مهم نیست كجا باشیم، خیابان، مترو، تاكسی، دانشگاه، مراسم تشیع جنازه یك چهره سرشناس چون آیت ا.. هاشمی یا در فضای مجازی، در هر مكان و وضعیتی مردانی برای ایجاد مزاحمت آماده به خدمت هستند و چشم‌اندازی هم برانقراض نسل مزاحمان وجود ندارد.مزاحمت‌هایی كه نوعا جنسی بوده و از آزار كلامی گرفته تا آزار بدنی به اشكال گوناگون بر سر زنان آوار می‌شوند.

مزاحمت های فیزیکی و کلامی برای زنان می تواند عنوان مجرمانه داشته باشد

سلامت نیوز: مهم نیست كجا باشیم، خیابان، مترو، تاكسی، دانشگاه، مراسم تشیع جنازه یك چهره سرشناس چون آیت ا.. هاشمی یا در فضای مجازی، در هر مكان و وضعیتی مردانی برای ایجاد مزاحمت آماده به خدمت هستند و چشم‌اندازی هم برانقراض نسل مزاحمان وجود ندارد.مزاحمت‌هایی كه نوعا جنسی بوده و از آزار كلامی گرفته تا آزار بدنی به اشكال گوناگون بر سر زنان آوار می‌شوند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه قانون در ادامه نوشت: آزار جنسی یکی از انواع خشونت علیه زنان است که شامل طیفی از حرکات، رفتار و اعمال جنسی نامطلوب، مانند نگاه‌های هیز تا تجاوز جنسی، را در بر می‌گیرد. طبق آخرین یافته های محققان اجتماعی آزار غیرکلامی توسط تمامی زنان، آزار جسمی توسط بیش از 95درصد زنان و آزار کلامی توسط حدود 90درصد زنان تجربه شده است. زنان با هر ویژگی اجتماعی و اقتصادی در معرض آزار جنسی قرار دارند و خشونت و آزار جنسی در هر محیطی که زنان و دختران در آن حضور دارند یا مشغول فعالیت هستند، می‌تواند رخ دهد. از این نظر ممکن است زنان در خانه و از سوی خویشاوندان، آشنایان یا در مواردی که افراد مهاجم به صورت غیر قانونی وارد حریم خصوصی دیگران می شوند، مورد آزار و خشونت قرار گیرند یا در محیط کار و فعالیت شغلی زن از سوی کارفرما، همکاران، مراجعان و مشتریان مورد آزار قرار گیرند. همچنین مواردی از حمله به محل کار زنان همانند مطب پزشکان زن، دفتر وكلای زن ، آرایشگاه زنانه و... ارتکاب جنایت گزارش شده است كه این‌ها جدای از آمار آزارهایی است كه زنان هنگام استفاده از حمل و نقل عمومی و عبور از معابر، پارک ها، سینماها و... تجربه می‌كنند.بنابراین امکان وقوع خشونت و آزار جنسی در هر مکانی که دختر یا زنی در آن حضور دارد، فراهم است. از این رو باید موارد و میزان شیوع آن جهت اتخاذ تدابیر لازم مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. در این گزارش، سعی داشته‌ایم برخی از اَشکال آزار و خشونت جنسی علیه زنان را در اجتماع از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.

اقسام آزار زنان در خیابان

برای بررسی و نقد آزار زنان در خیابان ها باید به «خشونت جنسی رفتاری»؛ حاكم بر جامعه نگاهی ویژه داشت.هر نوع توجه نشان دادن به بدن زن، نگاه شهوت آلود و آزار دهنده، تماس بدنی، تظاهر به انجام اعمال جنسی در حضور زن، نمایش آلت تناسلی، آدم ربایی به منظور تجاوز و انجام اعمال منافی عفت، قاچاق زنان، هر نوع بهره برداری تجاری از زنان از قبیل تهیه عکس، فیلم و انتشار آن از طریق رسانه‌ها، مونتاژ عکس و انتشار آن، تشویق مردم به فساد، حمایت از فاحشگی و تسهیل آن و در نهایت شدیدترین نوع رفتار مجرمانه راکه متضمن خشونت جنسی باشد، می‌توان تجاوز و زنای به عنف دانست.

همچنین «خشونت جنسی گفتاری»؛ نیزبه یكی از متداول ترین اشكال آزار زنان رواج یافته است كه به «گفتار شهوانی» و «گفتار خشونت آمیز» تقسیم می‌شود. در «گفتار شهوانی»، مرتکب با مخاطب قرار دادن زن، الفاظی را که متضمن مسائل و معانی جنسی است به زبان می آورد. امروزه این نوع از آزار جنسی با استفاده از وسایل ارتباطی از قبیل تلفن و اینترنت در جهان و از جمله ایران در حال افزایش است. در «گفتار خشونت آمیز» هم مرتکب با مخاطب قرار دادن زن و به منظور ارضای غریزه جنسی و لذت جویی، از الفاظ زشت، رکیک، توهین آمیز، تهدیدآمیز و ... استفاده می کند.

