سلامت نیوز:پس از آنكه پنجشنبه هفته گذشته خبر كمك ۱۸ میلیون یورویی كمیسیون اروپا به ایران منتشر شد، برخی در ایران این كمك را به بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا برای نجات برجام مرتبط دانستند و دراین میان منتقدان دولت با «تحقیرآمیز» توصیف كردن این میزان كمك، پیشنهاد دریافت نكردن آن را هم در شبكههای اجتماعی مطرح كردند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ،اما توضیحات «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت خارجه ایران نشان داد كه این كمك با بسته اتحادیه اروپا برای نجات برجام ارتباطی ندارد. به گفته قاسمی این كمك ١٨ میلیون یورویی بخش اول از بودجه ۵۰ میلیون یورویی است كه به منظور اجرای پروژههای توسعهای از سوی كمیسیون اروپا اختصاص داده شده است.
از سوی دیگر بنا به اعلام اتحادیه اروپا ٨ میلیون یورو از این مبلغ به طرحهایی در زمینه چالشهای زیستمحیطی اختصاص مییابد. برای بررسی اهداف اختصاص این بودجه در حوزه محیطزیست از سوی كمیسیون اروپا، با «مجید شفیعپور» رییس گروه كشورهای آسیا و اقیانوسیه كنوانسیون تغییرات آب و هوا گفتوگو كردهایم.
شفیعپور كه از ابتدا در جریان مذاكرات ایران و اتحادیه اروپا قرار داشته، تصریح كرد كه این بودجه در چارچوب همكاریهای ایران و اتحادیه اروپا درزمینه مقابله با گرمایش زمین و تغییرات آبوهوایی اختصاص یافته كه مذاكرات آن از دو سال قبل درجریان بوده است. شفیعپور كه ریاست موسسه ملی تغییر اقلیم و محیط زیست دانشگاه تهران را هم برعهده دارد درباره جزییات این توافق هم توضیحاتی داده كه از نظر میگذرد.
بعد از اعلام كمك ١٨ میلیون یورویی اتحادیه اروپا به ایران مشخص شد كه هشت میلیون یورو از این كمك برای فعالیتهای زیستمحیطی اختصاص یافته است. فرآیند تصویب این كمك در اتحادیه اروپا چگونه بوده است؟
از دو سال قبل و بلافاصله بعد از اجرایی شدن برجام، همكاریهای زیستمحیطی و تغییر اقلیم ایران با اتحادیه اروپا از دو حوزه «كمیسیونر محیط زیست و شیلات» و «كمیسیونر انرژی و اقدام برای مقابله با تغییرات آب و هوایی» آغاز شد. در همین چارچوب دیدارهای دوجانبهای صورت گرفت. یك نوبت در تهران و بعدا در بروكسل زمینههای همكاری در زمینههای محیطزیست، انرژی و گرمایش جهانی مورد بررسیهای كامل كارشناسی قرار گرفت. این مذاكرات منتهی به این شد كه ابتدا در یك سند چارچوب كلیات و علایق دوطرف ترسیم و نهایتا سال ٩٦ در بروكسل جمعبندی نهایی انجام شد. در این چارچوب ما در زمینه تعدیل انتشار گازهای گلخانهای به توافق رسیدیم. در این سند مواردی چون كشاورزی، بهداشت و امنیت غذایی مورد توجه قرار گرفته بود. همچنین فراهم كردن زمینههای استفاده گستردهتر از انرژیهای تجدیدپذیر در ایران از جمله محورهای این سند بود.
این تلاش نهایتا منجر به این شد كه اواخر خردادماه امسال در حاشیه اجلاسی كه خاص تغییرات آب و هوایی برگزار شد سند دیگری كه شامل جزییات اجرای توافقهای قبلی بود هم امضا شود. در اجلاس خردادماه از طرف ایران، آقای دكتر كلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران حضور داشتند. وزیر محیطزیست چین، وزیر محیط زیست و انرژی كانادا و همچنین كمیسیونر انرژی و اقدام تغییرات آب و هوا از طرف اتحادیه اروپا هم در این نشست حضور داشتند. سند نهایی به تصویب اتحادیه اروپا هم رسیده و به این ترتیب زمینه آغاز فعالیتهای اجرایی فراهم شد. هریك از طرفین نمایندههای تام الاختیار خودشان را هم معرفی كردهاند تا برای تحقق این سند اقدام كنند.
پس در واقع میان این بودجه و بسته اتحادیه اروپا برای توافق برجام ارتباطی وجود ندارد؟
خیر، ارتباطی نیست. این مذاكرات و رفت و آمدهای كمیسونرهای اروپا كه در تاریخ اتحادیه اروپا اعزام هفت كمیسیونر به صورت همزمان به یك كشور سابقه نداشت بعد از اجرایی شدن برجام آغاز شد. یقینا میان بسته اتحادیه اروپا برای حفظ برجام و مبلغ تخصیصیافته هیچ ارتباطی وجود ندارد.
مبنای تعیین بودجه هشت میلیون دلاری چیست و در چه حوزهای هزینه خواهد شد؟
در گام اول مقرر شده بود بین دو تا هشت میلیون یورو تخصیص یابد. بعد از این متناسب با علایق طرفین و ارزیابی میزان موفقیت اقدامات فاز اول برای ادامه این همكاری تصمیمگیری میشود. این تلاشها بهطورمشخص در چارچوب تعهدات توافقنامه پاریس و ذیل كنوانسیون تغییر آب و هوا انجام خواهد شد. بر اساس توافقنامه پاریس كمكهای مالی كشورها به یكدیگر پیشبینی شده است. ظرفیتسازی و انتقال تكنولوژی هم یكی دیگر از مواردی است كه در این توافقها وجود دارد.
