سلامت نیوز: آتش حالا به منطقه شكار ممنوع «بدیل» رسیده است، جایی كه تنها با خاییز سوخته به اندازه یك رود فاصله دارد: رود مارون. پنجشنبه عصر، كشاورزانی كه حوالی منطقه شكار ممنوع «بدیل» مشغول فعالیت بودند، شاهد همان صحنههایی بودند كه یك ماه پیش در خاییز میدیدند. «بدیل» در منطقه تنگ «پینهدون» و «چهارتنگون» زیستگاه پلنگ ایرانی است و سابقا تصاویری از گربهسانان دیگر مثل كاراكال یا كلهبز، كفتار، تیهو و كبك است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، «محمد داسمه»، حقوقدان و فعال محیطزیستی میگوید كه داستان این آتشسوزی اما نتیجهای متفاوت از آتش خاییز داشت، خاییز نیز میتوانست مثل «بدیل» به سرعت اطفا شود و خسارات و تلفات كمتری به جای بگذارد، اما تجربه خاییز لااقل هیات كوهنوردان بهبان را باتجربهتر كرده بود و آنها طی این آتشسوزی توانسته بودند خود را مجهز به دمنده و آتشكوب كنند. با اطلاع كشاورزان، تیمی متشكل از هیات كوهنوردان، اداره محیطزیست بهبان، اداره منابع طبیعی و سرپرست منطقه حفاظت شده خاییز و روستاییان نزدیك منطقه بالنگستان به منطقه اعزام شدند و به گفته این فعال محیطزیستی، بعد از چند ساعت توانستند آتش این منطقه را فروبنشانند، اتفاقی كه شاید میتوانست در خاییز بوشهر، خاییز كهگیلویهوبویراحمد حتی جنگلهای پاوه رخ بدهد. حالا بیش از یك ماه از وقوع آتشسوزیهای متعدد در جنگلهای كشور، مخصوصا در مناطق مختلفی از زاگرس میگذرد، علی ربیعی، سخنگوی دولت پیش از این در گفتوگوی خبری خود اعلام كرده است كه از آتشسوزیهای اخیر، 103 مورد آگاهانه یا سهلانگارانه بوده است و 150 مظنون در این رابطه تحت سوال و جواب قرار گرفتهاند. حالا بیش از 20 روز از این جلسه سخنگوی دولت میگذرد، تاكنون آمار نهایی عاملان آتشسوزیهای عمدی، میزان خسارات و وسع جنگلها و مراتعی كه سوختهاند، منتشر نشده است. بر اساس آمار مركز آمار و سازمان جنگلها و مراتع ایران، در هفت سال اخیر حدود ۱۱ هزار فقره آتشسوزی در عرصههای جنگلی و مرتعی ایران به ثبت رسیده كه در نتیجه بیش از ۱۲۵ هزار هكتار جنگل و مرتع از بین رفته است. سال ۹۲ تنها در یك فقره آتشسوزی در پارك ملی گلستان، 2هزار هكتار جنگل و مرتع مشجر نابود شد، سال ۹۳ هم بیش از هزار و 400 هكتار از جنگلهای این پارك ملی در آتش سوخت. سال ۹۷، سه هزار و ۹۷۶ هكتار مرتع و جنگل در آتش سوخت و سال گذشته هم هزار و 297 فقره آتشسوزی مهم رخ داد كه سه هزار و ۹۰۵ هكتار مرتع و جنگل را به خاكستر تبدیل كرد. با این حال هنوز آماری دقیق از میزان و وسعت آتشسوزیهای اخیر منتشر نشده است و در سایه ابهام و شفافیت، همچنان در پس پرده صحبتها از «آتشسوزی»های سریالی و وجود قصد و نیتی به خصوص در این وقایع به گوش میرسد.
