سلامت نیوز: سال ١٣٩٣ بود كه «حمیدرضا كفاش» معاون وقت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش اعلام كرد كه دورههای آموزشی تربیت جنسی برای معلمان و خانوادهها طراحی شده و قرار است به اجرا درآید. حال بیشتر از سه سال از اعلام این موضوع میگذرد و كار برگزاری این دوره برای خانوادهها به انجمن اولیا و مربیان سپرده شده است. پس از انتشار خبر آزار جنسی دانشآموزان مدرسه غرب تهران، بحث لزوم آگاهیبخشی به معلمان، خانوادهها و دانشآموزان در افكار عمومی و رسانهها دوباره پررنگ شد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد، نورعلی عباسپور، مدیركل برنامهریزی انجمنهای مدارس، آموزش خانواده و مشاوره اولیا میگوید كه این انجمن در حال حاضر تنها در حوزه دوره مخصوص خانوادهها فعال است و بحث تربیت جنسی در قالب دورههای آموزشی برای خانوادهها به اجرا درمیآید. عباسپور میگوید به هنگام اجرای نیازسنجی از تمامی استانها تنها موضوعی كه به صورت واحد از سوی تمامی انجمنهای اولیا و مربیان در سراسر كشور مطرح شده است همین بحث تربیت جنسی است. گفتوگوی او را میخوانید.
بحث آموزش تربیت جنسی برای خانوادهها از سال ٩٣ مطرح شد. این دورهها در حال حاضر چگونه و به چه شكلی برگزار میشوند و چقدر گستردگی دارند؟
یكی از كارهایی كه از جمله اولویتهای كار انجمن اولیا و مربیان قرار دارد، آموزش والدین است. در زمینه آموزش والدین به دو روش عمل میكنیم یكی آموزش حضوری است كه انجمن مدارس برای برگزاری آنها متناسب با نیازی كه در مدرسه هست برنامهریزی میكند و اساتید دعوت میشوند و آموزشها را ارائه میكنند. در این حوزه ما حدود ٨ هزار مدرس آموزش خانواده داریم كه از طریق آزمون متمركز كشوری از میان فرهنگیان رسمی كه فوقلیسانس به بالا هستند و اساتید دانشگاه، جذب میشوند. این اساتید پس از مصاحبه و گذراندن دوره آموزشی جواز حضور در كلاسها را دریافت میكنند. علاوه بر این ما در این زمینه عناوین این دورهها را هم با توجه به نیازسنجیای كه در سطح كشور برگزار میشود، مشخص میكنیم. یكی از عناوین كه از سال گذشته بهصورت ویژه رویش كار كردیم چون تقاضای بیشتری هم برای آن وجود داشت، بحث مراقبتهای جنسی بود كه در سطح كشور در اغلب استانها و شهرستانها این دورهها برگزار شد. الان هم این موضوع جزو اولویتهای ما در بحث آموزش خانواده است. اساتید این دورهها كه عموما از رشتههای مشاوره و روانشناسی هستند هم خودشان اطلاعات مناسبی دارند و هم ما اطلاعاتی در اختیارشان قرار میدهیم. به صورت غیرحضوری هم آموزشها در قالب نشریه «پیوند» ادامه پیدا میكند. این نشریه با بیش از ٥٠ هزار تیراژ طی ٩ ماه تحصیلی میان مدارس و والدین توزیع میشود و در این نشریه مقالات و یادداشتهای متعددی در زمینه تربیت جنسی دانشآموزان و جهت راهنمایی والدین منتشر میكنیم. در چند شماره از این نشریه به صورت ویژه به همین موضوع پرداختهایم و در كنارش كتابهایی با محوریت تربیت جنسی منتشر كردهایم. این موضوعی نیست كه بگوییم تازه به سراغ آن رفتهایم، در سالهای گذشته و به خصوص پارسال روی این موضوع به صورت جدی كار كردهایم. امسال هم مجدد نیازسنجیها را انجام میدهیم اما به صورت كلی میتوان گفت كه در كلانشهرها تقاضا برای دورههای آموزشی تربیت جنسی زیاد است و عموما اساتیدی را میخواهند كه در این زمینه آگاهی خانوادهها را افزایش دهند.
