سلامت نیوز:سه سال از زمانی كه مردم تهران با هم‌نشینان جدید و البته مزاحمی روبه‌رو شده‌اند، می‌گذرد. حشراتی به غایت كوچك كه مانند لشكری بزرگ در شهرهای تهران جولان می‌دهند و هر از چند گاهی به عابران حمله‌ور می‌شوند. به خصوص اگر شهروندی لباس زرد رنگ پوشیده باشد یا تاكسی زرد رنگی را سوار شده باشد.

ب گزارش سلامت نیوز، اعتماد نوشت: همین موضوع باعث شد تا بارها اعضای شورای شهر چهارم در سال‌های قبل تذكرهایی را برای مقابله با این حشرات ریز و كوچك به شهرداری بدهند و به همان نسبت بارها، مدیران شهرداری و شهردار تهران مدعی شوند كه با انواع سموم و آبپاشی به مقابله با این مگس‌ها رفته‌اند. با این وجود در تمام این مدت، هر سال تابستان‌ها، مردم تهران باز هم شاهد طغیان دوباره این میهمانان ناخوانده بودند. مگس‌هایی كه هنوز برای شهروندان تهرانی و حتی بسیاری از كارشناسان مرتبط، موجودی ناشناخته هستند. شاید به همین دلیل باشد كه هر روز خبر و شایعه جدیدی در مورد این موجودات ریزنقش منتشر می‌شود. از روش‌های عجیب و غریب پیشنهادی برای مقابله با آنها تا اخباری در خصوص احتمال بروز بیماری از طریق این مگس‌ها. اما اینكه این اخبار و شایعات تا چه حد درست است، موضوعی است كه هنوز پاسخ درستی به آنها داده نشده است.  

مگس‌های با اصل و نسب

مگس سفید یا سفیدبالك حشراتی در خانواده سفیدبالكان (Aleyrodidae) هستند. بیش از ۱۵۵۰ گونه از این خانواده شناخته شده است. سفیدبالك‌ها از جمله آفات مهم و پلی‌فاژ (تغذیه از چند نوع منبع غذایی) برای طیف وسیعی از محصولات كشاورزی مهم در بسیاری از نقاط جهان به ویژه در مناطق گرمسیری هستند. سفیدبالك‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و به ویژه در شرایط گلخانه‌ای روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه‌ای در جمعیت‌های بسیار بالا دیده می‌شوند. اندازه سفیدبالك‌ها كوچك و كمتر از یك میلیمتر بوده، سطح بدن و بال‌های آنها به وسیله پودر سفید رنگی پوشیده شده است. در ظاهر این حشرات همانندی زیادی به یك پروانه كوچك دارند، اما در مقیاس كوچك‌تر، حشرات كامل این خانواده فعال بوده و می‌توانند آزادانه به اطراف پرواز كنند و عموما در زیر برگ گیاهان، در حال تغذیه از شیره گیاهان مشاهده می‌شوند. سفیدبالك‌ها همانند شته‌ها از توانایی بسیار بالایی در تولیدمثل برخوردارند و جمعیت خود را در مدت زمان كوتاهی به شكلی شگفت انگیزافزایش می‌دهند.

