طهمز احمدپور، مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران : ٤٧ پل در تهران نیازمند بهسازی لرزه‌ای است مهدی روانشادنیا، عضو سازمان نظام مهندسی در گفت‌وگو با «شهروند»: بعضی از پل‌ها ارزش تاریخی دارند و نباید تخریب شوند

پل‌های لرزان پایتخت

سلامت نیوز: بعضی از پل‌ها را مثل سیدخندان ساخته بودند تا گره كوری كه با سیل عظیم پیكان‌های دهه٤٠ در ترافیك تهران افتاد، باز شود، اما قصه ساخت هفت پل معروف تهران طور دیگری است؛ پل‌هایی كه در فاصله سال‌های ١٣٥١ تا ١٣٥٢ در تهران ساخته شد: «پل‌های سه‌گانه حافظ، كریم‌خان زند، گیشا، آزمایش و پل چوبی.»

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه شهروند نوشت: هفت پل معروف تهران كه این روزها جزو پرترددترین‌ها محسوب می‌شوند، در دهه٥٠ برای ورود كاروان بازی‌هایی آسیایی ١٩٧٤ در تهران ساخته شد، به همین دلیل هیچ كدام طراحی لرزه‌ای نداشتند. البته حالا مسئولان معاونت عمرانی شهرداری چند وقتی است كه كار تحقیق و بررسی در این زمینه را شروع كرده‌اند و نتیجه اینكه «پل گیشا با آن همه خاطره باید به زیرگذر تبدیل شود و احتمالا تا آخر‌ سال برای همیشه در عكس‌ها و فیلم‌ها دفن خواهد شد.»

 
در تمام سال‌هایی كه تن این هفت پل پذیرای سنگینی‌بار بود، هیچ مراقبتی از آنها نشد، درحالی كه حتی بارهای تحمیل‌شده به آنها هم تناسبی با ظرفیت‌شان نداشت، به همین دلیل هم حالا فرسوده شده‌اند. در سال‌های نخست دهه٥٠ زمانی كه بلژیكی‌ها كار ساخت بعضی این پل‌ها را شروع كردند، شاید هیچ‌وقت تصور عبور و توقف این همه خودرو از روی آن نبود و البته حالا اتوبوس‌های شهری و كامیون با بار غیرمجاز هم به آن اضافه شده‌اند. هفتمین دوره بازی‌های آسیایی از دهم تا بیست‌وپنجم شهریور ‌سال ١٣٥٣ برای نخستین‌بار در خاورمیانه و تهران برگزار شد. شهرداری تهران كه در رأس آن غلامرضا نیک‌پی، شهردار اعدامی سال‌ها بعد بود، برای كنترل ترافیك در مسیر هتل‌های معروف تهران تا ورزشگاه، ساخت پل‌ها را در دستوركار قرار داد و بعد هم یك شركت بلژیكی مسئولیت ساخت این پل‌ها را به عهده گرفت. این پل‌ها تماما فلزی ساخته شده و تنها بر لایه رویی آن آسفالت ریخته شده است. پل اكباتان هم البته یكی از همین پل بود كه در‌ سال ١٣٨٣ به دلیل وجود نداشتن نیاز به آن برچیده شد. پل‌های معروف تهران از همان زمان تا همین سال‌ها خاطرات زیادی از برگزاری بازی‌های آسیایی تا تظاهرات و راهپیمایی‌های مختلف را به خود دیده است.