یعنی تقاضا برای آموزش در این حوزه از سوی خانوادهها مطرح میشود؟
بله.
این تقاضا برای دورههای تربیت جنسی از چه زمانی از سوی خانوادهها بیشتر مطرح شد؟
پس از اجرای نیازسنجی در تابستان سال گذشته یك محور مشترك در تمامی استانها وجود داشت كه تربیت جنسی بود. مثلا تقاضای آموزش در حوزه اعتیاد، طلاق یا آسیبهای اجتماعی از سوی همه استانها مطرح نشد اما این موضوع در میان تمامی استانها مشترك بود.
این كارگاهها از مقطع خاصی برای پدر و مادرها شروع میشود، یعنی مثلا باید فرزند دبستانی یا دبیرستانی داشته باشند یا تفاوتی ندارد؟
فرقی ندارد، كارگاهها برای همه والدین است. البته آموزشها متفاوت است و مثلا امسال یك راهنمای ویژه برای كلاس اولیها تهیه كردهایم. اما به هر حال اغلب، والدین دانشآموزان دبستانی هستند. میدانید كه حدود هفت میلیون نفر از جمعیت دانشآموزی ما مربوط به دوره ابتدایی است. بنابراین به صورت ویژه برای والدین دوره ابتدایی برای آنها برنامه داریم.
هدف این كارگاهها تنها آموزش والدین برای آگاهیبخشی به آنها است یا در مورد صحبت كردن آنها با فرزندانشان در مورد امور مربوط به حفاظت از بدن و ازجمله بحثهایی كه مطرح میشود این است كه به عنوان مثال در مراحل بلوغ چگونه باید با فرزندشان رفتار كنند. ریز این مباحث در فصلها مطرح شده.
بحث آگاه شدن بچهها نسبت به حریم بدن و نوع تعامل با افراد دیگر و رفتارهای مجاز و غیرمجاز دیگران هم جایی در این آموزشها دارد؟
بله. این نكات مطرح میشوند. برخی آموزشها از دوره دبستان آغاز میشود، در مورد اینكه بچهها مراقب باشند كه مورد تعرض قرار نگیرند و در این كارگاهها مواردی مطرح میشود كه والدین باید چه مراقبتهایی انجام بدهند و مثلا شیوه رفتوآمدها را چگونه تنظیم كنند كه بچهها از آسیبهای اینچنینی دور بمانند. وقتی صحبت از مراقبتهای جنسی میشود ما تمامی انواع اطلاعات و رفتاری را مد نظر قرار میدهیم كه از طریق آن پدر و مادرها بتوانند از فرزندانشان حفاظت كنند.
هر سال به صورت میانگین چند نفر از مادرها و پدرها در این دورههای حضوری شركت میكنند؟
آمار امسال در اوایل تیر به دستمان میرسد اما سال گذشته حدود هفت میلیون نفر شركتكننده در این كارگاهها داشتیم. امسال بنا داریم سامانهای راهاندازی كنیم تا هم بحث نظارت قویتر پیش برود و هم بتوانیم نیازها را در سطح كشور رصد كنیم و نظارت و ارزیابی دورهها هم بهتر انجام شود.
این دورهها هم در مدارس دولتی برگزار میشوند و هم غیردولتی؟
بله، این دورهها به تمامی واحدهای آموزشی كه زیرنظر آموزش و پرورش هستند ابلاغ میشود.
تكلیف آموزش نیروهای حاضر در مدرسه از نیروهای دفتری گرفته تا معلمها چه میشود؟
دورههای آموزشی برای مربیان را خود مركز آموزش نیروی انسانی برای كاركنان رسمی آموزش و پرورش برگزار میكند. درست است كه ما انجمن اولیا و مربیان هستیم اما روی بحث آموزش والدین تمركز داریم. البته پیشنهاد دادهایم كه دورههای اینچنینی را برگزار كنیم.
درباره موضوعی مثل آنچه در مدرسه غرب تهران اتفاق افتاد، واكنشها و نگرانیهای والدین به شما انتقال داده میشود؟
آن موضوعی كه میگویید، ورود رسانهها سبب شد كه به نگرانیها دامن زده شود. رسانهها خانوادهها را بیش از آنچه باید نگران كردند و اغراق صورت گرفت. اما ما به عنوان انجمن یكی از دغدغههایمان است كه چنین مواردی را پیگیری كنیم. اولین ارتباط والدین با مدرسهها از طریق انجمن صورت میگیرد و برای همین خود انجمن جزو اولین مراكزی بود كه در این موضوع وارد شد. اعتماد خانواده به انجمن است و برای همین مطالباتشان از این طریق پیگیری میشود.
