سلامت نیوز: یک کارشناس هشدار داد: اگر وضعیت به همین شكل ادامه پیدا كند و مسوولان فكری برای ثبات اقتصادی و بالا بردن توان خرید اقشار كم درآمد نكنند باید منتظر بروز بحران‌هایی جدی در سطح خانواده‌ها و حتی از هم پاشیدگی سیستم كنونی خانواده‌ها و در نهایت اضمحلال جامعه باشیم.
به گزارش سلامت نیوز، اعتماد نوشت: روی اول سكه: ١٠ سال قبل برادرم موقع عروسی‌ام به من یك سكه تمام‌بهار آزادی هدیه داد. حالا كه وقت عروسی او شده توان خرید یك سكه و دادن چنین هدیه‌ای به او را ندارم.
روی دوم سكه: «از من می‌شنوی یك جور برو سروته قضیه را هم بیار و ناز خانومت رو بكش تا برگرده سرخونه زندگی‌اش. آخه الان كه وقت طلاق نیست... با سكه ٣ میلیونی كه نمی‌تونی زن طلاق بدی رفتی درخواست طلاق دادی!» این دیالوگ، درددلی است بین عمویی دنیا‌دیده با محاسن سپید و جوانی حدود ٣٠ ساله... سخنانی كه شاید در نگاه اول بیشتر به طنز شباهت داشته باشد ولی در حقیقت، یكی از مهم‌ترین چالش‌های خانواده‌ها و زن و شوهرهایی است كه به هر دلیل با یكدیگر تفاهم ندارند و می‌خواهند از یكدیگر طلاق بگیرند.
داریوش یكی دیگر از مراجعین به دادگاه خانواده است كه به قول خودش دیگر تمایلی برای ادامه درخواست طلاقش ندارد: «والله وقتی قیمت‌ها این‌طوری بالا رفته، ترجیح می‌دهم كمی تحمل كنم تا ببینم چه می‌شود. آخر من كارمندی كه هنوز دغدغه افزایش بهای كرایه خانه‌ام را در سال جدید دارم، چطور می‌توانم از پس ٤٠٠-٣٠٠ میلیون مهریه برآیم؟!»
او ادامه می‌دهد: چاره‌ای نیست. مجبورم تحمل كنم... باید غرغرها و زخم زبان‌ها را تحمل كنم و دم نزنم. اصلا باید جهنم تو خانه را تحمل كنم تا ببینم بالاخره فرجی می‌شود یا نه.
اینها، قصه بسیاری از هموطنانی است كه این روزها قصد طلاق و جدایی دارند. قصه‌ای كه شخصیت اصلی آن مرد است و این زنان هستند كه این‌بار برخلاف همیشه، یكه‌تاز میدان هستند. زهره ٣٨ ساله یكی از آن زنانی است كه به سبب شرایط كنونی و بالا رفتن قیمت سكه خوشحال است. «چرا ناراحت باشم؟ تا دیروز شوهرم تا حرف می‌زدم می‌گفت برویم طلاق بگیریم. حالا كه آمده‌ایم پای طلاق، حق ندارد جا بزند! یعنی این‌بار من كوتاه نمی‌آیم. هم طلاقم را می‌گیرم و هم تا قران آخر مهریه‌ام را می‌گیرم.»
به همان نسبت اما بالا رفتن قیمت سكه باعث ترس جوانان برای ازدواج شده است: «چند سال است كه دارم پول جمع می‌كنم تا ازدواج كنم. می‌خواستم بالاخره امسال و در ٣٠ سالگی ازدواج كنم. اما با این افزایش نجومی قیمت‌ها و به خصوص طلا و سكه دیگر زورم به ازدواج نمی‌رسد. یعنی فكر كنم با این شرایط دیگر باید قید ازدواج را بزنم. چون تاریخ ثابت كرده كه بعید است دیگر قیمت‌ها پایین بیایند.» اینها نیز بخشی از درد‌دل‌‌های حسین است كه این روزها به قول خودش افسرده شده است. حسین اما تنها نمونه‌ای از هزاران جوانی است كه دیگر امیدی به ازدواج ندارند.
