نکته‌ای که درباره فضای سبز از اهمیت بالایی برخوردار است، مکان‌یابی آن است. بر این اساس «جین‌جکوب»، منتقد شهرسازی معاصر معتقد است که پارک باید در جایی باشد که زندگی در آن موج می زند، جایی که در آن، فرهنگ و فعالیت‌های بازرگانی و مسکونی وجود دارد. تعدادی از بخش‌های شهری، دارای چنین نقاط کانونی ارزشمندی از زندگی هستند که برای ایجاد پارک های محلی یا میادین عمومی، مناسب به نظر می رسند.
به مکان‌یابی فضای سبز توجه شود. بر این اساس مکان‌یابی فضای سبز باید از اصولی چون «مرکزیت، سلسله مراتب و دسترسی» تبعیت کند: مرکزیت فضای سبز به این مفهوم است که فضای سبز حتی‌المقدور در مرکز محله، ناحیه یا منطقه شهری مکان‌یابی شود. همچنین فضاهای سبز در مقیاس های متفاوت اعم از پارک های محله‌ای، منطقه‌ای و امثال آنها، باید با ساختار کالبدی متناظر خود انطباق داشته باشد، به عنوان مثال پارک منطقه‌ای در محدوده منطقه پیشنهاد شود. یکی از معیارهای دیگری که در مکان‌یابی فضای سبز باید به آن توجه شود، معیار « دسترسی» است.
به این مفهوم که پارک های شهری باید از چهار جهت به شبکه ارتباطی دسترسی داشته باشند تا بدین طریق هم جمعیت بیشتری از آن استفاده کند و هم امکان نظارت اجتماعی و امنیت پارک افزایش یابد. بدین‌ترتیب امکان بهره‌برداری دیداری از جلوه‌های زیبای پارک برای رهگذران از چهار جهت فراهم می شود.
سرانه فضای سبز شهری کشور اندک است
در حال حاضر سرانه فضای سبز شهری در کشورمان ۸/۱۱متر مربع است، در حالی که در وضعیت مطلوب برای فضای سبز باید ۲۵ متر مربع باشد. با این تفاسیر باید سرانه پارک‌های عمومی در سطح شهرهای کشور شش متر مربع باشد. چون شاخص سوم در زمینه توسعه فضای سبز کشور، طرحی است که از سال ۷۹ در وزارت کشور آغاز شده و در ردیف بودجه‌ای تعریف شده است. از سال ۷۹ تاکنون ۵۰ درصد فضای سبز شهرهای کشور تحت پوشش آبرسانی مستقل از آب شرب است، در حالی که باید ۱۰۰ درصد این فضاها تحت پوشش شبکه این نوع آبرسانی قرار گیرد و در دولت یازدهم پیش بینی می‌شود این رقم به ۶۰ درصد برسد.
سیستان‌وبلوچستان دارای کمترین میزان فضای سبز در کشور
در بین استان های کشور استان اصفهان با سرانه فضای سبز ۱/۲۳متر مربع بیشترین سرانه کشور و سیستان و بلوچستان کمترین میزان فضای سبز کشور را دارد. سرانه فضای سبز شهری در استان کردستان با ۳۴/۵متر مربع در سطح میانی جدول کشوری قرار دارد. همچنین سرانه پارک‌های عمومی در استان خوزستان با ۸/۱۱متر مربع بیشترین میزان و چهار محال و بختیاری با ۴۵/۱متر مربع کمترین میزان پارک‌های عمومی کشور را داراست.
استفاده از گونه‌های وارداتی درایجاد فضای سبز شهری
همچنین یکی دیگر از مشکلات فضای سبز شهری کشور استفاده از گونه‌های وارداتی و عدم سازگاری آنها با گونه‌های بومی منطقه است. برخورد سلیقه‌ای در طرح‌های فضای سبز بدون توجه به بررسی و تدوین طرح‌های عملی مناسب از دیگر مشکلات فراروی فضای سبز کشور است. در ضمن نبود آب مناسب برای طرح‌ها با توجه به وضعیت کم آبی کشورمان از دیگر مشکلات این حوزه است. هزینه‌های هنگفت و بالای نگهداری فضای سبز، طولانی شدن اجرای طرح‌های فضای سبز، تامین منابع مالی برای اجرای طرح‌های فضای سبز، تخریب فضای سبز به دلیل تعریض معابر و تخریب باغات و تغییر کاربری‌های ناشی از این اراضی از مهم‌ترین مشکلات فراروی فضای سبز شهری کشورمان است.
همگام با افزایش جمعیت و بزرگ‌تر شدن شهرها باید امکانات رفاهی، سرگرمی و تفریحی نیز در شکل‌ها و قالب‌های مختلف همچون بوستان‌ها، باغ‌موزه‌ها یا شهرک‌های بازی ایجاد شود و زیرساخت‌های لازم تفریحی و سیاحتی برای شهروندان به‌ویژه کودکان مورد توجه قرار گیرد.در طول سال‌های اخیر، نه‌تنها شهرداری تهران که بسیاری از کلانشهرها در ایجاد فضاهای فراغتی اقدامات ارزنده‌ای انجام داده‌اند؛ البته در این‌گذار مدیریت شهری تهران پیشتاز این اقدام بوده است. توسعه فضاهای فراغتی ازجمله بوستان ولایت، بوستان نهج‌البلاغه، باغ‌موزه قصر، دریاچه چیتگر و طرح‌های توسعه فضاهای سبز در قالب احداث بوستان‌های جدید، گامی در جهت افزایش روحیه شهروندان و توسعه دسترسی آنها به فضای سبز بوده است.
نظر شما