سلامت نیوز:مقایسه میان دو واقعه آتش‌سوزی پلاسكو و وضعیت آلودگی خوزستان بهتر از هر چیز دیگری به ما نشان می‌دهد كه در نحوه برخوردمان با موضوعات و مخاطرات نه تنها جوگیر می‌شویم، بلكه این نحوه برخورد به گونه‌ای است كه نمی‌توانیم اهمیت اصلی این بحران را برای موجودیتی به نام ایران و همه شهروندانش درك كنیم.
١-به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، مجمع جهانی اقتصاد در یازدهمین گزارش خود در سال ٢٠١٦ به موضوع مهم ریسك‌های جهان پرداخته است؟ آنان ٢٩ ریسك و مخاطرات مهم جهان را با حضور ٧٥٠ كارشناس ارزیابی و جای آنها را در یك نمودار دوبعدی ترسیم كرده‌اند. یك بعد این نمودار، احتمال وقوع و دیگری اثرگذاری هر مخاطره در صورت وقوع است. تركیب این دو مولفه میزان حساسیت آن مخاطره را نشان می‌دهد. موضوعاتی از قبیل شوك قیمت انرژی، ركود و تورم منفی، تجارت غیرقانونی و بحران آب و... از این جمله‌اند.
در میان این ٢٩ مخاطره مهم، چند مورد كه مربوط به وضعیت آبوهوایی و تغییرات جوی و طبیعی است، بیش از همه جایگاه خطیرتری پیدا كرده‌اند. شكست برنامه‌های كاهش پیامدهای اقلیمی، محتمل‌تر از هر ٢٨ اتفاق و مخاطره دیگر و در عین حال با اثرگذاری بیشتر دانسته شده بود. بحران آب و بلایای طبیعی، رخدادهای شدید آب و هوایی، از جمله موضوعاتی بودند كه یا از هر دو نظر احتمال وقوع و اثرگذاری در رتبه‌های بالا بودند یا حداقل یكی از این دو شاخص را بالا داشتند. البته نشست سال گذشته پاریس خطر احتمال شكست برنامه‌های كاهش پیامدهای اقلیمی را كم كرد، هرچند با آمدن ترامپ در كاخ سفید، این خطر دوباره بازگشته است ولی سایر موارد در جای خود قرار دارند.
٢ـ در میان مناطق گوناگون جهان، خاورمیانه از حیث بحران‌های طبیعی وضعیت ناخوشایندی دارد، و طبعا مردم این جوامع باید بیش از دیگران نسبت به این وضع نگران باشند، ولی مطالعه‌ای كه موسسه نظرسنجی پیو در سال ٢٠١٥ انجام داد، عكس این مساله را نشان می‌دهد. در بخشی از نظرسنجی این موسسه، سه پرسش مهم در رابطه با تغییرات آب و هوایی از مردم مناطق جهان پرسیده شده است كه درصد پاسخ‌های مثبت مردم به این پرسش‌ها بسیار متفاوت است.
این یافته‌ها بسیار مهم است. به جز چین كه به دلایل خاصی مردم آنجا مساله تغییرات آبوهوایی را چندان جدی نمی‌دانند، هرچند خودشان را هم متضرر می‌دانند، در میان بقیه نقاط جهان؛ حساسیت و نگرش مردم خاورمیانه نسبت به این موضوع كمرنگ‌تر از سایرین است. ولی مهم‌تر از این مساله نگاه غیراجتماعی آنان به این مساله مهم است، از این نظر تا حدی مثل آفریقایی‌ها نگاه می‌كنند. در حالی كه اروپایی‌ها، فقط ٢٧ درصدشان (به اندازه مردم خاورمیانه) خود را متاثر از آسیب‌های این مخاطره می‌دانند، ولی معتقدند كه ٦٠درصد مردم از این تغییرات آسیب دیده‌اند. این درصد برای مردم خاورمیانه فقط ٢٦ درصد است كه طبعا به همان اندازه آسیبی است كه خودشان دیده‌اند. در واقع تا وقتی كه شتر تغییرات آب و هوایی در خانه این مردم نخوابد متوجه ماجرا نخواهند شد و احساس خطر نمی‌كنند. این امر به دلیل نحوه برخورد تبلیغی و نیز فقدان روحیه همبستگی و اجتماعی در این جوامع است.
٣- مقایسه میان دو واقعه آتش‌سوزی پلاسكو و وضعیت آلودگی خوزستان بهتر از هر چیز دیگری به ما نشان می‌دهد كه در نحوه برخوردمان با موضوعات و مخاطرات نه تنها جوگیر می‌شویم، بلكه این نحوه برخورد به گونه‌ای است كه نمی‌توانیم اهمیت اصلی این بحران را برای موجودیتی به نام ایران و همه شهروندانش درك كنیم. البته قبول باید كرد كه حل مشكل ریزگردها نیازمند مطالعات و اقدامات وسیع‌تری است ولی از هر نظر كه حساب كنیم اهمیت آن و عوارض اجتماعی و سیاسی و دربرگیری آن، صدها برابر حادثه پلاسكو است در حالی كه میزان توجه رسمی به این دو مساله مطلقا از چنین نسبتی تبعیت نمی‌كند. ریزگردهای خوزستان و سایر مناطق، حتی اگر یك رویداد كاملا طبیعی و غیرمرتبط با اقدامات انسان بود، باز هم جا داشت كه اقدامات موثرتر و همدلانه‌تری در مورد آن انجام شود. بنابراین كم‌توجهی ما به موضوع تغییرات آب و هوایی یا مخاطرات اقلیمی ریشه در بی‌توجهی اجتماعی و فقدان انسجام اجتماعی ما دارد.
٤- شاید مشكل اصلی این است كه از چند جهت دچار نقص هستیم. اول اینكه نمی‌دانیم وضعیت بحرانی یعنی چه؟ در واقع تعریف دقیقی از آن نداریم و دیگر اینكه به‌طور دقیق نمی‌دانیم مرجع تشخیص بروز این وضع كیست؟ و بالاخره مدیریت بحران به عهده چه نهاد و مرجعی است و اختیاراتش چیست؟ بنابراین نه تنها باید به این چند پرسش پاسخ دقیق و روشنی داد، بلكه باید نگرش كلی خود را نسبت به مسائل و امور جاری كشور از جمله مسائل زیست‌محیطی، آب و تغییرات آب و هوایی اصلاح كنیم و تا وقتی كه چنین اصلاحاتی انجام نشود بعید است كه بتوانیم به نحو شایسته بر مخاطرات احتمالی پیش‌رو فایق آییم.
نظر شما