یكی از موضوعاتی كه در این اواخر مطرح شد این است كه خانوادهها به هر دلیلی روی دخترهایشان حساستر هستند و مراقبتهای سختگیرانهتری اعمال میكنند در حالی كه در جریان آزار دانشآموزان مدرسه تهران، موجی در شبكههای اجتماعی به راه افتاد كه نشان میداد تعداد قابل توجهی از پسران در طول دوره دانشآموزی و كودكی این آزارها را تجربه كردهاند. در این آموزشها روی نگاه خانوادهها كار میشود؟ اینكه جنسیت فرزندان دلیلی بر این نیست كه از آزار در امان باشند.
یك بخشی از كار این كارگاهها این است كه برای جلبتوجه خانوادهها از اطلاعاتی كه از گذشته وجود داشته است، استفاده كنند. اطلاعات خانوادهها را حساس میكند كه مثلا بچههایی كه مورد تعرض واقع شدهاند بیشتر چه جنسیتی داشتهاند و... این مباحث مطرح میشود تا بحث آغاز شود و خانواده خودش را به مهارتهای لازم برای جلوگیری از تكرار این اتفاقات مجهز كند. قطعا الان این اطلاعات كمك میكند؛ هم اطلاعاتی كه قوه قضاییه میدهد و هم بحثهایی كه در جامعه مطرح میشود. مدرسی كه در حال حاضر آموزش میدهد دقیقا این اطلاعات را در اختیار دارد تا با توجه به جنسیت دانشآموزان به خانوادهها اطلاعات لازم را ارایه دهد.
چطور میسنجید كه این آموزشها و دورهها آیا واقعا روی آگاهی خانوادهها تاثیر مورد نظر را میگذارند یا خیر؟
همانطور كه گفتم از امسال قرار است این بررسی و نظارت در قالب یك سامانه به شكل منسجمتری انجام شود. الان ارزیابی از طریق نیروهایی كه در استان داریم انجام میشود، ارزیابی افراد، كیفیت كلاسها و نحوه برگزاری دورهها و... همین اواخر در یكی از شهرستانهای استان كلاس آموزشی در یكی از مدارس برگزار شد كه توانستند ٨٠٠ پدر دانشآموز را آموزش دهند، جمع كردن این تعداد از پدران یك مدرسه كار بسیار سختی است اما انجام شد. در بسیاری موارد یكی از مشكلات این است كه خانوادهها فرصت حضور در كلاسها را ندارند چون درگیر كار و مشغلهشان هستند، برای رفع این مشكل هم هماهنگیهایی انجام دادهایم كه این دورهها را در خود سازمانها و نهادهای دولتی برگزار كنیم، یعنی كسانی كه فرزند دارند بتوانند در ساعتی از روز در محل كارشان در این كارگاهها شركت كنند. الان در برخی استانها این طرح عملی شده و امیدواریم گسترش پیدا كند.
یكی از عناوین كه از سال گذشته بهصورت ویژه رویش كار كردیم چون تقاضای بیشتری هم برای آن وجود داشت، بحث مراقبتهای جنسی بود كه در سطح كشور در اغلب استانها و شهرستانها این دورهها برگزار شد. الان هم این موضوع جزو اولویتهای ما در بحث آموزش خانواده است. اساتید این دورهها كه عموما از رشتههای مشاوره و روانشناسی هستند هم خودشان اطلاعات مناسبی دارند و هم ما اطلاعاتی در اختیارشان قرار میدهیم. به صورت غیرحضوری هم آموزشها در قالب نشریه «پیوند» ادامه پیدا میكند. این نشریه با بیش از ٥٠ هزار تیراژ طی ٩ ماه تحصیلی میان مدارس و والدین توزیع میشود و در این نشریه مقالات و یادداشتهای متعددی در زمینه تربیت جنسی دانشآموزان و جهت راهنمایی والدین منتشر میكنیم.
نظر شما