از توهین تا تهدید به قتل

ماجراهای مزاحمت‌های خیابانی به اشكال مختلف برای بسیاری از زنان تكرار شده است، چه از ماجرای مادر مسن یكی از دوستانم كه با قرار دادن كیف ما بین خود و مردی كه كنارش در تاكسی بود ،برا ی ممانعت از مزاحمت«خاله سوسكه زشت»خطاب شد، چه دختر جوانی كه ظهر یكی ازروزهای گرم تابستان سال جاری در یكی ازكوچه های امیرآباد توسط یك مردم مسلح به چاقو تهدید شد واگر گشت پلیس از سر اتفاق آنجا حاضر نمی‌شد این‌دختر جوان به سرنوشت موهوم قربانی تجاوز تبدیل می شد.

اما نكته مشترك میان اكثر افراد ی كه مورد آزار قرار می‌گیرند این است كه با سكوت سعی در حفظ آبروی خود دارند. پر واضح است كه دلیل این امر نگاه منفی جامعه به قربانیان است.قربانیان آزار، تعرض و حتی تجاوز امكان زندگی معمولی در جامعه را بعد از افشای واقعه نخواهند داشت و همین امر یكی ا زعوامل دوری از بیان حقیقت است. گویی قرار نیست یك بار به خود بگوییم نقش قربانی تعرض یا تجاوز بودن مگر چه دستاوردی دارد كه یك زن با نوع پوشش یا رفتارش به دنبال آن باشد.

دكتر مجید ابهری در رابطه با اینگونه آزارهای زنان در جامعه، اضطراب، استرس و ترس از حضور در اجتماع را از عوارض این آزارها می‌داند و معتقد است: این‌گونه تجاوز به حقوق شهروندی بانوان باعث کاهش مشارکت آن‌ها در عرصه‌های اجتماعی می‌شود . بسیاری از زنان در جامعه ما حتی در شرایط حفظ حجاب اسلامی نیز مورد آزار قرار می‌گیرند. متاسفانه به علت کاهش غیرت اجتماعی دیگر کمتر مردی از بانوان در جامعه دفاع می‌کند . متاسفانه به طور متوسط 25 درصد از زنان شهری در طول روز مورد آزار فیزیکی و رفتاری قرار می‌گیرند . این عضو هیات علمی دانشگاه تعرض‌های خیابانی را به دو صورت آزارهای فیزیکی مانند تنه زدن، تعرض فیزیکی و لمس بدنی،ترساندن بانوان با موتورسیکلت یا بوق زدن و آزارهای گفتاری را که شامل متلک پرانی، بکار بردن عبارات مشمئز کننده و زشت تقسیم می‌کند و می‌گوید :«این‌گونه آزارهای خیابانی باعث تجاوز به حریم شهروندی و آزادی‌های اجتماعی بانوان است. به طور متوسط به ازای هر زن خیابانی هفت مرد خیابانی وجود دارد و برای هر زن صدبار در روز بوق زده می‌شود. برای این افراد که به بهانه مسافر کشی به بانوان تعرض می‌کنند محجبه یا بی حجاب، پیر یا جوان فرقی نمی‌کند، همین قدر که زن باشد و در کنار خیابانی ایستاده باشد باعث آزار او می‌شوند» .

پیچ وخم اثبات آزار جنسی

البته اگر هم زنان نخواهند سكوت كنند بعد از اعتراض به آزار رخ داده خواستار تعقیب قضایی مزاحم باشند هم با دردسر های بسیاری مواجه خواهند شد. زیرا برخورد قضایی با مزاحمان خیابانی همچنان امری مغفول در بسیاری از كشورهای جهان سوم مانندایران است. هرچند سازمان ملل در توصیه نامه شماره ۱۹ بر کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان، آزار جنسی را این‌گونه تعریف می‌کند: «هر نوع رفتار ناخواسته با ماهیت جنسی، آزارهای کلامی جنسی، نشان دادن پورنوگرافی و درخواست جنسی چه به شکل کلامی و چه فیزیکی. این رفتارهای می‌تواند تحقیر‌کننده بوده و سبب ایجاد مشکلات جدی بر سلامت افراد شود. »مصادیق آزار جنسی بسیار متنوع و زیاد است و با این تعاریف بدون شك مزاحمت‌های خیابانی خیلی رایج در ایران که بیشتر شامل متلک گویی‌ها و نگاه‌های خیره می‌شود نیز در این حیطه قرار می‌گیرند.