مگس سفید دارای زیرگونه‌های متعددی هستند كه بیوتایپ B آن زیرگونه، در ایران به چشم می‌خورد. این بیوتایپ یكی از خطرناك‌ترین و مقاوم‌ترین زیرگونه‌های مگس سفید است كه سبب بروز آسیب‌های جدی به محصولات كشاورزی و خسارت‌هایی به آن می‌شود. این نوع حشرات می‌توانند آسیب‌هایی را روی محصولات كشاورزی ازجمله گوجه‌فرنگی گذاشته و موجب شوند كه اندك هوای پاك محیط شهری كه توسط درختان تامین می‌شود نیز به خطر بیفتد.
مگس‌های سفید ایران نخستین بار به واسطه بررسی فونستیكی و تهیه كلید شناسایی مگس‌های استان فارس در سال 1374 شناسایی شدند. پس از آن نیز در سال 1379 بررسی‌های مورفولوژیك و مطالعات زیست‌شناسی روی گونه‌ای شایع در اصفهان به عمل آمد كه نشان داد نژاد این مگس سفید در اصفهان از نوع نژاد اروپایی بوده است.
 این حشرات به‌شدت مقدار تولید محصولات گیاهی را كاهش داده، رشد و توسعه قارچ‌های ساپروفیت، روی عسلك دفع شده آنها نیز موجب كاهش كیفیت محصول می‌شود. در حال حاضر، به دلیل افزایش قدرت مقاومت مگس‌های سفید در برابر انواع سموم، مشكل مگس‌های سفید روی تعداد زیادی از گیاهان زراعی و زینتی حادتر شده است. حشرات كامل نر و ماده بالدار از شیره برگ‌ها تغذیه می‌كنند. در اثر تغذیه، لكه‌های زردرنگی روی برگ‌ها ایجاد شده كه روی گیاه میزبان به صورت مستقیم آسیب می‌زند و بوته كوتاه و بیمار به نظر می‌رسد. دفع ترشحات حشره روی برگ گیاه سبب رشد قارچ‌های فوماژین می‌شود همچنین مگس سفید ناقل بیماری‌های ویروسی است كه خسارت غیرمستقیم آن، آفت روی گیاه است. مگس‌های سفید به بافت غذایی (فلوئم) برگ‌ها نفوذ می‌كنند و از تركیبات آلی آن به عنوان منبع غذایی استفاده می‌كنند. عسلك و ماده چسبنده‌ای كه آنها تولید می‌كنند با جذب گرد و غبار به یك نوع خاصی از قارچ‌ها و كپك‌های دوده‌ای سیاه تبدیل می‌شوند.

مگس‌های سفید محصولات گوجه فرنگی را مورد حمله قرار می‌دهند و بیماری ویروسی شبیه به ویروس «پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی» را با خود حمل می‌كنند. ویروس‌هایی كه مگس سفید با خود حمل می‌كند می‌تواند به شكلی جدی محصولاتی همچون پنبه، گوجه فرنگی، لوبیا و مركبات را مورد حمله قرار دهند. این حشرات همانند شته‌ها تولید مقادیر زیادی عسلك می‌كنند كه این عسلك در گیاهان باعث جذب گرد و خاك و مخصوصا رشد قارچ‌های گندرو می‌شود. این عامل باعث كاهش تعداد مشتریان محصولات گیاهان زینتی و گیاهان گلخانه‌ای در بازار می‌شود. گیاهان زینتی مثل «گلابی براد فورد»، انار زینتی، فیكوس، گیاه فوشیا (آویز)، لانتانا (شاه پسند) و بسیاری دیگر در برابر ویروس‌های مگس سفید بسیار آسیب پذیرند.
چرا تهران؟
نظریات مختلفی در مورد «چرایی» حضور مگس‌های سفید در پایتخت وجود دارد. به گفته برخی كارشناسان، یكی از عوامل، افزایش گاز‌های گلخانه‌ای در شهر تهران است. به اعتقاد این گروه، آلودگی، یكی از عواملی است كه باعث افزایش گاز‌های گلخانه‌ای و تبدیل شدن شهر تهران به یك گلخانه شده و فضای مناسبی برای تاخت و تاز مگس سفید كه یك آفت گلخانه‌ای است را فراهم آورده است.
همچنین دلیل دیگری برای طغیان این حشرات در محیط شهری، تغییرات اكوسیستمی است. به این معنا كه با از بین رفتن حشرات شكارگر از جمله زنبورها (كه مگس سفید را شكار می‌كنند)، مگس‌های سفید افزایش پیدا می‌كند. ضمن آنكه بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش جمعیت مگس سفید با از بین رفتن پارازیت‌های حشره به دلیل سم‌پاشی‌های بی‌رویه و مبارزه شیمیایی با آفات در اطراف شهر تهران و در سطح شهر و برخی مناطق مانند منطقه شش ایجاد شده است.