بر همین مبنا اتحادیه اروپا بهعنوان یكی از گروههای پیشرو در جهان در این زمینه، همكاریاش را با ایران آغاز كرده است. اتحادیه اروپا میتواند به كشورهای در حال توسعه و اقتصادهای در حال گذر كمك كند تا در زمینه كنترل و مهار گرمایش زمین پروژههایی را اجرا كنند. برای این كمكها هیچ سقفی تعیین نشده و بسته به طرحها این همكاریها ادامه خواهد یافت.
ایران بهطورمشخص در فاز اول اجرای این توافق چه كارهایی را باید انجام دهد؟
ایران در چارچوب این سند همكاری باید طرحهایی را آماده كند كه همین الان هم اسناد این طرحها آماده شده است. دوطرف محتوا و ابعاد طرح را برآورد و بودجه و چگونگی اجرا را بررسی میكنند. این طرحها تماما در حوزه حمایت از تولید انرژیهای تجدیدپذیر مانند تولید برق بدون استفاده از سوختهای فسیلی و دیگر طرحهایی كه همگی منجر به كاهش انتشار گازهای گلخانهای میشوند؛ اجرا میشود. البته میان این اهداف و پروژههای اولویتدار در كشور ما هم عمدتا هماهنگی وجود دارد. مثلا مساله تولید انرژیهای تجدیدپذیر در برنامه پنج ساله توسعه كشور هم بهطورمشخص وجود دارد. زمینهسازی برای ایجاد نیروگاههای تولید برق از انرژیهای تجدیدپذیر به مقدار حداقل پنج هزار مگاوات در برنامه توسعه پیشبینی شده است كه این طرحها هم میتواند كشور ما را برای دستیابی به این هدف كمك كند. چگونگی استفاده بهینه از منابع آبی كشور و همینطور طرحهایی در حوزه بهبود كشاورزی، امنیت غذایی و بهداشت در همین چارچوب اجرا میشود.
این بودجه عمدتا صرف اجرای طرحهای مطالعاتی میشود؟
خیر! مطالعات اولیه در این زمینه به صورت فاز منهای یك انجام شده است. آنچه از این به بعد اتفاق میافتد تعریف ابعاد اجرای این طرحهاست.
كدام دستگاههای دولتی این بودجه را دریافت میكنند و چه بخشی در كشور بر هزینه دقیق آن نظارت خواهد كرد؟
تصمیمهای عالیه در این حوزه در كارگروه ملی تغییر اقلیم گرفته میشود كه متشكل از ١٩ وزیر، معاون رییسجمهور و رییس سازمان است و ریاست آن برعهده معاون رییسجمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست است. به محض اینكه ابعاد پروژهای تعیین شود و به توافق طرفین برسد هریك از سازمانهای دولتی مرتبط با آن پروژه، مسوولیت اجرای آن را برعهده میگیرد و كارگروه ملی تغییر اقلیم نقش نظارتی خواهد داشت. برای مثال چنانچه قرار باشد وزارت نیرو طرحی را در زمینه نیروگاهها یا حوزه آب اجرا كند منابع مالی هم مستقیما در اختیار این وزارتخانه قرار میگیرد. به همین ترتیب سایر وزارتخانهها و سازمانها هم بودجههای مربوط به طرحهایشان را دریافت میكنند اما كماكان نقش نظارتی بر عهده كارگروه ملی تغییرات آب و هوایی خواهد بود.
با توجه به اینكه ٨ میلیون یورو در این حوزه بودجه كلانی به شمار نمیرود آیا ممكن است كه بودجههای بیشتری هم مشخصا در همین حوزه از طرف اتحادیه اروپا به ایران اختصاص یابد؟
بر اساس مواد توافقنامه پاریس و ذیل كنوانسیون تغییرات آب و هوایی، كشورهای توسعهیافته كه شامل اتحادیه اروپا هم میشود؛ پذیرفتهاند از طریق همكاریهای دوجانبه یا چندجانبه تا حدود یكصد میلیارد دلار همكاریهای تامین مالی پروژهها را برعهده بگیرند. این پروژهها رویكردشان در زمینه مقابله با گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی است و این منابع از سوی اتحادیه اروپا تداوم خواهد یافت. در واقع اجرای پروژههای كوچك مقیاس فعلی میتواند منجر به این شود كه پروژههای بزرگتر و منابع مالی بیشتری هم به ایران اختصاص یابد. درواقع فعالیت دقیق و موثر ما میتواند منجر به توافق مالی چند ده میلیارد دلاری بین اتحادیه اروپا و ایران در آینده شود.
از دو سال قبل و بلافاصله بعد از اجرایی شدن برجام، همكاریهای زیستمحیطی و تغییر اقلیم ایران با اتحادیه اروپا از دو حوزه «كمیسیونر محیط زیست و شیلات» و «كمیسیونر انرژی و اقدام برای مقابله با تغییرات آب و هوایی» آغاز شد.
این تلاشها بهطورمشخص در چارچوب تعهدات توافقنامه پاریس و ذیل كنوانسیون تغییر آب و هوا انجام خواهد شد. بر اساس توافقنامه پاریس كمكهای مالی كشورها به یكدیگر پیشبینی شده است. ظرفیتسازی و انتقال تكنولوژی هم یكی دیگر از مواردی است كه در این توافقها وجود دارد.
اجرای پروژههای كوچك مقیاس فعلی میتواند منجر به این شود كه پروژههای بزرگتر و منابع مالی بیشتری هم به ایران اختصاص یابد. درواقع فعالیت دقیق و موثر ما میتواند منجر به توافق مالی چند ده میلیارد دلاری بین اتحادیه اروپا و ایران در آینده شود.
نظر شما