به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ابتکار به نقل از مرکز اطلاع‌رسانی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، این سازمان اخیرا زیرسویه امیکرون موسوم به EG.۵ (اریس) را به عنوان «سویه مورد توجه» در نظر گرفته و سایر سویه‌های تحت نظارت دقیق را نیز در این فهرست قرار داده است.این اقدام، یادآوری آشکاری از این واقعیت است که کرونا، یک تهدید ماندگار برای سلامت عمومی است.
تدروس آدهانوم قبریسوس، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت در همین رابطه از افزایش مبتلایان به زیرسویه EG.۵ در برخی کشورها خبر داده است.دبیرکل سازمان جهانی بهداشت هشدار داد: افزایش موارد ابتلا به کووید۱۹ قبل از فصل زمستان در نیمکره شمالی، افزایش فوتی‌ها در برخی مناطق آسیا و خاورمیانه و همچنین افزایش بستری‌ها در اروپا طی هفته‌های اخیر گزارش شده است.
وی در کنفرانس مطبوعاتی هفتگی و آنلاین این سازمان تاکید کرد: داده‌های سازمان جهانی بهداشت در مورد کووید۱۹ محدود است و در حال حاضر تنها ۴۳ کشور (کمتر از یک چهارم کشورهای عضو سازمان) در مورد مرگ و میر و ۲۰ کشور درباره آمار بستری‌های بیمارستانی، اطلاعاتی را در اختیار این سازمان قرار دادند.
قبریسوس با این حال اشاره کرد که در حال حاضر هیچ گونه غالب جهانی از کووید۱۹ وجود ندارد هرچند موارد ابتلا به نوع EG.۵ افزایش یافته است.وی با بیان اینکه زیرسویه BA.۲.۸۶ در ۱۱ کشور شناسایی شده است، اظهار داشت: سازمان جهانی بهداشت از نزدیک این گونه را برای ارزیابی مسری بودن و تاثیر بالقوه آن تحت نظر دارد.همچنین «ماریا کرک‌هوو»، رئیس متخصصان کووید۱۹ در این سازمان تاکید کرد: مردم در ماه‌های سرد زمستان به دلیل حضور بیشتر و طولانی‌تر در مکان‌های سرپوشیده با خطر بیشتر ابتلا روبرو هستند.
در قاره‌های آمریکا، اروپا و آسیا بر شمار افرادی که در هفته‌های اخیر بر اثر ابتلا به کووید۱۹ به بیمارستان مراجعه کرده‌اند، افزایش یافته است.کرک‌هوو تصریح کرده است که بر اساس تخمین سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر صدها هزار نفر به دلیل ابتلا به کووید۱۹ در بیمارستان‌ها بستری شده‌اند.تدروس آدهانوم و ماریا کرک‌هوو به سالمندان و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند توصیه کردند که بار دیگر خود را در برابر کروناویروس واکسینه کنند.
به گفته کرک‌هوو، واکسن‌های موجود باعث تولید ایمنی در مقابل سویه‌های جدید کرونا نیز می‌شوند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تاریخ جمعه ۵ مه ۲۰۲۳ به طور رسمی پایان وضعیت اضطراری کووید ۱۹ در جهان را اعلام کرد. این سازمان در ژانویه ۲۰۲۰، شیوع ویروس کرونا را یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی و نگرانی بین‌المللی اعلام کرده بود.
کرونای «پیرولا» چیست؟
ظهور سویه‌های جدید کروناویروس در شرایطی که این روزها موارد جدید ابتلا به این بیماری در ایالات متحده و بخش‌هایی از اروپا افزایش یافته، باعث ایجاد نگرانی‌هایی در سراسر جهان شده است. به گزارش ایسنا به نقل از الجزیره، سویه BA.۲.۸۶ که با نام مستعار «پیرولا» شناخته می‌شود، یک زیرسویه بسیار جهش‌یافته از امیکرون است که باعث افزایش موارد ابتلا به این بیماری شده است.
