سلامت نیوز: روز گذشته، سردار حسین رحیمی؛ رییس پلیس پایتخت اعلام كرد كه پلیس، پیشنهاد افزایش مدت بازپروری معتادان خیابانی از ٣ ماه به ٦ ماه را مطرح كرده و دستگاههای متولی میتوانند با ارایه خدمات مراقبت پس از خروج برای بهبودیافتگان، مانع از بازگشت دوباره آنها به چرخه اعتیاد و آسیبهای اجتماعی شوند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد، قطعا مدت زمانی كه در مراكز اقامتی درمان اجباری سپری میشود، این حسن را دارد كه بیمار معتاد، در طول این مدت به احوال روزهای سلامتی و عافیت خود بازمیگردد و از تجربه دوباره زندگی بدون مواد لذت میبرد، اما این تجربه، این مدت زمان ٣ یا ٦ ماهه، در چشم برهم زدنی تمام میشود و این بیخانمان بیپناه، دوباره باید به همان زمین بازی برگردد كه همبازیهایش هم تغییر نكردهاند و حتی رنگ توپ بازی هم ثابت مانده است.
شاید باید گفت برخلاف تئوریهای مرسوم و موجود، امروز ثابت ماندن نشانی زمین بازی و همبازیها نیست كه بازگشت دوباره بهبودیافتگان به عرصه مواد مخدر را رقم میزند، بلكه بیمسوولیتی برخی دستگاههای متولی حمایت از بهبودیافتگان اعتیاد باعث تكرار دوباره و چندباره این داستان تلخ میشود. بهبودیافتگانی كه طبق قانون، باید مورد حمایتهای مستمر قانونی و اجتماعی قرار بگیرند، در سایه بیمسوولیتی دستگاهها، به حال خود رها میشوند و هیچ مسوولی هم دلسوز این واقعیت نیست كه سرنوشت یاران چه شد ؟
آنچه امروز و همزمان با مطرح شدن اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر، درباره ساماندهی معتادان خیابانی میتوان گفت اینكه بسیاری از كارشناسان معتقدند كه نحوه فعلی ساماندهی معتادان خیابانی، به دلایل مختلف، موفقیتآمیز نیست. اما این سوال هم مطرح است كه آیا نیازمند ساماندهی معتادان خیابانی یا حتی درمانهای اقامتی هستیم یا خیر ؟ بنده و بسیاری از كارشناسان به این سوال پاسخ مثبت میدهیم. خانوادهای را در نظر بگیرید كه یك فرزند ٢٥ ساله مصرفكننده شیشه و هرویین دارد؛ فرزندی كه پدر و مادر را كتك میزند و پول و طلای پدر و مادر را میدزدد و آنها را با چاقو تهدید میكند. ما مشابه این بیماران را هر روز میبینیم و متاسفانه تعدادشان هم رو به افزایش است.
پدر و مادر با این فرزند چه كنند ؟ باید او را به زور به یك مركز درمان اجباری ببرند و او را از محیط خانه دور كنند. در بسیاری كشورهای دنیا هم این برنامهها را دارند و برنامه مثبتی است كه در قانون مبارزه با مواد مخدر ایران هم لحاظ شده است. به نظر من اشكال كار متوجه اجرای این قانون است. وقتی معتاد خیابانی را دستگیر میكنیم و به فضای بستهای به اسم اردوگاه یا بیمارستان یا با هر اسم دیگر منتقل میكنیم، قرار است چه كاری برای او انجام دهیم ؟ این فرد ٣ ماه در یك محیط بسته و دور از مواد مخدر زندگی كرده و طبیعی است كه مصرف هم نمیكند و مرتكب جرایمی همچون سرقت ماشین هم نمیشود اما تا چه اندازه در همین مدت ٣ ماه، مهارتهای زندگی را به او آموزش دادیم و برایش حرفه آموزی ایجاد كردیم و خانواده را درگیر كردیم ؟ آن هم در حالی كه بسیاری از این معتادان حتی اوراق هویت ندارند و حتی فراموش كردهاند كه خانوادهای دارند و در واقع، حمایت خانوادگی هم ندارند.
