سلامت نیوز:روزی نیست که در سایتها و کانالهای تلگرامی که صرفاً کارشان تبلیغات یا پزشکی-زیبایی است، روایت و حدیثی از طرف ائمه اطهار و امامان (عهم) منتشر نشود. روایات و احادیثی که با ذکر منبع به بزرگان دین اسلام نسبت داده میشوند؛ اما آیا همه این احادیث و روایات درستاند؟ آیا این روایات منبع علمی دارند؟
مسأله سلامت مسأله مهمی است، هیچ کسی نمیتواند بگوید که به این مهم بیتوجه است. مسأله سلامت اما وقتی مهمتر میشود که پای امامان و پیامبران به این قضیه کشیده میشود. روایتهای عجیب و غریب سلامتی به نام «طب اسلامی» و از زبان پیامبران و امامان، این روزها این قدر باب شده که حتی واکنش وزارت بهداشت، علمای دینی و انجمن طب سنتی ایران را هم در پی داشتهاست. از طرف دیگر ایران از دیرباز دارای
«طب سنتی» بوده است. قاطی شدن لفظ « طب سنتی» و «طب اسلامی» باعث شده که پای خیلی از سودجویان به سمت سوءاستفاده از این الفاظ کشیده شود.
وقتی پای وزارت به میان میآید
دکتر محمود خدادوست، مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت درباره لفظ طب سنتی میگوید: «موضوعی به نام طب اسلامی نداریم.» خدادوست با اشاره به انجام مطالعهای که در خصوص صحت ادعاهایی درباره
طب اسلامی داشته، میگوید: «کارگروه نظام سلامت در اسلام که مدتی است در دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت تشکیل شده، سه سال روی موضوع طب ایرانی بررسی کارشناسی انجام دادهاست. ما برای تعیین تکلیف این موضوع به مراجع تقلید و حدیث شناسان پژوهشکده علوم قرآنی مراجعه کردیم.
نتیجه تمام این بررسیها این بود که ما موضوعی به نام طب اسلامی نداریم». خدادوست معتقد است که روایات زیادی در حوزه بهداشت و توصیههای درمانی در اسلام وجود دارند که البته باید در پژوهشکدههای علوم قرآنی و از نگاه علم رجال و علم دلالت بررسی شوند. او عقیده دارد: «علمای اهل فن و قرآنشناس گفتهاند که پس از اثبات سندیت یک روایت، برای تعمیم آن به زمان، مکان و مردم حاضر، نیاز به کار تحقیقاتی و پژوهشی داریم.» البته مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت تأکید میکند که موضوع سلامت، ابعاد پیچیدهای از نظر جسمانی و روانی دارد: «ما میتوانیم از ظرفیت دین اسلام به عنوان کاملترین دین برای توسعه ابعاد فرشتگی و روحی انسان کمک بگیریم؛ اما این موضوع غیر از آن است که ما به نام و سوءاستفاده از دین به مردم داروی امام کاظم (ع)، بخور حضرت مریم (س) و داروی امام رضا (ع) تجویز کنیم؛ این کار به معنی مداخله جسمانی است.» خدادوست درباره ظهور جریانات خاصی در حوزه طب سنتی ایرانی با عناوین مختلفی از جمله طب اسلامی، طب روایی که در سالهای اخیر روند رو به رشدی داشته است، اظهارنگرانی میکند: « این جریانات سلامت جامعه، باورها و اعتقادات دینی مردم را برانگیخته و طب سنتی ایرانی آکادمیک و قانونمند را نیز زیر سؤال برده است.» خدادوست معتقد است که افراد غیر پزشک به نام اسلام کاری خلاف قانون انجام میدهند: «این کار قطعاً بر اساس مبانی فقهی، خلاف شرع خواهد بود.»
نان خوری به نام اسلام
« طبق روایت امامان، عسل اصل را اگر در چشم بریزید نابینا هم بینا میشود.» این حرف اغلب فروشندگان عسل و عطاریهاست. آنها به نام دین عموماً برای هر مشتری نسخه ویژهای میپیچند که شاید چندان هم علمی نباشد، اما با ترفند سوءاستفاده از نام «اسلام» داروهایشان را تجویز میکنند. آنها اغلب برای همه بیماریها دارویی دارند و اگر بیماری، با داروی گران آنها درمان نشود، دلیل را بر ضعف ایمان و سستی عقیده بیماران میدانند. خدادوست معتقد است: « برخی به نام طب اسلامی و سنتی، با بدیهیترین مسائل پزشکی مانند واکسن و پیوند اعضا هم مخالفت میکنند که با این کار آنها، برخی از مردم علاوه بر از دست دادن جان خود، مال خود را نیز از دست دادهاند. بیشتر این افراد دام خود را برای کسانی که بیماریهای صعبالعلاج دارند،
پهن کرده و با منع بیماران از مراجعه به پزشکان طب رایج، آنها را به استفاده از شیوههای درمانی نادرست و بدون مستندات علمی خود ترغیب میکنند.» انجمن علمی طب سنتی ایران هم ضمن اعلام برائت از جریاناتی که با سوء استفاده از نام اسلام و ائمه معصومین (عهم)، به حوزه طبابت و طب سنتی ایرانی وارد شده و سلامت شهروندان و اعتقادات دینی آنان را دستمایه خود قرار دادهاست، نظر علمی و کارشناسی مراجع تقلید، مسوولان حوزه علمیه و پژوهشکدههای علوم قرآن و حدیث را برای آگاهیبخشی به جوامع علمی و عمومی خواستار شدند. البته انجمن در این خصوص بیانیهای هم
منتشر کرد.
رییس انجمن طب ایرانی خانم دکتر نفیسه حسینی یکتا گفت: « آنچه امروز به نام طب اسلامی در جامعه ما رواج پیدا کرده، متأسفانه استنباطهای شخصی از روایات توسط برخی افرادی است که حداقلهای دانش شناخت از بدن را ندارند، اما با ادعای درمان بر اساس روایات به بیماران روشهای درمانی توصیه میکنند.» حسینی یکتا با تعابیر نادرستی که از این روایات میشود، گفت:« تعریف دیگری از طب اسلامی در چند سال اخیر مطرح شده که آن را به عنوان یک مکتب درمانی جدا از طب سنتی و طب مدرن معرفی میکند و مبنای تشخیص و درمان را فقط روایات میدانند. این جریان ادعا میکند که میتواند تشخیص و درمان همه بیماریها شامل بیماریهای صعبالعلاج و اورژانسی را تنها با تکیه بر روایات انجام دهد و یک نظام کامل سلامت را در بر میگیرد.» او در تکمیل گفتههایش میگوید:« دردین مبین اسلام آموزههای ارزشمندی در تمامی حوزهها از جمله طب وجود دارد، حتی برخی احادیث با نام احادیث طبی شناخته میشوند. بررسی دقیق احادیث نشان میدهد که پیامبر اسلام و اهل بیت نه تنها از دانش پزشکی که از همه علوم از طریق الهام و وحی برخوردار بودند، اما فلسفه دین ورود به حرفه پزشکی نبوده است.»
طب اسلامی وجود ندارد
سخنرانی جدید حجت الاسلام سید عبدالله فاطمی نیا، مورخ اسلامی و کتابشناس درباره لفظ طب سنتی آب پاکی را روی دست مدعیان استفاده از لفظ طب اسلامی ریخت. فاطمی نیا در زمینه اخلاق و عرفان، حدیث و شعر عربی تحقیق میکند. او سالهاست که درباره استفاده درست واژگانی اصرار دارد:« من سه سال پیش به صدا و سیما رفتم و گفتم که نگویید طب اسلامی، بگویید، طب سنتی. اخیراً هم در اخبار دیدم که معاون وزارت بهداشت گفت که نگویید طب اسلامی، بلکه بگویید طب سنتی.» او معتقد است:«باید اسلام را از اسارت این اطبای عزیز دربیاوریم. شما یک روایت دیدید که مربوط به طب اسلامی است چه میدانید که طب اسلامی است.» فاطمی نیا دلیل استفاده از این کلمه اشتباه را این طور توضیح میدهد:« شیخ صدوق میفرماید که بعضی از این روایتها که به طب اسلامی نسبت داده میشود،اقلیمی است. در یک اقلیمی به درد میخورد و در یک اقلیم دیگر به درد نمیخورد و بعضی از آنها ساختگی است. علم میخواهد، بصیرت میخواهد. قره قروت بخور، چون طب اسلامی میگوید و درمان میکند.»
فاطمی نیا با اشاره به رساله ذهبیه میگوید:« این رساله را امروز به امام رضا (ع) نسبت دادهاند. من رفتم تحقیق کردم و دیدم که این رساله کاملاً ساختهو پرداخته است. این رساله یک راوی دارد به نام محمدبن جعفربن عمی که مقبول رجال نیست. در آن رساله آمده است که امام رضا (ع) به مأمون گفته است که عسل بخور که فلان اثر را داشته باشد. امام رضا بیکار بوده است که برای مأمون رساله بنویسد. این رساله از اول تا آخر دروغ است.» مورخ اسلامی در پایان سخنانش تأکید میکند:
« اینها درد دل بود، من باید به طور مفصل یک مقاله در این باره بنویسم تا همه از این اشتباه دربیایند.»
نظر شما