در همین حال، موج کوچکتری از شیوع کووید۱۹ نیز توسط جدیدترین گونه غالب این ویروس یعنی EG.۵ یا «اریس» ایجاد شده است.پیرولا بیش از ۳۰ جهش دارد که به گفته «اسکات رابرتز»، متخصص بیماری‌های عفونی پزشکی دانشگاه «ییل» از این نظر قابل توجه است.
او در بولتن پزشکی ییل گفته است: وقتی پس از شیوع گونه XBB.۱.۵ گونه EG.۵ شیوع یافت، ما شاید شاهد یک یا دو جهش بودیم اما این جهش‌های قابل توجه که از زمان شیوع گونه دلتا تا شیوع امیکرون نیز دیدیم، نگران‌کننده هستند.
در مورد EG.۵ چه می‌دانیم؟
EG۵ از زیرشاخه‌های گونه امیکرون و دارای یک جهش قابل توجه است که به آن کمک می‌کند تا از آنتی‌بادی‌های تولید شده توسط سیستم ایمنی فرار کند.در حالی که سازمان جهانی بهداشت (WHO) تایید کرده است که خطر سلامت عمومی ناشی از EG.۵ در سطح جهانی «اندک» ارزیابی می‌شود اما آن را به عنوان «گونه های تحت نظارت» طبقه بندی کرده است به این معنی که برخی تغییرات ژنتیکی دارد و شیوع آن نیز در حال افزایش است.
اگرچه سازمان جهانی بهداشت شیوع ویروس کرونا را از وضعیت اضطراری خارج کرد، اما این ویروس همچنان دارد سویه به سویه خودش را تغییر می‌دهد، زیرسویه‌های جدید اومیکرون چند هفته‌ای هستند که دوباره مورد توجه نظم و نظام بهداشتی جهان قرار گرفته‌اند. مقامات سازمان جهانی بهداشت نسبت به شیوع سویه جدیدی از ویروس کرونا به نام «اریس»، با نام علمی «ای‌جی.۵» (EG.۵)، هشدار داده و آن را در بخش سویه‌های «تحت نظارت» دسته‌بندی کردند، آنطور که یورونیوز گزارش داده سازمان بهداشت جهانی گفته که اریس با قدرت واگیر بالا اصطلاحاً «توانایی گریز از برابر سیستم ایمنی بدن» را دارد، هرچند خطر آن کم ارزیابی می‌شود.
اما «اریس» تنها زیرسویه کرونا نیست که این روزها درباره آن گفته و شنیده می‌شود، سویه جهش یافته جدید BA ۲.۸۶ که «پیرولا» هم نامیده می‌شود، نخستین بار ماه گذشته میلادی در دانمارک شناسایی شد و یورونیوز براساس گزارش‌های جهانی درباره آن نوشت: «این گونه تا کنون ۷۳۵۰ بار در ۵۱ کشور توالی‌یابی شده است.»
علاقه کرونا به حیات انسان
جهش و شناسایی سویه‌های جدید کرونا با توجه به شناختی که از رفتار ویروس‌ها داریم اصلاً اتفاق عجیبی نیست، طوری که حمید سوری، اپیدمیولوژیست درباره آن به خبرآنلاین می‌گوید: «جهش‌های ویروسی برای عامل بیماری‌زایی که هنوز دوران اپیدمی را سپری می‌کند امری متداول است.»
ویروس‌ها علاقه دارند با میزبان خود به سطح مشخصی از همزیستی برسند، طوری‌که هم آنها بتوانند به حیات خودشان ادامه دهند و هم میزبان‌شان کاملاً از بین نرود، سوری با بیان این توضیحات ادامه می‌دهد: «معمولاً در اپیدمی‌ها تا یک دوره چندساله ویروس با میزان بود که در کرونا این میزبان انسان است به یک همزیستی می‌رسد، آن هم برای اینکه خود ویروس برای ادامه حیات نیاز به میزبان دارد و خارج از بدن انسان نمی‌تواند زنده بماند، در نتیجه ویروس علاقه ندارد همه میزبان‌های خودش را از بین ببرد چراکه خودش بی‌خانمان می‌شود. وقتی این همزیستی ایجاد می‌شود میزان کشندگی و شدت بیماری کاهش پیدا می‌کند، یعنی افراد بیمار می‌شوند، اما مانند سویه دلتا که مرگ‌ومیر بالایی داشت نیست.»