دكتر مهدی ضرابی، حشره شناس و عضو گروه مهندسی علوم زیستی دانشكده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران كه حدود 3 دهه است كه روی این حشرات مطالعه و تحقیق می‌كند، نیز در خصوص علت حضور مگس‌های سفید در تهران و شهرهای بزرگ گفت: دلیل افزایش یا بهتر بگویم طغیان این حشرات، شیوه غلط مبارزه با این موجودات است. درحقیقت استفاده از سموم شیمیایی و آفت‌كش‌های چینی یا نامرغوب توسط كشاورزان باعث مقاوم شدن این حشرات نسبت به سموم شیمیایی و درنهایت افزایش تصاعدی آنها به ویژه در مزارع كشاورزی شده است. وی ادامه داد: از سویی همان‌طور كه می‌دانید، حاشیه تهران پراست از مزارع و كشتزارهای مختلفی كه بستر حضور مگس‌های سفیدند. طبیعی است كه در چنین شرایطی باید منتظر حضور این حشرات در شهرمان هم باشیم.
رحمت‌الله حافظی، رییس كمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر چهارم نیز دلیل این هجوم را این گونه تشریح می‌كند: به دلیل مصرف بی‌رویه در سموم كشاورزی در شهرستان‌های غربی شهر تهران، با این آفت مواجه شده‌ایم.
وی ادامه داد: مگس‌هایی كه در سال جاری می‌بینید حاصل تخمگذاری سال‌های گذشته است. به بیانی این طور نیست كه این مگس‌ها امسال از خارج از تهران وارد شده باشند.

ترس از بیماری‌زا بودن

اما سوال اصلی در پس حضور مگس‌های سفید در تهران آن است كه آیا این حشرات برای انسان ضرر دارند و می‌توانند منجر به بروز بیماری در آنها بشوند یا خیر؟ سوالی كه تاكنون پاسخ درستی به آن داده نشده است. چندی قبل علی‌محمد شاعری، رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری گفته بود: با توجه به افزایش دمای هوا در ماه‌های اخیر تكثیر این حشره بسیار زیاد بوده كه موجب شده در شهر بیشتر به چشم بیایند اما هیچ گونه ضرری برای انسان نداشته و ابدا جای نگرانی وجود ندارد.

اما یك عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس با تاكید بر اینكه مگس سفید احتمال ابتلا به آلرژی و بیماری‌های خطرناك را به دنبال دارد، گفت: مگس سفید حشره‌ای ریز است كه می‌تواند وارد اعماق ریه شود و تمام بیماری‌های ویروسی و خارجی را منتقل كند، بنابراین باید نگاه ویژه، درست و قوی برای رفع این مشكل در مسوولان مربوطه به خصوص شهرداری و شورای شهر تهران وجود داشته باشد. این قاعده در مورد مگس سفید نیز صدق می‌كند و امكان ابتلا به آلرژی برای كسانی كه در معرض مگس سفید قرار می‌گیرند، وجود دارد. دكتر ضرابی نیز مانند این نماینده مجلس معتقد است كه مگس‌های سفید باعث بروز انواع بیماری‌های ریوی شوند: البته این حشرات باعث ایجاد بیماری‌های مشترك بین حیوان و انسان نیستند ولی اولاباعث خشك شدن مزارع و به خصوص صیفی‌جات و خطر تامین محصولات كشاورزی به شكلی جدی می‌شود و ثانیا از طریق مسموم شدن محصولات كشاورزی آن هم به دلیل استفاده از سموم خطرناك شیمیایی نامرغوب و افزایش پنهان و البته نگران‌كننده برخی بیماری‌های خطرناك، زندگی انسان‌ها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