حال اگر یك قربانی آزار جنسی بخواهد برای دفاع از خود واكنش قضایی داشته باشد« امری كه در وهله نخست بسیار عادی به نظر می رسد»با چالش اثبات ادعا ی خود مواجه خواهد شد. با نگاهی به ادله اثبات دعوا در حدود و جرائم جنسی نشان می‌دهد که شرع مقدس اسلام در اثبات حد برای جرائمی همانند لواط، زنا و... سخت گیری کرده و به عبارتی درصدد عدم طرح و اشاعه آن در جامعه بوده و سعی بر پوشاندن آن نیز داشته است و از همین جهت با تعیین توبه به عنوان یکی از موارد رافع مجازات، گناهکاران را به حضور در پیشگاه خداوند و توبه در نزد آن ناظر فراخوانده است. در ادله اثبات زنا و سایر جرائم خلاف عفت و اخلاق عمومی تفاوتی بین زنای به عنف و زنای بدون عنف گذاشته نشده است و از این جهت در هر دو نوع جرائم جنسی، سخت گیری دیده می شود، ولی این سخت گیری نباید موجب فرار جانیان و خشونت گران جنسی از دست عدالت شود. با توجه به اینکه در بسیاری از موارد اعمال خشونت و آزار جنسی، امکان اخذ چهار بار اقرار یا فراهم آوردن چهار شاهد وجود ندارد، لذا توجه به ادله دیگر همانند علم قاضی و ادله پزشکی قانونی که مورد تاکید و پذیرش شرع و قانون می باشد، ضروری است. بر این اساس، قاضی باید برای کشف حقیقت و اقدام مناسب و قاطع، آنچنان که از روح احکام و فرامین شرع مقدس اسلام برمی آید، تلاش كند و با استفاده از قرائن، شواهد و از طرق متعارف علم آور، نسبت به مجازات مجرمان جنسی اقدام به عمل آورد.

مدعی باید ادله اثبات جرم را ارائه كند

قوانین برای برخورد با مزاحمان كم نیست اما مشكل اثبات ادعای مزاحمت است. طبق قوانین یكی از انواع آزارهای جنسی زنان از نوع گفتاری، نسبت ناروا دادن به زن یا دختر است که در فقه و حقوق جزای اسلام جرم محسوب می شود. اگر این نسبت ناروا، نسبت زنا باشد، این عمل «قذف» نامیده می شود برای قذف کننده، مجازات 80 تازیانه به عنوان حد قذف در نظر گرفته شده است. ماده(245و 250 قانون مجازات اسلامی) اگر نسبت ناروا غیر از زنا همانند مساحقه یا سایر کارهای حرام باشد، در این صورت نسبت دهنده تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.(608 قانون مجازات اسلامی). همچنین یکی دیگر از انواع آزارهای جنسی زنان لمس بدن آن‌ها در مترو، اتوبوس،معابر و ... است كه ماده 237 مقرر داشته ملامسه از روی شهوت، موجب 31 تا 74 ضربه شلاق تعزیری درجه 6 است. بنا براین در صورت وقوع آزار و اقامه دعوا و اثبات آن می‌شود مزاحم را برای همیشه تنبیه كرد اما همچنان مشكل اثبات ادعا مانع از برخورد قاطه با مزاحمان شده است.قاعده «لزوم توجیه رای» اصلی پذیرفته شده در علم حقوق است. در این رابطه اصل166 قانون اساسی مقرر می دارد: «احکام دادگاه ها باید مستدلّ و مستند به مواد قانون و اصولی باشد که بر اساس آن حکم صادر شده است». همچنین حسب ماده 296 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب یکی از اموری که باید در هنگام نگارش رای رعایت شود، «جهات، دلایل، مستندات، اصول و مواد قانونی است که رای بر اساس آن‌ها صادر شده است». بر این اساس صدور حکم باید مستدل و معقول باشد و همه عناصر و ارکانی که اعمال یک قاعده حقوقی را ایجاب می‌کند مشخص كند.بنابراین در هنگام بررسی هر یک از انواع و مصادیق آزار جنسی نیاز به ارائه دلیل و بینه از سوی مدعی است و دادگاه نیز ضمن بررسی ادله در صورتی که آن‌ها را واجد استناد بیابد، مستند رای خود قرار می‌دهد. به طور کلی اقرار متهم به عنوان مهم ترین دلیل در مستندات رای دادگاه ها شمرده می شود.این در حالی است كه تعداد كمی از مزاحمان در پیشگاه دادگاه به كرده خود اقرار می‌كنند.همین امر سبب عدم اثبات جرم رخ داده را فراهم می‌كند. در این راستا نکته قابل توجه، اهمیت کشف علمی جرائم است که باید دادگاه‌ها با استناد به تحقیقات قضایی، پزشکی قانونی و نظرات کارشناسی نسبت به تشخیص و اثبات آزار جنسی اقدام كنند. البته این واقعیت را باید پذیرفت که اثبات آزار جنسی در بعضی از موارد با مشکلاتی مواجه خواهد بود و در بعضی از موارد نیز احکام صادره در دادگاه بدوی، در مراجع بالاتر نقض می شود. بنا براین باز كردن گرهِ كور مقابله با مزاحمان خیابانی به پشتكار و تلاش بسیار نیاز دارد كه در راس همه موارد اراده آهنین یك زن است تا مقابل شخص مزاحم با صدای رسا بایستد و مانع تضییع حق خود شود.

مزاحمت کلامی جرم است

حسن كیا/ استاد دانشگاه و وكیل دادگستری

محدودیت‌ها و وجود تبعیض در آزادی‌های اجتماعی بین زنان و مردان در جوامع مردسالار مثل جامعه ما بی تردید تبعاتی دارد كه پرداختن به زوایای پیدا و پنهان،بیشتردرحوزه تخصصی جامعه شناسان و پژوهشگران حوزه اجتماع و زنان است.صرف‌نظر از محروم بودن زنان ایرانی از بسیاری حقوق اجتماعی،توجیه برخی از این محدودیت‌ها از خود محدودیت دردناك تر است.به عنوان مثال زنان ما از رفتن به ورزشگاه‌ها محروم هستند چون گفته می شود فضای ورزشگاه‌ها مسموم است و تماشاگران مرد از الفاظ و رفتار های ناشایست استفاده می كنند.این یعنی به جای برخورد با عامل بداخلاقی و ناهنجاری،افرادی را ازحقوق شهروندی و اجتماعی شان محروم می كنیم.این فاصله اندازی هاباعث ایجادعقده‌هایی شده كه با حمله‌های فیزیكی و كلامی به زنان همراه شده است.نمونه بارز آن اسیدپاشی‌های چند ساله اخیر و همین‌طور مزاحمت‌های خیابانی متعدد و متنوع از جمله متلك پراكنی،مزاحمت با اتومبیل و بوق زدن‌های نامتعارف و حتی لمس اندام بانوان در وسایل نقلیه عمومی مانند مترو،اتوبوس و تاكسی است.متاسفانه بسیاری از بانوان ما نیز در برابر این تعرضات پیدا و پنهان بنا به دلایلی كه مهم‌ترین آن،ترس از آبروریزی به زعم آنان است،سكوت اختیارمی كنند و این خودموجب تجری مرتكبین می شود.در سال‌های اخیراقداماتی در جهت تفكیك محل استقرار بانوان در مترو و اتوبوس و حتی ایجاد تاكسی های مخصوص بانوان شده است كه به‌دلیل عدم فرهنگ سازی،نتوانسته معضل و مشكل را به‌طور ریشه‌ای حل كند.

از منظرقانونی ومستند به ماده ٦١٩ قانون مجازات اسلامی كه اعلام می‌دارد:((هركس در اماكن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حركات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین كند به حبس از دو تا 6 ماه و تا ٧٤ ضربه شلاق محكوم خواهد شد)).مزاحمت‌های كلامی و فیزیكی برای بانوان جرم است و مجازات آن شلاق و زندان توامان است.در اكثر كشورهای جهان نیز برای مزاحمت‌های این چنین و بدون رضایت،مجازات‌های سنگین در نظر گرفته شده است.این جرایم جزو جرم‌های مشهود بوده و ماموران انتظامی می‌تواند به محض وقوع با آن‌ها برخورد قانونی و شخص یا اشخاص خاطی را به مراجع قضایی معرفی كنند.وفق این ماده رفتارهای چون متلك پراندن،لمس بانوان به‌هر شكل،نگاه كردن های آزاردهنده و نامتعارف،سد كردن راه بانوان و تعقیب بانوان به قصد مزاحمت همگی جرم و مستوجب مجازات هستند.البته اگر الفاظی ركیك به عنوان توهین یا متلك به‌كارگرفته شوند، می‌تواند مستوجب مجازات قذف نیزشوند كه مجازات آن 80 ضربه تازیانه است.امیدوارم نیروهای انتظامی و قضایی با عملكرد قاطع و سریع خود،امنیت و سلامت روانی بانوان در جامعه را به نحو احسن تضمین كند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • Z ۱۷:۱۲ - ۱۳۹۷/۰۳/۲۹
    0 0
    ممنون از اطلاعاتتون اما منع حضور بانوان در ورزشگاه ها فقط و فقط به خاطر جو مسموم نیست... همین حضور یک نوع پیشگیری قبل از وقوع مسمومیت های بیشتر از اینه... یادمون باشه به قول شما برخورد قاطع اما فرهنگ سازی مهمتره...