بدون نظام ژنومیک انکار ویروس جهل است نه دانایی
همواره وقتی صحبت از شناسایی سویه یا زیرسویه جدید یک ویروس می‌شود اولین پرسشی که مطرح شده این است که در کجا شناسایی شده است، حالا که زیرسویه‌های «اریس» یا «پیرولا» بر زبان‌ها افتاده‌اند، اولین پرسش این است که آیا در ایران شناسایی شده‌اند؟ دراین‌باره بابک عشرتی، معاون فنی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، به ایسنا گفته که: «موارد جدید کرونا مانند BA.۲.۸۶ که با نام «پیرولا» شناخته می‌شود یا EG ۵.۱ (اریس) و... نیز هنوز در ایران شناسایی نشده است اما، این احتمال که به ایران نیز برسند وجود دارد.»
دراین‌باره سوری به خبرآنلاین می‌گوید: «اینکه ما بخواهیم بگوییم یک سویه یا زیرسویه کرونا وارد کشور شده است یا نه نیاز به نظام مراقبت ژنومیک دارد، در این نظام باید یک تعداد مشخص از موارد ابتلا با یک فرآیند مشخصی از سنجش را انتخاب و بررسی کنیم و ببینیم که آیا واقعا این سویه‌ها یا زیرسویه‌ها وارد کشور شده‌اند یا نشده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «نظام مراقبتی ژنومیک در کشور ما وجود ندارد، ممکن است یکسری تست‌های ژنتیکی پراکنده انجام شود، اما به این معنا نیست که با این اقدام می‌توانیم موارد را شناسایی کنیم، انکار عدم وجود یک زیرسویه در کشور بدون اینکه ما نظام ژنومیک داشته باشیم ناشی از جهل است نه دانایی، مگر اینکه تصادفاً در میان این تست‌های اندکی که در کشور گرفته می‌شود ورود سویه یا زیرسویه جدید معلوم شود؛ بنابراین انکار آن پایه علمی ندارد؛ لذا ممکن است افرادی مبتلا وجود داشته باشند که حاوی یک سویه یا زیر سویه جدید کرونا هستند، اما ما نتوانستیم آنها را پیدا کنیم.»
چرا باید زیرسویه‌ها سریع شناسایی شوند؟
اگرچه زیرسویه‌های جدید کشندگی موارد قبلی مانند سویه دلتا را ندارند، پس چرا اهمیت دارد ما آنها را به‌کمک نظام ژنومیک سریع شناسایی کنیم، سوری در پاسخ به این پرسش به خبرآنلاین می‌گوید: «اگر بتوانیم سریعاً ورود زیرسویه جدید را شناسایی کنیم به ما کمک می‌کند دشمن بیولوژیک خودمان را بشناسیم تا بتوانیم مقابله مناسب با آن را داشته باشیم، مثلاً از دانستن این اطلاعات می‌توانیم در تولید واکسن‌های جدید کمک بگیریم، یا مثلاً از اطلاعات به‌دست آمده می‌توانیم در درمان‌ها استفاده کنیم، چراکه ممکن است سویه‌ها و زیرسویه‌های جدید برای مراقبت درمان و پیشگیری نیازمند رویکرد متفاوتی باشند، لذا نیاز هست که بدانیم به چه عامل بیماری‌زا و ساختار ژنتیکی مواجه هستیم تا بتوانیم تیرهای خودمان را به هدف بزنیم، نه اینکه در تاریکی تیری بیندازیم که شاید به هدف بخورد.»
سوری قبل‌تر در یادداشتی در واکنش به شیوع زیرسویه‌های جدید کرونا نوشته بود: «کسب اطلاع در خصوص روند پاندمی کرونا و واریانت‌های جدید بسیار مهم است؛ آنچه که در هر کشوری وظیفه نظام سلامت است آمادگی (preparedness) و رصد جدی طغیان‌ها (outbreaks) در کشور است که اقدام مهمی در این خصوص در کشور شاهد نیستیم.»
نظر شما