سلامت نیوز:مرزنشینان كشور به‌ویژه افرادی كه در مرزهای غربی كشور زندگی می‌كنند، روزگار به كام‌شان نبوده و نیست....

به گزارش سلامت نیوز به نقل از قانون، مرزنشینان كشور به‌ویژه افرادی كه در مرزهای غربی كشور زندگی می‌كنند، روزگار به كام‌شان نبوده و نیست. مردان و زنانی كه زمان جنگ، جانانه در مقابل تجاوز دشمن ایستادند و حتی در برابر بمباران شیمیایی نیز مقاومت كردند، نه تنها مورد تقدیر قرار نگرفتند بلكه گویی فراموش شدند و سال‌هاست كه برخی از آن‌ها به‌واسطه مشكلات معیشتی و خالی بودن سفره‌های‌شان مجبورند با شغل كولبری روزگار بگذرانند. شغلی سخت و طاقت‌فرسا كه به دلیل عدم امنیت، همواره مورد تهدید بوده‌است؛ به ‌گونه‌ای كه تعدادی از آن‌ها در این راه صعب‌العبور یا به‌واسطه سرما جان‌شان را از دست می‌دهند یا اینكه مورد هدف تیراندازی قرار می‌گیرند.

اما این پایان قصه پر از غم زندگی كولبران نبوده و خبرها حاكی از آن است كه اگر تا دیروز خودشان هدف گلوله بودند امروز اسب‌های‌شان نیز هدف قرار گرفته و بر زمین می‌افتند تا نتوانند آن‌ها را برای امرار معاش خانواده همراهی كنند. كولبران كه برای پر كردن سفره‌‌های خالی خانواده، رنج و مرارت راهی صعب‌العبور را به تن می‌خرند، نیاز به حمایت جدی مسئولان دارند؛ در حالی كه هنوز سیاست مشخصی برای ساماندهی و رفع مشکلات آن‌ها در دستور کار قرار نگرفته است.

بیكاری مهم‌ترین دلیل كولبری

مشكلات‌شان یكی دوتا نیست، آن‌ها كه به دلیل بیكاری و نبود شغل در شهرهای مرزی ناچار شده‌اند تا از راه كولبری و حمل بارهای سنگین امرار معاش كنند و در ازای مبلغی ناچیز، سلامتی و جان خود را در مخاطره بیندازند؛ به‌گونه‌ای كه در سال‌های گذشته تعداد زیادی از کولبرانی که بسته‌های بزرگ کالا را روی پشت‌شان گذاشته بودند تا از مناطق مرزی عبور کنند، گرفتار حوادث تلخی شدند.

اما كولبران مناطق مرزی در حالی سال‌ها به‌واسطه این شغل مورد تهدید انواع مخاطرات قرار گرفته‌اند كه اصل 28 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تاکید می‌کند: «هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، برگزیند». به‌این‌ترتیب در قانون اساسی حق اشتغال و انتخاب آزادانه شغل به رسمیت شناخته شده است.

البته در ادامه این اصل تکلیف دولت در این خصوص ایجاد شغل برای افراد بیان شده و آمده است: دولت موظف است با رعایت نیاز جامعه به مشاغل گوناگون برای‌ همه افراد، امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد کند. به‌این‌ترتیب در قانون اساسی که مهم‌ترین قانون موجود در کشور است، این حق به رسمیت شناخته شده است.

شواهد و رخدادهای سال‌های اخیر، گویای این است كه باتوجه به تاكید قانون اساسی بر ایجاد شغل برای افراد اما با وجود تعداد زیاد جوانان بیكار در مناطق مرزی، اقدامی مناسب در جهت ایجاد اشتغال افراد فراهم نشده است؛ به‌گونه‌ای كه تعدادی از مردان در این مناطق كولبری را تنها برای كسب درآمد خویش انتخاب كرده‌اند.

در حالی كه دولت و مسئولان وظیفه دارند با ایجاد كارخانه‌ها وكارگاه‌های تولیدی، صنعتی و خدماتی برای این جوانان، اشتغالی پایدار ایجاد كنند تا آن‌ها ضمن بهره‌مندی از شغل، بتوانند در سایه حمایت دولت در امنیت كامل درآمد كسب كرده و زندگی كنند. هرچند به نظر می‌رسد دولت به جای تمركز بر طرح‌های بلندمدت و ایجاد اشتغالی پایدار برای این افراد، به تصویب طرح‌های كوتاه‌مدت و بی‌نتیجه اكتفا كرده ‌است؛ به‌گونه‌ای كه حتی برخی از این طرح‌ها هم زندگی كولبران و هم مغازه‌داران مناطق مرزی را با مشكلات جدی مواجه كرده است.