گرچه آمار و ارقام چندان موید این نظریه‌ها نیست. به گفته رییس سازمان ثبت اسناد و املاك كشور و بر اساس آمار ثبت شده در این سازمان، در سه ماهه اول سال ١٣٩٧ تعداد ١٦٠ هزار و ٥٩٢ واقعه ازدواج با رشد ٢ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ١٣٩٦ در كشور ثبت شده است. ضمن آنكه در همین بازه زمانی ٣٩ هزار و ٩٦٧ واقعه طلاق با كاهش ٣ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته در دفاتر رسمی طلاق كشور به ثبت رسیده است. با این وجود مطرح‌كنندگان تئوری كاهش ازدواج و طلاق به خاطر افزایش قیمت طلا و سكه، معتقدند كه این آمار مربوط به زمانی است كه قیمت طلا افزایش پیدا نكرده بود و اگر می‌خواهیم تحلیل درستی در این زمینه داشته باشیم باید آمار خرداد به بعد را بررسی كنیم. ضمن اینكه این گروه معتقدند كه آمارهای طلاق و ازدواج ثبت شده، از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده یا وقت دادگاه داشته‌اند و تصمیمی نیستند كه به تازگی گرفته شده باشند.
اما این پایان داستان نیست. در مقابل این گروه، گروه دیگری بر این باورند كه افزایش قیمت‌ها به‌خصوص افزایش طلا و سكه باعث كاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق خواهد شد. به عبارتی آنها نیز مانند گروه اول بر این باورند كه افزایش قیمت‌ها، باعث كاهش آمار ازدواج می‌شود ولی در عوض باعث می‌شود تا آمار طلاق افزایش پیدا كند. «علی‌اصغر كیهان‌نیا» روانشناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر، افزایش قیمت سكه را باعث انصراف از ازدواج بین مردانی خوانده كه تمایل چندانی نیز به ازدواج نداشته‌اند. امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس نیز پیش‌بینی كرده است كه افزایش قیمت طلا و سكه در ماه‌های اخیر، كاهش شدید ازدواج را در پی دارد و ایران به زودی با بحران ازدواج روبه‌رو خواهد شد. این جامعه شناس كاهش ازدواج‌های رسمی و افزایش ازدواج‌های موقت را از دیگر تاثیرات افزایش قیمت طلا و سكه عنوان كرده و گفته است: «بر خلاف تصور، گرانی سكه سبب افزایش آمار طلاق در جامعه می‌شود.»
این نظریه بین قضات نیز طرفداران پروپاقرصی دارد. در همین زمینه علی توكلی، رییس دادگستری كرمان نیز دلیل افزایش پرونده‌های خانواده در ماه‌های اخیر را افزایش بی‌رویه قیمت سكه دانسته و گفته است: «همین دلیل باعث شده مردها تقاضای تعدیل اقساط مهریه را به دادگاه ارایه كنند.» به همان طریق؛ سیدعلی نبوی، دادستان بردسكن همچنین با اشاره به نوسانات ارزی و قیمت طلا هشدار داده كه اگر قیمت طلا و سكه كاهش پیدا نكند شاهد افزایش طلاق و مطالبات مهریه‌ها در كشور خواهیم بود كه می‌طلبد متولیان امر تدابیر لازم را اتخاذ كنند.
در كنار مقوله طلاق...