 
پل گیشا و آزمایش


پل گیشا كه قبلا با نام نصرت شناخته می‌شد، یکی از پل‌هایی است كه در بالای محله امیرآباد تهران درحال برچیده‌شدن است. پلی كه از خیلی وقت قبل فرسوده شده اما مسئولان شهری معتقدند؛ هزینه مرمت و بهسازی لرزه‌ای آن خیلی بیشتر از ساخت جایگزین برای آن است. علیرضا جاوید، معاون عمرانی شهرداری تهران هم گفته است كه در نیمه دوم امسال به جای آن، زیرگذری در آن‌جا ساخته می‌شود: «شاهد پیشرفت ٣٥‌درصدی این پروژه هستیم.» این پل فلزی با طول ٦٢٠متر است كه به دلیل كم‌عرض‌بودن هرروزه ترافیك زیادی در هر دو سو دارد، چون طراحی آن به صورت دو لاین عبوری است. حالا البته زیرگذر درحال احداث ١١٢٠متر است که ٣٥٠متر آن به صورت مسقف و بقیه به صورت رمپ‌های ورودی و خروجی ساخته می‌شود و تمامی خاطرات آن به فراموشی سپرده می‌شود. «طهمز احمدپور»، مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران به «شهروند» می‌گوید كه برای این پل بهسازی به‌صرفه نبود، چون نیاز به تعریض هم داشت، بنابراین زیرگذر جایگزین شد.» پل آزمایش هم یكی دیگر از این پل‌ها از سمت شرق به غرب و بعد از پل گیشا در تهران است كه نیازمند مرمت روکش پل و تقویت بهسازی لرزه‌ای است.


پل‌های سه‌گانه حافظ


پل‌های حافظ روی خیابان جمهوری و طالقانی (حافظ- طالقانی، حافظ- انقلاب و حافظ- جمهوری) قرار دارد و در اطراف آن هم مراكز معروف زیادی هست؛ مثل ساختمان بورس تهران، پاساژ علاءالدین، مجتمع چارسو، بازار موبایل ایران برای خرید موبایل و لوازم جانبی، سفارت فرانسه و ایتالیا، بیمارستان نجمیه، ساختمان آلومینیوم و پاساژ امجد (بورس قطعات تخصصی الکترونیک). این پل كه در قسمت مركزی تهران است، خاطرات زیادی از مراسم مذهبی، جشن‌های پیروزی یا انتخاباتی، تظاهرات و راهپیمایی‌های مردم تهران را به خود دیده است و بالای آن هم، همیشه مأمن خوبی برای عكاسان خبری بوده تا بهترین عكس‌ها را ثبت كنند. البته هنوز بررسی‌های كارشناسی درباره آینده این پل‌های موقت و فرسوده تهران تمام نشده است و آنطور كه طهمز احمدپور، مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران می‌گوید، صرفا قرار نیست كه این پل‌ها تخریب یا تبدیل به تونل شوند اما در بیشتر موارد، هزینه تعمیرات و بهسازی لرزه‌ای آن بسیار بیشتر از هزینه بازسازی آن است: «البته در تمام دنیا در خیابان‌های پرتردد ارجحیت با نگهداری و تعمیرات نیست.»


پل کریم‌خان زند


پل کریم‌خان زند در تقاطع خیابان کریم‌خان زند و خیابان شهید سپهبد قرنی است كه خیابان سنایی، میرزای شیرازی و ایرانشهر را هم پوشش می‌دهد و از سال‌های گذشته به دلیل كتابفروشی‌هایی چون نشرچشمه، مثلت و یساولی معروف شده است. این پل هم برای تأمین دسترسی به ورزشگاه آزادی در همان زمان ساخته شده و حالا البته برای تبدیل آن از فلز به كامپوزیتی كارگاه تجهیز شده است و هزینه اتمام آن حدود ٩میلیارد تومان برآورد می‌شود. طهمز احمدپور، مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران هم دراین‌باره می‌گوید كه طرح بهسازی لرزه‌ای پل كریم‌خان تمام شده و شركت یادمان سازه با قرار دادی یك‌ساله اجرای آن را آغاز كرده است: «عرشه این تونل با بتن مرتب می‌شود و همزمان هم بهسازی لرزه‌ای آن صورت می‌گیرد.»