عمد یا غیرعمد؟
«بیش از 95 درصد آتشسوزیها با علت عوامل انسانی بوده است.» علی بالی، معاون دفتر زیستگاهها و امور مناطق سازمان حفاظت از محیطزیست نیز در آخرین روزهای خرداد ماه وقتی در مقابل خبرنگار «خبرآنلاین» مینشیند، «آتشسوزی را موضوع تازهای در ایران و جهان نمیداند» و تاكید میكند كه بخش عمده دخالتهای انسانی در قاموس سهلانگاری وقوع مییابد، با این حال او نیز معترف است كه 10درصد از آتشسوزیها عمدی هستند، خاصه آنكه به گفته «رضا هراتی»، رییس گروه برنامهریزی و تجهیزات پشتیبانی مناطق این سازمان، در سال جاری، در پاركهای ملی، مناطق حفاظت شده و تمام مناطق تحت مدیریت سازمان جنگلها، منابع طبیعی و شهرداریها، از نخستین روز فروردین سال 1399 تا 16 خرداد، 23 مورد آتشسوزی در مناطق تحت مدیریت این سازمانها رخ داده است. به گفته هراتی، در سه ماهه نخست سال جاری تنها در مناطق حفاظت شده هزار و 230 هكتار عرصه آتش گرفته، این در حالی است كه در پنج ماه نخست سال گذشته این رقم هزار و 530 هكتار بود. با این حال افزایش چشمگیر این آتشسوزیها در كلام هر دو مسوول سازمان حفاظت از محیطزیست ریشه در یك امر دارد: بارشهای فراوان در سالهای گذشته و تغییرات اقلیمی. از اوایل خرداد ماه تاكنون، هراز چندگاهی اما خبر دستگیری «عاملان آتشسوزی» از خبرگزاریهای مختلف منتشر میشود. 29 خرداد، فرمانده انتظامی شهرستان مسجدسلیمان از دستگیری 5 نفر در ارتباط با آتشسوزی مراتع این شهرستان اطلاع داد. 15 خرداد، مدیركل حفاظت محیطزیست كهگیلویه و بویراحمد ورود دادستان عمومی انقلاب شهر بهبان به آتشسوزی خاییز را مطرح كرد و از بازداشت دو نفر عامل آتشسوزی خبر داد. 21 خرداد، رییس پلیس پایتخت گفت كه بیش از 90 درصد آتشسوزیهای به وقوع پیوسته در تهران غیرعمدی بوده است، اما 5 نفر مظنون به ایجاد آتشسوزی عمدی شناسایی، دستگیر و تحویل دستگاه قضایی شدهاند. چهار روز بعد، سردار حمید هداوند، جانشین رییس پلیس پایتخت از دستگیری 60 نفر در تهران به اتهام دست داشتن در آتشسوزیهای اخیر خبر داد و افزود: « عمدی بودن فعل آنها به دلیل غرضورزی و اهداف خرابكارانه نبوده است.»
چقدر سوخت؟
تعارض اعداد، تعارض گفتهها و تعارض منافع در نحوه واكنشها و جهتگیریها در آتشسوزیهای اخیر جنگلهای زاگرس مشهود بود. حالا كه پنج نفر از نیروهای مردمی هنگام اطفای حریق آتشهای زاگرس جان باختهاند، در آخرین واكنش، مدیركل دفتر مهندسی و مطالعات سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری اطلاعات اخیر منتشر شده در مورد آتشسوزی در 40 هزار هكتار از اراضی جنگلی و مرتعی كشور در یك ماه اخیر را رد كرده و به «ایسنا» گفته است كه این اطلاعات «خام» هستند و بهطور قطع آمار منتشر شده از سوی سازمان فضایی درباره آتشسوزی جنگلها و مراتع در كشور «كلی» است. گرچه «رضا بیانی» در این گفتوگو اشارهای به آخرین آمار رسمی وسعت آتشسوزی نكرده است، ولی با استناد به اینكه سال گذشته در مجموع 3 هزار هكتار از اراضی جنگلی آتش گرفته، گفته است كه «با توجه به این آمار، نمیتوان ادعا كرد كه 40 هزار هكتار از جنگلها و مراتع كشور طی یك ماه سوختهاند.» این در حالی است كه به گزارش سازمان فضایی ایران، در روز 19 خرداد سال جاری، مراتع و جنگلهای «حسینآباد» از توابع شهرستان فراشبند استان فارس با مساحتی بالغ بر 2 هزار و 696 هكتار دچار آتشسوزی شدهاند. این سازمان گزارش میدهد كه «مساحت محدوده حریق در تاریخ 14 خرداد 310 هكتار برآورد شد و همانطور كه انتظار میرفت با عدم اطفای زودهنگام و سریع، میزان قابل توجهی بر سطح سوخته افزوده شده است.»