اما آثار گرانی طلا و سكه در ایران، تنها روی آمار طلاق و ازدواج جوانان تاثیر ندارد بلكه بطن ارتباطات خانوادگی را نیز نشانه رفته است. پری، زن ٥١ ساله‌ای است كه ٣٠ سالی از ازدواجش می‌گذرد و ٢ دختر بزرگ دم بخت دارد. ولی گلایه‌های او رنگ و بوی دیگری دارد: از همین الان كابوس می‌بینم كه چطور باید برای دخترانم جهیزیه تهیه كنم. وی كه شوهرش، مغازه ساندویچی در یكی از خیابان‌های شرق تهران دارد ادامه می‌دهد: واقعا الان خرج و دخل‌مان باهم نمی‌خواند. گرانی اینقدر به مردم فشار آورده كه به گفته شوهرم، مردم حتی كمتر ساندویچ می‌خرند. خب در چنین شرایطی معلوم است كه زندگی همه سخت می‌شود. با این شرایط ترجیح می‌دهم دخترانم را كه اتفاقا یكی از آنها خواستگاری سمج هم دارد را، شوهر ندهم. چون حتی اگر تمام زندگی‌ام را نیز حراج كنم، در شرایط كنونی نمی‌توانم از پس تهیه جهیزیه آنها برآیم.
رضوان نیز از زاویه دیگری مساله را به چالش می‌كشد. وی با اشاره به موضوع رسم ورسوم‌های ایرانی‌ها در سرسفره عقد و مراسم‌های بعد از آن می‌گوید: در خانواده ما هم مثل بسیاری دیگر از خانواده‌های ایرانی رسم بر این است كه طرف هر چقدر برای خودتان یا فرزندان‌تان در هنگام ازدواج، سكه هدیه داده، شما هم باید به همان نسبت سكه بدهید. من ٣ سال پیش ازدواج كرده‌ام. امسال ٤-٣ تا از دختران و پسران نزدیك خانواده از جمله برادر خودم می‌خواهند ازدواج كنند. از همین الان ماتم گرفته‌ام كه چطور برای هر كدام یك سكه ٣ میلیونی بخرم؟! شاید باور نكنید ولی برای همین مساله در به در دنبال وام هستم !
تاثیر منفی در قوام خانواده
دكتر «ناصر قاسم‌زاد»، روانشناس از جمله كارشناسانی است كه معتقد است كه افزایش نرخ سكه و طلا و بالا رفتن قیمت‌ها، فقط روی آمار ازدواج تاثیردارد و باعث كاهش آن می‌شود و تاثیری در كاهش آمار طلاق ندارد: اگر هم آمار طلاق كاهش پیدا كرده باشد دلیلش گرانی سكه و طلا نیست، بلكه بطور طبیعی وقتی كه ازدواج كاهش پیدا كند، طلاق هم كاهش پیدا خواهد كرد.
وی در تشریح استدلال خود می‌گوید: براساس قانون، مقدار مهریه قانونی ١١٠ سكه است. یعنی هر چقدر هم كه مهریه بالا باشد در نهایت مرد در صورت طلاق فقط باید ١١٠ سكه بپردازد. ثانیا، معمولا هنگام طلاق، مردان از دادگاه درخواست عسر و حرج می‌كنند و برای اینكه توان پرداخت مهریه را ندارند، درخواست تقسیط مهریه یا حتی كاهش آن را می‌كنند... یعنی به هر حال دادگاه شرایط را به گونه‌ای تعیین می‌كند كه وی بتواند از عهده پرداخت آن برآید.
قاسم زاد درعین حال معتقد است كه گرانی‌های امروز، تاثیرات بسیار مخربی روی ارتباطات زناشویی و سست شدن كانون خانواده‌ها دارد: اصولا گرانی باعث می‌شود تا زندگی خانواده‌ها با اختلالی جدی مواجه شود و به همان نسبت روابط زناشویی و افسردگی و حتی بیماری‌های جسمی و روانی در بین خانواده‌ها افزایش پیدا كند.