ضرابی در عین حال تاكید كرد: با افزایش جمعیت این مگس‌های به ظاهر بی‌خطر و ورود آنها به بدن از طریق سیستم تنفسی یا دهان، باید در آینده‌ای نزدیك منتظر انواع بیماری‌های خطرناك تنفسی و ریوی و... در تهران و سایر كلانشهرها باشیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در مورد افزایش انواع بیماری‌های انسانی ناشی از این حشرات در ایران گفت: بر اساس تحقیقات علمی ما استفاده از انواع سموم نامرغوب شیمیایی یا روش‌های غیراصولی باعث آلوده شدن محصولات كشاورزی و صیفی و در نهایت افزایش انواع بیماری‌های رنگارنگ در ایران شده است. این قضیه به قدری جدی است كه امروز اكثر پایان نامه‌های دانشگاهی ما به همین مساله اختصاص پیدا كرده و نتایج آن حاكی از افزایش بی‌سابقه انواع بیماری‌هایی مانند سرطان و MS در بین ایرانیان دارد. سخنان هشدار گونه دكتر ضرابی چندان هم غیرعادی و دور از ذهن نیست. خطر این حشرات به حدی است كه با افزایش آنها در تهران در سال ۱۳۹۴ معاون دفتر پیش‌آگاهی سازمان حفظ نباتات با هشدار در خصوص خطر انفجار جمعیت این مگس در تهران اعلام كرد، اگر با عملیات واكنش سریع در خصوص مقابله با این حشره اقدامی نشود سال آینده با توجه به سرعت تكثیر این آفت شاهد خواهیم بود كه بدون ماسك حتی مردم نمی‌توانند در خیابان‌ها تردد و تنفس كنند. صدراعظم نوری، رییس كمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر نیز كه در همین عمر 2 ماهه شورای شهر یكی دو باری در مورد حضور این مگس‌ها در صحن شورا تذكر داده است در همین خصوص گفت: بررسی پدیده مگس‌های سفید در دستور نخست كمیسیون محیط زیست و سلامت شهر تهران قرار گرفته است و در جلسه‌ای كه با حضور كارشناسان ذی‌ربط از جمله سازمان پارك‌ها و فضای سبز، وزارت جهاد كشاورزی و وزارت بهداشت و درمان برگزار می‌شود، تمهیدات لازم با تعامل دستگاه‌ها برای مهار كردن این نوع حشرات اتخاذ خواهد شد.
وی در خصوص تبعات حضور این مگس‌ها برای انسان‌ها نیز گفت: این حشرات برای سلامتی شهروندان خطرناك نیستند و مشكلی پیش نمی‌آورند، تنها ممكن است با ورود به دستگاه تنفسی انسان، باعث اذیت شدن شهروندان شوند.

تكلیف بلاتكلیف شهروندان!

پزشكان نیز توصیه‌های موكدی را به شهروندان داشته و دارند. دكترمحسن روح‌اللهی، متخصص ریه و دستگاه گوارشی در همین زمینه گفت: بیشترین توصیه برای مقابله و مراقبت در زمینه آسیب‌های مگس سفید مربوط به دستگاه تنفسی فوقانی است. چرا كه این حشره با ورود به مجاری تنفسی می‌تواند باعث تحریك مخاط شده و تظاهرات آلرژیك ازجمله عطسه و سرفه شده و همچنین آبریزش بینی را خصوصا در كودكان، افراد مسن و بیماران مبتلابه بیماری‌های زمینه‌ای تنفسی و آلرژیك مانند آسم، بیماری انسدادی تنفسی مزمن (COPD) و... شود. وی افزود: همچنین مگس سفید در زمینه انتقال آلودگی نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد، و با ورودش به دستگاه تنفسی زمینه را برای بروز عفونت‌های فرصت‌طلب قارچی و باكتریایی فراهم كند. بنابراین به افرادی كه ساعت‌های طولانی در روز در محیط خارج از خانه حضور دارند یا افراد مستعد به ابتلا به بیماری‌های ریوی و عفونی، توصیه می‌شود از ماسك‌های پارچه‌ای یا فیلتر‌دار استفاده كنند. به گفته وی، این موضوع درباره افرادی كه دارای نقص سیستم ایمنی از قبیل بیماران دریافت‌كننده پیوند، بیماران مبتلا به سرطان، یا آنهایی كه از داروهای سركوب‌كننده سیستم ایمنی استفاده می‌كنند، از اهمیت بیشتری نیز برخوردار است: توصیه می‌شود كه در صورت ورود مگس سفید به چشم‌ها، به‌ سرعت چشم‌ها را با آب، بشویند تا حشره و آلودگی‌ها خارج‌شده و در صورت ورود این حشره به مجاری بینی نیز می‌توان با شست‌وشوی با آب آن را خارج كرد.
وی افزود: در جهان دستاوردهای علمی برای مقابله با این پدیده وجود داشته است كه می‌توانیم از آنها استفاده كنیم.