پل چوبی


پل چوبی تقریبا در مركز شهر تهران است و شاید به دلیل همجواری با منطقه بازار تهران در خیابان‌های اطراف آن فروشگاه‌های عرضه‌ پارچه مبلی، پارچه پرده‌ای، چوب و الوار قرار دارد. از سال‌های دور هم به‌عنوان بورس بازار چوب‌فروش‌ها و پهنه نجاری‌ها شناخته می‌شد، اما در سال‌های اخیر بیشتر كارگاه‌ها به حاشیه جنوب شرقی در جاده خاوران منتقل شدند. پل چوبی در تقاطع خیابان انقلاب و خیابان سپاه است كه دسترسی به میدان بهارستان را ممكن می‌كند. پل چوبی در گذشته، تهران قدیم را به تهران مدرن امروزی ارتباط می‌داد و درواقع معبری بر خندق شمالی مابین دارالخلافه ناصری و ییلاقات شمیران بود كه در زمان ناصرالدین‌شاه ساخته شد و از همان زمان هم به همین نام شناخته می‌شود. پل چوبی با وجود اینكه قدمت زیادی دارد، اما مسئولان شهرداری تهران در بررسی‌ها به مشكلی برنخورده‌اند بنابراین هیچ‌گونه اقدامی برای آن انجام نمی‌شود. جاوید، معاون عمرانی شهرداری تهران هم در این‌باره گفته است: «اگر در مطالعات مشکلاتی دیده شود، اقدام به چاره‌اندیشی می‌کنیم.»


برخی از پل‌ها ارزش تاریخی دارد


البته مسئولان شهری معتقدند كه هفت پل معروف تهران به‌طور موقت ساخته شده است و به همین دلیل حالا نیاز به بازسازی و بهسازی لرزه‌ای دارد، اما كارشناسان اعتقاد دیگری دارند. «مهدی روانشادنیا»، عضو سازمان نظام مهندسی و استاد دانشگاه معتقد است در صورت پیاده كردن سیستم مدیریت پل‌ها می‌توان عمر فیزیكی آن را افزایش داد. او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «در سال‌های گذشته همواره تمركز بر حوزه ساخت در سطح شبكه معابر و بزرگراهی تهران بوده است و به تازگی توجه دستگاه‌ها به بحث نگهداری تأسیسات شهری، پل‌ها و ساختمان‌ها جلب شده است كه به‌مراتب موضوعات مهمتری نسبت به ساخت‌وساز است. هیچ‌وقت سیستم مدیریت پل‌ها را پیاده نكرده‌ایم در حالی كه باعث افزایش عمر فیزیكی پل‌ها می‌شود.» روانشادنیا معتقد است كه در استراتژی‌های نگهداری، بدترین نوع استراتژی واكنشی و مبتنی بر ترمیم است درحالی‌كه در دنیا به جای راهكارهای پیشگیرانه، مدیریت جامع نگهداری پیش‌بینانه مطرح است: «در دو، سه دهه اخیر در دنیا میزان قابلیت اعتماد این پل‌ها مطرح شده است؛

یعنی آنها عمر مفید یك سازه را پیش‌بینی می‌كنند و با روش‌هایی آن را افزایش می‌دهند. دیدگاه ما اما نسبت به این مسائل سخت‌افزاری است و وقتی هم كه مشكل پیش می‌آید آن را جمع‌آوری می‌كنیم.» این استاد دانشگاه در ادامه به وضعیت مالی شهرداری تهران اشاره كرد كه در سال‌های گذشته خیلی هم مناسب نیست: «ما در این شرایط باید به سمت اقدامات نرم‌افزاری برویم ضمن این‌كه ممكن است بعضی از این زیرساخت‌ها مثل پل رومی، چوبی یا حتی حافظ ارزش تاریخی پیدا كرده باشد، در حالی كه می‌توان طوری برنامه‌ریزی كرد كه كار به تخریب نكشد. البته به‌طور قطع منظور این نیست كه هیچ‌گاه وارد فاز مرمت و بازسازی نشویم اما باید پیش‌بینی‌های لازم انجام شود.» او معتقد است كه اقدامات خوبی ازجمله برای ترمیم پل تقاطع ملاصدرا و چمران انجام شده است اما هنوز هم كفایت نمی‌كند.