این روانشناس با اشاره به وظایف دولت‌ها برای تامین سلامت اجتماعی جوامع می‌گوید: براساس قوانین بین‌المللی و سازمان بهداشت جهانی، دولت‌ها مكلف هستند به تامین مواردی چون: سلامت اجتماعی و امنیت اجتماعی و آزادی بیان و... در كشورهای خود. روی همین اصل است كه در بسیاری از كشورهای جهان از جمله در اروپا و كانادا كلیه هزینه‌های درمانی رایگان است ولی در عوض در كشور ما تعدادی از داروها از لیست بیمه‌ها خارج می‌شوند. از سویی امنیت شغلی در ایران بسیار سست است؛ ضمن آنكه به هیچ عنوان دخل و خرج اكثر خانواده‌های ایرانی با هم نمی‌خواند. در چنین شرایطی طبیعی است كه خانواده‌های ایرانی زیر بار فشارهای اقتصادی خرد بشوند وحتی از پس آیین‌ها و رسم و رسوم‌های خانوادگی و ازدواج و... برنیایند.
وی با هشدار نسبت به ادامه وضعیت كنونی می‌گوید: اگر وضعیت به همین شكل ادامه پیدا كند و مسوولان فكری برای ثبات اقتصادی و بالا بردن توان خرید اقشار كم درآمد نكنند باید منتظر بروز بحران‌هایی جدی در سطح خانواده‌ها و حتی از هم پاشیدگی سیستم كنونی خانواده‌ها و در نهایت اضمحلال جامعه باشیم.
آیا گرانی با كاهش طلاق رابطه دارد؟
دكتر مصطفی تبریزی، روانشناس، هم با وجودی كه معتقد است گرانی‌ها، باعث تزلزل شدید در كالبد خانواده‌ها شده و می‌شود ولی در عین حال براین باور است كه برای بررسی ارتباط گرانی با كاهش طلاق باید بررسی‌های بیشتری انجام شود: اصولا زندگی و اجزای آن نیز مانند اجزای بدن كاملا به هم مرتبط هستند. یعنی اگر عضوی دچار اختلال شود بقیه اعضا نیز دچار اختلال خواهند شد. وی می‌افزاید: در مورد گرانی‌ها نیز بدون تردید می‌توان گفت فاكتورهای اقتصادی ارتباط مستقیمی با رضایت زناشویی و زندگی مشترك و تقویت بنیاد خانواده‌ها دارد، ضمن آنكه هم از بعد روانی و هم از بعد جسمانی نیز اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
دكتر تبریزی ولی در عین حال تاكید می‌كند: البته من نمی‌توانم به طور قاطع، ارتباط بین گرانی سكه و سایر كالاها با كاهش آمار طلاق را تایید كنم چون این موضوعی است كه احتیاج به پژوهش‌هایی دقیق و كارشناسی دارد. به بیانی ده‌ها فاكتور دیگر در طلاق موثر است كه گرانی تنها یكی از آنهاست.
وی تصریح می‌كند: به هر حال اینكه گرانی‌ها باعث ایجاد اختلال در ارتباطات خانوادگی می‌شود شكی نیست و موضوعی اثبات شده است. حتی از بعد سلامت جسمانی خانواده نیز این مساله قابل بررسی است. وقتی كه قیمت گوشت و برنج و بسیاری دیگر از اقلام خوراكی در عرض چند روز چندین برابر می‌شود، به همان نسبت یكسری از مردم دیگر توان خرید این مواد و تغذیه كامل خود را ندارند. در چنین وضعیتی خانواده‌ها با فقر غذایی و به دنبال آن با انواع اختلالات روانی و روحی مواجه می‌شوند كه باعث پایین آمدن سطح تحمل اعضای خانواده‌ها وبروز درگیری بین زن و شوهر و فرزندان می‌شود. این استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی با ذكر اینكه تاثیر افزایش گرانی بر كاهش آمار ازدواج‌ها چنان بدیهی است كه لازم به صحبت در مورد آن نیست، می‌گوید: معتقدم باید دولتمردان ما هرچه زودتر و قبل از اینكه دیر شود فكری برای گرانی‌ها و كاهش سطح زندگی شهروندان داشته باشند و هشدارهای دلسوزانه وعلمی كارشناسان را جدی بگیرند، چرا كه ادامه این وضعیت، می‌تواند حتی به بحرانی اجتماعی برای كشور بدل شود.
نظر شما