حافظی: تذكرات ما بی‌نتیجه بود

حافظی كه خود یكی از منتقدین عملكرد شهرداری در برخورد با این مگس‌هاست در گفت‌وگو با «اعتماد» گفت: واقعیت این است كه در طول چند ساله اخیر و با وجود تذكرهای پی در پی ما در شورای چهارم، اتفاق خاصی برای مقابله با این حشرات نشد. تنها كاری كه كردند آبشویه درختان بود، ولی چون این اقدام، منظم و فراگیر نبود، تاثیرچندانی را به جا نگذاشت. در طول این سال‌ها شهرداری محیط زیست را مسوول مقابله با این حشرات می‌دانست و محیط زیست هم این اقدام را از وظایف وزارت جهاد و كشاورزی اعلام می‌كرد.
رییس كمیسیون محیط زیست و سلامت شورای شهرچهارم ادامه داد: بالاخره سال گذشته با همكاری وزیر جهاد كشاورزی و پیگیری‌های انجام شده كارگروهی متشكل از مركز تحقیقات گیاه‌پزشكی، سازمان حفظ نباتات، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهرداری تهران و ستاد حفظ نباتات تشكیل و تحقیقات لازم در این خصوص آغاز شد كه البته از نتایج آن خبری ندارم. وی افزود: در شهرهای بزرگ همچون كالیفرنیا، 5 سال با پدیده مگس‌های سفید مواجه بودند و توانستند با این پدیده مقابله و آن را ریشه‌كن كنند. حافظی ادامه داد: مگس‌های سفید، آفت درجه دو محسوب می‌شوند و در واقع تهدیدی برای انسان‌ها نخواهند داشت، بلكه فقط آزاردهنده‌اند.

محمد حقانی، رییس كمیته محیط زیست شورای چهارم نیز در گفت‌وگو با «اعتماد»، مقابله با مگس‌های سفید را مانند هر آفت دیگری به دو شیوه «شیمیایی» و «فیزیكی» دانسته و گفت: در روش «شیمیایی» باید درختان با سمومی كه مورد تایید كارشناسان است و البته در بازه‌های زمانی مشخص و تاثیرگذار، سم پاشی شوند. وی افزود: اما در سال‌های گذشته شاهد بودیم كه متاسفانه شهرداری از سموم مختلفی برای سمپاشی درختان استفاده می‌كرد و توجه چندانی هم به زمان‌هایی كه باید در آن سم پاشی انجام شود، نداشت.
وی در ادامه درخصوص روش «فیزیكی» نیز گفت: اما قضیه بسیار ساده‌تر از این حرف‌هاست، ‌طبق بررسی‌هایی كه ما در كمیته محیط زیست كردیم، حتی آبپاشی ساده درختان نیز می‌تواند باعث پراكنده شدن مگس‌های سفید شود. از سویی مگس‌های سفید نیز مانند تمامی انواع حشرات موذی، دشمنانی دارند. دشمنانی مانند: كفش‌دوزك‌ها و... ولی نكته اینجاست كه این حشرات در سال‌های اخیر به دلیل سم پاشی‌های بی‌حساب و كتاب و بی‌برنامه، از بین رفته‌اند و در نتیجه، با از بین رفتن دشمنان مگس‌های سفید – كه می‌توانند باعث كنترل تعداد آنها شوند – نسل این مگس‌ها سال به سال بیشتر و بیشتر شده است. از سویی بنا برمفاد منابع علمی، در برنامه‌های مبارزه بیولوژیك با آفت‌ها می‌توان از گونه‌های مختلف كفشدوزك‌ها و به‌ ویژه «كفشدوزك هفت‌‌نقطه‌ای» استفاده كرد این گروه از حشرات به دلایل بسیاری از اهمیت برخوردار بوده و توانایی كنترل جمعیت شته‌ها و انواع مختلف آفت‌ها را در فواصل زمانی اندكی دارند، به طوری كه در شرایط مطلوب به طور متوسط روزانه از ۲۴ پوره شته باقلا تغذیه می‌كند و یك لارو كفشدوزك هفت نقطه‌ای در طول دوره رشد و نمو خود به‌طور متوسط از هزار شته و حشره بالغ آن از ۹ هزار شته تغذیه می‌كند. از جمله مهم‌ترین پارازیتوییدها و دشمنان طبیعی مگس سفید می‌توان زنبور Encarsia ormosa كفشدوزك سیاه (Delphastus pusillus) و شبگزهای گل (Anthocoridae) را نام برد. زنبور فورموسا روی پوره‌های مگس سفید تخمگذاری می‌كند و زمانی كه لارو زنبور فورموسا از تخم خارج می‌شود داخل پوره‌های مگس سفید شده و از آنها تغذیه می‌كند و سپس به صورت زنبور بالغ خارج می‌شود. كفشدوزك سیاه و شبگزهای گل نیز به صورت مستقیم از پوره‌هایی مگس سفید تغذیه می‌كنند. حقانی نیز با ذكر اینكه درخت توت یكی از اصلی‌ترین خاستگاه‌های مگس‌های سفید هستند گفت: همان طور كه می‌دانید در سال‌های اخیر شاهد كاشت بی‌رویه درختان توت در تهران بوده‌ایم به طوری كه حالا همین درختان به معضلی برای این شهر تبدیل شده‌اند. به نظرم باید در مورد ادامه كاشت این نوع از درختان در تهران تجدیدنظركرد تا شاید شاهد كمتر شدن تعداد این حشرات موذی در شهرمان باشیم.