به گزارش سازمان فضایی، آتشسوزی در محدوده شهر دهدشت در استان كهگیلویه و بویراحمد و در ارتفاعات خاییز در تاریخ 12 خرداد 1399 نیز حدود 4 هزار و 95 هكتار تخمین زده میشود، این رقم درمجموع هزار و 600 هكتار از نواحی جنگلی زاگرس در این منطقه است. این در حالی است كه در همان تاریخ، «عزیز فعلی»، مدیركل منابع طبیعی استاندار كهگیلویه و بویراحمد به «ایلنا» گفته بود كه در آتشسوزی خاییز كهگیلویه و بویراحمد بیش از 100 هكتار از جنگلهای این منطقه دچار آتشسوزی شده است كه 40 هكتار از این آتشسوزی جدی است. خاییز بوشهر نیز از این آمار متفاوت جان سالم به در نبرد، سهشنبه، 6 خرداد 1399، فرماندار شهرستان تنگستان برآورد اولیه خسارت آتشسوزی در خاییز بوشهر را حدود 100 هكتار برآورد كرد، با این حال و در همان روز، غلامرضا منتظری، مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر با استناد به نقشههای ماهوارهای و پایش محیطی، خسارات آتشسوزی را در سطح 450 هكتاری از مراتع عنوان كرد و گفت: « حدود ۶۰ هكتار از آن مراتع مشجر و گونههایی مانند بادام، بنه، كلخُنگ، انجیر كوهی و ۴۸۰ هكتار مابقی گونههای مرتعی بوده است.»
بهرغم تمام اعداد متناقض، به استناد به توضیحات «عیسی كلانتری»، رییس سازمان محیطزیست در تاریخ 12 خرداد كه برای توضیح وضعیت آتشسوزیهای خرداد ماه به نمایندگان مجلس صورت گرفته بود، از ابتدا تا نیمه خرداد ماه، 900 هكتار از مراتع جنگلهای و منابع طبیعی كشور سوخته است. پس از ارایه توضیحات رییس سازمان حفاظت از محیطزیست در مجلس شورای اسلامی، تاكنون نه آماری تفكیك از وسعت و محل آتشسوزیها و نه از عوامل دخیل و علت وقوع آنها منتشر شده است. گفتههای پراكنده، آمار متناقض، اصلاحیه و تكذیبها در مورد آتشسوزیهای اخیر زاگرس و سایر نواحی جنگل و مرتعی كشور، جز جرقه یا برای شعلهوركردن آتش شایعات و گمانهها از احتمال وجود دستهایی در پشت پرده نیست. رد اطلاعات سازمان فضایی ایران در مورد وسعت آتشسوزیهای اخیر نیز چندان از بار این شایعات نمیكاهد، تا زمانی كه گزارش دقیق وسعت، علت و آثار آتشسوزی منتشر نشود، همچنان این آتشسوزیها سریالی خوانده خواهند شد و وجود علفهای خشك بسیار در منطقه نمیتوانند چندان نقش پررنگی در اقناع ذهن مخاطبانی داشته باشند كه كمتر از یك ماه گذشته، هر روز اخبار آتش گرفتن بخش جدید از جنگلهای زاگرس را پیگیری میكردند.
نظر شما