فقدان کارخانه‌ها و صنایع در مناطق مرزی

شهاب نادری، نماینده مردم اورامانات درمجلس شورای اسلامی با اشاره به وضعیت اشتغال‌زایی در مناطق مرزی گفته است: برای ایجاد اشتغال و رفع بیکاری در مناطق مرزی باید به ظرفیت‌ها توجه کرد؛ در حالی که عامل اصلی بیکاری جوانان در این منطقه، فقدان کارخانه‌ها و صنایع است

. وی با بیان اینكه، شهرستان‌های حوزه انتخابیه بنده با آمار ۳۳درصد بیکاری به عنوان بیکار‌ترین شهرهای ایران شناخته می‌شوند، ادامه می‌دهد :جوانان این مناطق دوست دارندکه کارخانه‌ها طرح های صنعتی تولیدی داشته باشد تا آن‌ها بتوانند ‌سرکار بروند. اما متاسفانه تاکنون در منطقه ما هیچ کارخانه‌ای وجود نداشته و همین موضوع باعث بیکاری جوانان شده است و اگر امروز آن‌ها به بعضی از مسائل ورود پیدا کنند از سر بیکاری و بی‌توجهی مسئولان کشور به آن‌هاست.

مصوبه‌ای كه سفره‌های كولبران را خالی‌تر كرد

اما هیات وزیران با هدف حمایت از كولبران و همچنین ممانعت از كالای قاچاق به كشور تصمیم به احداث بازارچه‌های مرزی جدید گرفت. بر اساس این تصمیم هریک از مرزنشینان واجد شرایط هرماه 500 هزارتومان از تخفیف عوارض قانونی واردات معاف شدند. تا ضمن اینكه کالاها به طور رسمی و تحت نظارت به کشور وارد شود، امکان خوبی نیز در اختیار مرزنشینان قرار گیردکه بدون تحمل کولبری و به وسیله انتقال کالا در حد مجاز ماهانه از مسیر اصلی و مرز قانونی معیشت خود را سامان دهند.

این در حالی است كه بسیاری از كارشناسان و صاحب‌نظران این مصوبه دولت را ناپخته و غیركارشناسی ارزیابی كردند. محسن بیگلری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات در این زمینه معتقد است: «در این مصوبه نه منافع مرزنشین‌ها دیده شده بود و نه منافع مغازه داران، كولبران و كاسبان كه باعث دردسر همه مردم مرزنشین شدزیرا دولت بدون اینكه بازارچه جایگزینی را در نظر بگیرد، اقدام به تعطیلی بازارچه مرزی کرد و بازارچه‌ای را كه در نظر گرفتند، فاقد زیرساخت است و تعرفه‌های گمركی كه در نظرگرفتند، بسیار بالاست. این اقدام غیر كارشناسی به جز آسیب رساندن به اقتصاد و معیشت مردم نتیجه دیگری نداشت».

اما در این زمینه چه اقدامی باید برای حمایت واقعی از مرزنشینان صورت گیرد؟ برای پاسخ به این سوال و چندین سوال دیگر در مورد این قشر زحمت‌كش جامعه با رسول خضری، نماینده مردم سردشت و پیرانشهر در مجلس به گفت‌و‌گونشستیم.خضری در پاسخ به این سوال كه مصوبات دولت با هدف حمایت از كولبران تا چه اندازه توانسته به این افراد كمك كند به «قانون» می‌گوید: مصوباتی كه دولت در مورد كولبران مطرح كرده، نه تنها كارآمد نبوده بلكه باعث اعتصاب مرزنشینان و بیكاری حدود هفت الی هشت میلیون نفر بازاریان، كسبه، اصناف، كولبران و پیله‌وران شده است.

به طور حتم اگر آن مصوبه سریع‌تر لغو و معابر بازگشایی نشود تا ده‌ها سال تبعات منفی بیکاری مرزنشینان از بین نخواهد رفت و نمی‌توان مشکلات حاصل از این موضوع را جبران کرد.