وی با تاكید بر اینكه در نهایت می‌توان گفت كه اقدامات شهرداری در سال‌های گذشته بی‌اثر بوده است گفت: ما كه در دوره چهارم شورا، اقدام خاصی را از سوی شهرداری برای كنترل این مگس‌ها ندیدیم... !‌حالا اینكه شهرداری در دوره جدید اقدام مفیدی در این زمینه انجام دهد یا خیر، سوالی است كه باید مسوولان شهرداری به آن پاسخ دهند.
دكتر ضرابی نیز درحالی كه دل پری از عملكرد بی‌ضابطه شهرداری در این زمینه دارد، می‌گوید: متاسفانه شهرداری به جای آنكه برای برخورد با مگس‌های سفید از اساتید و كارشناسان دانشگاهی استفاده كند، از شركت‌ها و افرادی استفاده می‌كند كه كمترین تخصص در این زمینه را دارند. نتیجه آن هم همین وضعیتی می‌شود كه امروز می‌بینید، یعنی یا از سمومی استفاده می‌شود كه تاكنون نتوانسته جمعیت مگس‌ها را كاهش دهد یا نهایتا از برچسب‌های زرد رنگی استفاده شده كه عملا روش موثری برای كاهش مگس‌ها محسوب نمی‌شود.
این كارشناس حشره‌شناس، همچنین معتقد است برچسب‌های زردرنگ نصب شده روی درختان چندان تاثیری روی كاهش آمار مگس‌های سفید ندارد: این برچسب‌ها به خاطر آلودگی و به خصوص وجود ذراتی مانند گازوییل در هوا، به سرعت تیره می‌شوند و اثر خود را از دست می‌دهند. برای همین در دنیا نیز از این روش استفاده نمی‌شود. ولی نمی‌دانم چرا شهرداری چند سالی است كه برای استفاده از این برچسب‌ها اصرار دارد؟ نكته جلب اینجاست كه حتی در نصب این برچسب‌ها نیز از روش و قواعد خاصی پیروی نمی‌كند. مثلا یك برچسب را نوك درخت زده‌اند و یكی را وسط درخت! بنابراین این شیوه، با وجود هزینه‌های كلانی كه خرید آنها و نصب‌شان برای شهرداری داشته، عملا نتیجه‌ای در برخورد با آنها نداشته است.

وی همچنین در مورد ادعای برخی از كارشناسان كه آبشویی را یكی از روش‌های مقابله با مگس‌های سفید می‌دانند می‌گوید: این روش هم موثر است ولی از آن بهتر استفاده از سموم شناخته‌شده‌ای است كه برای طبیعت ضرری ندارند و در عین حال ابزار خوبی برای مقابله با این مگس‌ها هستند.
اما در این میان واكنش شورا و شهرداری جدید نیز، به مساله مگس‌های سفید در نوع خود قابل تامل بوده و هست. اعضای شورای پنجم كه گویا این مساله را یكی از مهم‌ترین دغدغه‌های پایتخت می‌دانند! تقریبا در تمامی جلسات خود در مورد این مساله نه‌تنها به شهرداری تذكر داده‌اند كه حتی گهگاه، پیشنهادهایی را مطرح كرده‌اند كه در نوع خود شنیدنی است. از پیشنهاد استفاده از برچسب‌های سفیدرنگ به جای برچسب‌های زردرنگ برای نصب كردن روی درختان تا پیشنهاد قطع درختان توت و... شهر تهران … !