مشكل، افزایش مدت اقامت از ٣ ماه به ٦ ماه نیست. تبصرههای ماده ١٦ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر هم در بحث درمان اجباری به قاضی این اجازه را میدهد كه دوره اقامت اجباری بیمار را با كسب نظر از روانشناس و مددكار مركز موضوع ماده ١٦، برای یك دوره سهماهه تمدید كند. پس مشكل قانون نداریم و افزایش مدت اقامت از ٣ ماه به ٦ ماه هم اتفاق جدیدی نخواهد بود.
سوال این است كه در صورت افزایش مدت اقامت از ٣ ماه به ٦ ماه، چه اقدامات متفاوتی ارایه خواهد شد كه اگر روند، به همین صورت فعلی باشد عملا موفقیتی در كار نیست. حسن اقامت ٦ماهه این است كه فرد ٦ ماه مصرف مواد مخدر نخواهد داشت و طبیعی است كه چون در این محیط بسته، مواد مخدر در دسترس نیست، آنها هم مصرفی نخواهند داشت اما از هر ١٠ نفر، فقط یك نفر بعد از ترخیص سراغ مصرف دوباره نخواهد رفت چون در مدت ٦ ماه، برای ارتقای مهارتهای زندگی و آموزش مهارت نه گفتن و تصمیم گرفتن و شجاعت داشتن و كنترل خشم این افراد اقدامی نشد. نكته بسیار مهم، مراقبتهای پس از خروج از مراكز ساماندهی است
آیتالله لاریجانی؛ رییس قوه قضاییه، سال ٩٢ آییننامه مراقبت پس از خروج را صادر كرد و در این آییننامه، تكالیف دستگاههای متولی درباره مراقبت پس از ترخیص بهبودیافتگان از مراكز موضوع ماده ١٦ مشخص شده بود كه به نظر من، هیچ یك از بندهای این آییننامه اجرا نشد.
بنابراین، نه تنها نحوه ساماندهی و ارایه درمان اجباری در مراكز ماده ١٦ موفقیت آمیز نبوده، بلكه در ارایه خدمات مراقبت پس از خروج از سیستم اردوگاهی یا اقامتی هم موفق نبودیم. معتاد خیابانی را جمع میكنیم و در گوشهای نگه میداریم و درمانهای اغلب ضعیف هم ارایه میدهیم چون با وجود تعاریف مشخص از معتاد خیابانی و نحوه ساماندهی معتادان متجاهر، وزارت بهداشت و بهزیستی و سایر كارشناسان هم با هم اختلاف نظر دارند. دستگاههای متولی توجه داشته باشند كه ساماندهی معتادان خیابانی، وظیفه ستاد مبارزه با مواد مخدر نیست.
كدام قانون تكلیف كرده كه ستاد مبارزه با مواد مخدر موظف به ایجاد شغل برای بهبودیافتگان اعتیاد است؟ چه عواملی باعث میشود معتادان به خیابانخوابی برسند؟ شرایط نامساعد اقتصادی، افزایش قیمت دلار، تورم، چندالگویی مصرف، افزایش تزریق مخدرها، تغییر شرایط اجتماعی، افزایش بحرانهایی همچون طلاق و حاشیهنشینی، در خیابان خواب شدن معتادان تاثیر داشته اما حتی عوامل خیابان خواب شدن معتادان هم ربطی به حوزه وظایف ستاد مبارزه با مواد مخدر ندارد.
در ماده ١٥ قانون مبارزه با مواد مخدر، وزارت رفاه مكلف شده معتادان بیبضاعت را تحت پوشش ببرد. از وزارت رفاه بپرسید تا امروز چه تعداد معتاد بیبضاعت یا كمبضاعت را تحت پوشش قرار داده؟ تعداد، بسیار بسیار كم است. فراموش نكنیم معتاد خیابانی در تمام كشورها هست، امریكا و فرانسه و انگلیس و هر كشور دیگر، اما دولتها مثل ما در مورد معتادان خیابانی مانور نمیدهند. مانور ما در مورد معتادان خیابانی خیلی زیاد است چون فكر میكنیم اگر ١٠٠ معتاد خیابانی را از گوشه خیابان جمع كنیم، همه تشویقمان میكنند.
نظر شما