تصویب طرحی در مجلس با هدف حمایت از این كولبران

این نماینده مجلس با بیان اینكه در مرزهای غربی كشور مردم دچار ركود اقتصادی و به دنبال آن فقر بسیار شدید و سفره‌های خالی شده‌اند، خاطرنشان كرد: بحث كولبران موضوع بسیار مهمی است و ما باید بتوانیم این مشكل را هرچه سریع‌تر برطرف كنیم. اما با توجه به اینكه مباحث مطرح شده در مورد كولبران تا به حال نتوانسته قدمی در جهت كاهش مشكلات آنان بردارد، نمایندگان مجلس به دنبال تصویب طرحی با هدف حمایت از این افراد هستند.

وی در پاسخ به این سوال كه این طرح در چه مرحله‌در مجلس قرار دارد، تصریح كرد: در حال حاضر چهار كمیسیون از جمله كمیسیون‌های بهداشت، اجتماعی، شوراها و كمیسیون برنامه و بودجه به این طرح رای مثبت دادند و قرار است هفته آینده این طرح در كمیسیون اقتصادی كه مهم‌ترین كمیسیون برای بررسی این طرح است نیز مورد بررسی قرار گیرد و امیدواریم پس از تصویب در این كمیسیون نیز بتوانیم آن را در صحن علنی مطرح كنیم. ضمن اینكه با توجه به اهمیت موضوع، در جلسه‌ای كه با دبیر شورای عالی امنیت ملی داشتیم، موضوع كولبران، مرزنشینان و مشكلات عدیده آن‌ها نیز اعلام شد و امیدواریم بتوانیم گامی در جهت بهبود معیشت كولبران برداریم.

وی با بیان اینكه در طرح مجلس بحث ساماندهی اشتغال این عزیزان و اینكه شغلی ایمن، سالم و پایدار داشته باشند و حتی بیمه آن‌ها مطرح شده است، افزود: طرحی كه در مجلس تدوین شده، دارای 9 ماده است و یكی از موضوعات مهم در این طرح، این است كه هرساله كولبران رصد شوند و سالانه برای 10 درصد از آنان شغل ایمن ایجاد شود.

واقعیت این است كه مردم مرزنشین از مصوبه دولت هیچ تاثیری ندیدند و به عبارتی مردم در این مدت بیكارتر و سفره‌های‌شان خالی شده است. انتظار داریم تصویب این طرح بتواند روزگار بهتری برای آن‌ها رقم بزند.

خضری در پاسخ به این سوال كه بحث بیمه كولبران در چه مرحله ای قرار دارد نیز توضیح داد:بحث بیمه كولبران مصوبه دولت بود كه تاكید شد،كولبران باید تحت پوشش بیمه صندوق روستاییان عشایر و كشاورزان قرار گیرند كه البته با توجه به اهمیت موضوع بیمه این افراد اما هنوز تعداد بسیاری از كولبران تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند.

خضری در خاتمه در پاسخ به این سوال كه دلایل اینكه اسب‌های كولبران مورد هدف قرار می‌گیرند، چیست، تصریح كرد: خبر كشتن اسب‌های كولبران ‌جای تاسف دارد زیرا كشتن حیوان زبان‌بسته دور از شأن ما و نظام است و بسیار زشت و ناپسند تلقی می‌شود و در هیچ میثاقی پسندیده نیست.

در خاتمه می‌توان گفت كولبری را باید نمونه بارز تبعیض و نقض حقوق شهروندی دانست زیرا افراد مجبورند کولبری کنند تا خود و خانواده‌شان زنده بمانند. آن‌ها مواد مخدر حمل نمی‌کنند اما بارشان قاچاق محسوب می‌شود. باری که متعلق به دیگری است و آن‌ها فقط حملش می‌کنند اما خطراتش مال آن‌هاست.

نكته دیگر اینكه امرارمعاش از طریق کولبری حاکی از وضعیت اقتصادی نامساعد ساکنان مناطق مرزی است و برخی مرزنشینان به جبر اوضاع اقتصادی و از سر نیاز، کولبر می‌شوند. تعداد زیادی از كولبران افرادی با تحصیلات عالی لیسانس یا فوق لیسانس هستند كه تنها به دلیل نبود شغل مجبور به انجام این كار شده‌اند. حال این افراد كه فقط به دلیل نداشتن سرمایه کافی یا مهارت حرفه‌ای حاضر به ترک زادگاه خود نشده و با زندگی و کار مشقت بار ماندن را به رفتن ترجیح دادند، نیاز به حمایت جدی مسئولان دارند تا بتوانند با دغدغه‌ای كمتر روزگار بگذرانند .