 

توجه به مدیریت تردد و اولویت‌گذاری در ترمیم


مسأله‌ای كه در زمینه پل‌ها مطرح است به مدیریت تردد و بارگذاری و اولویت‌گذاری در ترمیم برمی‌گردد كه این استاد دانشگاه هم به آن اشاره دارد: «بعضی از این پل‌ها برای آنچه حالا مورد استفاده قرار می‌گیرد، بارگذاری نشده‌اند و باری نامتعارف و خارج از حد برنامه‌ریزی، بیشتر از آنچه مورد انتظار است را تحمل می‌كنند. از سوی دیگر باید برای تعمیر، نگهداری و حتی بازسازی پل‌ها اولویت‌گذاری شود و هركدام كه بار ترافیكی بیشتری دارند در اولویت قرار بگیرند.» مهدی روانشادنیا درباره استاندارد زیرساخت‌های شهری هم می‌گوید: «در كشورهای مختلف بسته به شرایطی كه پل‌ها دارند، استاندارد آنها ٥٠ تا ٤٠٠‌سال در نظر گرفته می‌شود اما بعضی وقت‌ها هم به دلیل شبكه ترافیك و نیازهای متفاوت تخریب می‌شود. البته ما هم در ایران استاندارد ملی و آیین‌نامه بارگذاری پل‌ها را داریم اما كمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.»


٤٧ مورد از پل‌های تهران در برابر زلزله مقاومت ندارند


آلودگی صوتی ناشی از عبور و مرور خودروها، سطح فرسوده آسفالت و در نتیجه تغییر مسیر ناگهانی راننده‌ها و ارتعاش بیش از حد ازجمله مواردی است كه به‌عنوان معایب پل‌ها مطرح شده است. در شرایطی كه بعضی پل‌ها ازجمله هفت پل معروف تهران كه در این گزارش به آن اشاره شد هم در برابر زلزله مقاومت لازم را ندارند. مسئولان شهرداری تهران البته اعلام كرده‌اند كه به دنبال رفع این معایب هستند. طهمز احمدپور، مدیر عامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران هم می‌گوید كه ٤٧ مورد از پل‌های تهران نیازمند بهسازی لرزه‌ای است: «از میان این تعداد حدود ٢٨ مورد طراحی لرزه‌ای شده است و ١٤ مورد هم در دست اجراست و البته ٧ مورد را هم در اولویت بررسی قرار داده‌ایم.»

او معتقد است كه درحال حاضر هیچ پلی در تهران وجود ندارد كه شهرداری نگران پایداری آن باشد: «بهسازی لرزه‌ای براساس آیین‌نامه موجود برای زلزله‌های قابل پیش‌بینی انجام شده است یعنی بر مبنای زلزله‌هایی كه هر ٤٧٥‌سال یك‌بار اتفاق می‌افتد، مقاوم‌سازی انجام شده است.» آن‌طور كه این مقام مسئول در شهرداری تهران می‌گوید تا پایان خرداد‌ سال آینده طراحی بهسازی لرزه‌ای این پل‌ها تمام می‌شود چرا كه تهران شهری زلزله‌خیز است: «بودجه مورد نیاز برای بهسازی ٤٠ پل تهران حدود ٥٠٠ میلیارد تومان است كه امیدواریم با اختصاص منابع تا ٥‌سال آینده بهسازی لرزه‌ای این پل‌ها به اتمام برسد.»


تهران درحال حاضر ٧٠٠ پل دارد كه عمر حدود ١٠٥ مورد آنها بالای ٢٠‌سال است و هنگام ساخت، طراحی لرزه‌ای نداشته‌اند بنابراین نیازمند بهسازی لرزه‌ای هستند. قدیمی‌ترین پل‌های تهران در محدوده جوادیه و روی خطوط راه‌آهن تهران ساخته شده كه البته در سال‌های گذشته تعدادی از آنها جمع‌آوری شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha