به گزارش سلامت نیوز، همشهری نوشت: این احساس جای خود را بهتدریج به پرش عضلانی و تحریكپذیری عصبی میدهد و پس از آن بیمار حالت تهوع پیدا میكند. عدمترشح بزاق و هذیانگویی نشانهای است كه پس از آن، زندگی بیمار در كمتر از 10روز به مرگ منتهی میشود. هیچ درمان شناختهشدهای برای این بیماری در دنیا وجود ندارد و هركس كه مبتلا به آن شود فوت میكند، جز موارد انگشتشماری از بهبود در كل دنیا كه هنوز دلیل آن مشخص نیست. اما پیشگیری بموقع از آن بسیار ساده و تقریبا 100درصد مؤثر است. با توجه به اینكه فصل مدرسهها شروع شده و بیشترین گزشها مربوط به پسران نوجوان است و همچنین به روز جهانی هاری نزدیك میشویم، با دكتر حسین عرفانی، رئیس اداره مبارزه با بیماریهای قابلانتقال بین حیوان و انسان وزارت بهداشت به گفتوگو نشستهایم.
- طرحهای ریشهكنی كه مدتهاست مطرح شده،اجرا شدنی است؟
بیماریهایی كه بین انسانها در گردش است مانند فلج اطفال یا سرخك كه در برنامههای وزارت بهداشت است، قابل ریشهكن شدن است اما وقتی صحبت از بیماری مشترك بین انسان و حیوانات اهلی و وحشی میشود نیاز به اراده ملی و منطقهای است. بنابه گزارش مراكز درمان- پیشگیری وزارت بهداشت، موارد گزش در ایران از 20سال پیش تاكنون افزایش داشته است. بهطوری كه در سال گذشته 170هزار مورد گزش انسان توسط حیوانات مشكوك در این مراكز ثبت شده و افراد، خدمات دریافت كردهاند. بیش از 700مركز درمان-پیشگیری در این زمینه داریم كه در همه ساعات روز خدمات رایگان (شستوشو، ضدعفونی، تزریق واكسن و سرم) ارائه میدهند. اگر افراد به موقع مراجعه و درمان ۳ یا ۵نوبته واكسن و سرم دریافت كنند، نزدیك به ۱۰۰ درصد نسبت به بیماری ایمن میشوند. در سالهای گذشته موارد ابتلا به هاری كمتر از انگلستان بوده است ولی باید توجه داشت كه هیچ منطقهای از كشور عاری از این ویروس نیست.
- بیشترین عامل انتقال بیماری چه حیوانی است؟
هر حیوان پستاندار، خونگرم، اهلی و وحشی میتواند ناقل بیماری به انسان باشد. بیشترین گزشها و انتقال بیماری مربوط به سگ است ولی همه پستانداران خونگرم حتی گاو، الاغ و اسب هم میتوانند بیماری را منتقل كنند.
- آیا میتوان امیدوار بود كه در مرحله انسانی، بیماری به كل ریشهكن شود؟
در بخش مبارزه با بیماری هاری 3هدف كلی داریم. نخستین هدف، كنترل بیماری است؛ یعنی بیماری اتفاق میافتد اما این اتفاق در میدان مراقبتی وزارت بهداشت است و میتوانند آن را درمان كنند. ایران توانسته است براساس استانداردهای سازمان جهانی بهداشت به این هدف برسد. درمان و پیشگیری هاری سالانه میلیاردها تومان برای كشور هزینه دارد. هزینههای درمان- پیشگیری هاری برای هر مورد گزش یكمیلیون تومان است. به این ترتیب هدف دوم یعنی حذف هاری در انسان را دور از ذهن نمیبینیم. در این مرحله، بیماری وجود دارد ولی چرخه انتقال آن شكسته شده و به حدی رسیده كه نمیتواند مشكل عمومی ایجاد كند. در درجه اول انتظار داریم سگهای صاحبدار كه میتوانند ناقل باشند 70تا 75درصد واكسینه شوند، سپس جمعیت سگهای ولگرد با روشهایی كه برپایه اصول اخلاقی - علمی و آخرین ضوابط پذیرفتهشده جهانی است، كنترل شوند و فرهنگسازی در مورد مراجعه به مراكز درمانیپس از گزش گسترش یابد. این هدف بهدلیل امكانات موجود و هماهنگی سازمانهای وزارت بهداشت، سازمان دامپزشكی و محیطزیست و مشاركت مردمی، دور از ذهن نیست. هدف سوم هم ریشهكنی كلی است كه با توجه به ویژگیهای جغرافیایی ایران، عملا امكانپذیر نیست. فقط كشورهایی توانستهاند این بیماری را بهطور كامل حذف كنند كه بهصورت جزیره بودهاند. بنابراین در ایران كه مرزهای گستردهای با كشورهای همسایه دارد، عملا بحث ریشهكنی فرض محالی است.
- چرا فرهنگسازی در زمینه هاری مهم است، مگر افراد برای درمان مراجعه نمیكنند؟
وقتی به نمودار سنی و جنسی گزش نگاه میكنیم میبینیم كه بیشترین گزش سگها بین پسرها و در سنین نوجوانی رخ میدهد. این افراد اگر آموزش ببینند كه از تحریك و مواجهه با سگها خودداری كنند، درصد قابلتوجهی از موارد گزش كم میشود. امسال ۲ مورد هاری در استانهای هرمزگان و گلستان و ۷ مورد در بخش سیستان استان سیستان و بلوچستان رخ داده است. از ابتدای سالجاری موارد گزش در این بخش زیاد شده است و بهدلیل مراجعه دیرهنگام یا عدممراجعه موارد فوت نیز بیشتر از سالهای قبل است.
- آیا واكسن مورد استفاده در كشور، تولید داخل است؟
متأسفانه سرم و واكسن، از خارج وارد میشود البته با همكاری انستیتو پاستور قرار است كه واكسن حیوانی و انسانی در آینده نزدیك تولید شود.
- منظورتان از بهموقع بودن چه زمانی است؟
دوره كمون هاری از چند روز تا چند ماه طول میكشد، بنابراین بلافاصله بعد از گزش باید به مراكز درمانی مراجعه كرد. هر چه محل گزش نسبت به سیستم عصبی نزدیكتر و شدت جراحات بیشتر باشد میتواند در كوتاهشدن دوران كمون و اولیه بیماری مؤثر باشد. بیمار در هر زمانی مراجعه كند درمان دریافت میكند اما مواردی بوده كه بر اثر مراجعه دیرهنگام بهخاطر التهاب سیستم عصبی، فرد زودتر از مقاومت بر اثر مصرف دارو جان خود را از دست داده است.
- آیا گربههای شهری هم میتوانند بیماری را منتقل كنند؟
گربهسانان پنجههای خود را لیس میزنند و از طریق بزاق ویروس را به ناخنها منتقل میكنند. خراش پنجه گربههایی كه ویروس هاری را دارند نیز میتواند خطرساز باشد.
- آیا آزمایشی برای تشخیص وجود ویروس هاری در بدن وجود دارد؟
پس از ابتلا به بیماری از بزاق و تكهبرداری از پوست گردن و تكهبرداری از مخچه پس از مرگ برای تشخیصهای افتراقی، آزمایش انجام میشود. در موارد مشكوك به مرگ ناشی از هاری باید این آزمایش انجام شود. پیش از ابتلا چنین آزمایشی نداریم و درصورت شك به گزش درمان پیشگیری انجام میشود.
- حیوانی كه مبتلا به بیماری هاری است، چه ویژگیهایی دارد؟
تابلوی بالینی هاری در حیوانات دو نوع است؛ حیوان یا حالت تهاجمی دارد و پس از چند روز بهدلیل التهاب سیستم عصبی دچار مشكلات بلع و تنفس میشود و میمیرد. یا اینكه حیوان مبتلا حالت انزوا پیدا میكند و با سیر طولانیتری از بیماری میمیرد.
نظر شما