اما شاید جالب‌ترین اظهارنظر در این خصوص را رییس سازمان بوستان‌های شهرداری كرده باشد. معمولا عمر حضور مگس‌های سفید در شهرهای بزرگ، برابر عمر گرما و افزایش دماست و بعد از آن، این حشرات مزاحم خود به خود ناپدید می‌شوند. شاید به همین دلیل هم باشد كه مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران درست مانند پیشگویی ماهر، چند هفته قبل اعلام كرده بود كه سفیدبالك‌ها نهایتا تا دو هفته دیگر از بین می‌روند! مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران در گفت‌وگویی با مهر با طرح این ادعا كه میزان سفیدبالك‌ها در سال ۹۶ نسبت به سال‌های قبل كاسته شده است، گفت: ما در سال ۹۴، ۲۰ منطقه آلوده را در سطح تهران داشتیم اما همزمان ورود آنها به تهران دو ماه عقب رفته و هم میزان حضورشان مربوط به دو سه منطقه تهران شده است.
مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران با بیان این مطلب كه ما به هیچ‌وجه مبارزه شیمیایی با این آفت نداریم، افزود: سموم شیمیایی برای محیط زیست و كودكان خطرناك است لذا مبارزه ما با این آفت مكانیكی و به ویژه آبشویی است. و همین مبارزه نیز از حجم این آفت بسیار كاسته است.
وی با بیان این مطلب كه اكنون بیشترین حجم سفیدبالك‌ها در منطقه ۶ تهران است و مناطق شمالی اصلا سفیدبالك ندارند، گفت: جهاد كشاورزی و بیماری گیاهی و... باید پای كار بیایند كه حضورشان قابل قبول است.

خطر مگس‌های سفید

دكتر ضرابی، كارشناس اكولوژی حشرات درمورد احتمال هجوم بیشتر این حشرات از زمین‌های كشاورزی حاشیه به تهران و تهدید كردن زندگی شهروندان گفت: این مساله دور از ذهن نیست چراكه این حشرات موجودات عجیبی هستند. وی ادامه داد: در این مورد به مسوولان هشدار داده‌ایم ولی متاسفانه تاكنون هیچ كدام توجهی به این هشدارهای علمی و كارشناسی شده نكرده‌اند. اما آیا جمعیت این مگس‌ها، به مرز خطر رسیده‌اند یا خیر؟ دكتر ضرابی معتقد است كه هم اینك آژیر خطر در خصوص تعداد مگس‌های سفید به صدا درآمده است: گرچه هنوز مطالعات جامعی در خصوص تعداد و كلونی این مگس‌ها صورت نگرفته است ولی این یك واقعیت است كه جمعیت این مگس‌ها در كلانشهرها و به خصوص تهران به مرز هشداردهنده‌ای رسیده و می‌رود تا پایتخت را در آستانه خطر قرار دهد. گرچه هنوز مطالعه جامعی در این خصوص انجام نشده است. دكتر ضرابی با تمام این تفاصیل اما، معتقد است كه هنوز هم فرصت برای مقابله با این مگس‌ها هست: اگر همان چند سال پیش كه ما به مسوولان شهری هشدار دادیم، شهرداری از متخصصین كمك می‌گرفت، امروز شاهد خطری در این زمینه نبودیم. ضمن آنكه با استفاده از چند روش «تركیبی» هنوز هم می‌توان به جنگ این حشرات موذی رفت. به شرط آنكه شهرداری واقعا «بخواهد» چنین كند!
امسال هم با فرارسیدن فصل پاییز، كم‌كم از جمعیت خانواده مگس‌های سفید كمتر و كمتر شده است. آنهم بدون آنكه این كاهش ارتباطی به روش‌های مقابله شهرداری یا نهادهای مرتبط با این حشرات داشته باشد. اما اینكه آیا تابستان سال آینده نیز باید دوباره منتظر طغیان هشدارگونه و خطرناك این حشرات باشیم یا خیر؟ سوالی است كه برای پاسخ به آن باید تا سال آینده صبركرد؛ سوالی كه پاسخ آن تا حد زیادی به اقدامات نهادهای مرتبط و به خصوص تعامل شهرداری با وزارت كشاورزی و محققین و كارشناسان دارد.