امروزه در زمینه بهداشت دوران بارداری، تلاش‌های بسیاری صورت گرفته است، که نتیجه آن حفظ و ارتقاء بهداشت جسمی مادر و جنین بوده است. اما مسائل سلامت روان که بیشتر در دست خود افراد است، کمتر موردتوجه قرار می‌گیرد. در ادامه مقاله جهت بررسی نحوه مقابله با این اختلال و همچنین معرفی بهترین روانپزشک تهران از گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان، با ما همراه باشید.
غربالگری بیماری روانی در بارداری
این دوره با تغییرات فیزیولوژیک و اختلالات روانی بسیار مهمی همراه است که گاه تا مدت‌ها پس از زایمان نیز ادامه دارد. در این حالت علی‌رغم احساس لذت‌بخش مادر شدن، شدت تغییرات روحی ناپایدار، سبب آزار فرد شده که شدت تغییرات بر حسب ماه‌های بارداری و عادات مختلف هر مادر باردار، متفاوت خواهد بود. غربالگری، شامل سابقه بیماری و استفاده از داروهای مؤثر بر روان است؛ زیرا برخی افراد سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی دارند که آیتم‌های نامبرده، جزء عوامل خطر در دوران بارداری به شمار می‌روند. عامل بعدی وابستگی برخی زنان به دخانیات و نیکوتین است. اعتیاد، شدیداً با اختلال روانی دوران بارداری در ارتباط است. در ادامه رایج‌ترین بیماری‌های روانی در این دوران را بررسی خواهیم کرد.
اختلال هراس
اختلال وحشت، یکی از انواع اختلال روانی دوران بارداری است که بسیار رایج است و طبق گزارش‌های متعدد، بیشترین علائم را در دوران بارداری نشان می‌دهد. همچنین بر اساس مطالعات متعدد صورت گرفته مشخص‌شده است که گروهی از زنان در دوران بارداری، دچار اختلال وحشت اولیه می‌شوند. افرادی که برای اولین بار دچار حملات وحشت می‌شوند، باید از نظر بیماری تیروئید موردبررسی قرار بگیرند. تأثیرات احتمالی اضطراب و وحشت در روند بارداری بر سلامت جنین ثابت‌شده است.
هورمون‌ها در دوران بارداری به اندازه کافی دچار اختلال می‌شوند، بنابراین نباید بیشتر از حد نرمال تحت تأثیر قرار بگیرند؛ زیرا بالا رفتن سطح کورتیزول در خون مادر، رشد مغز جنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با این اندام مهم ارتباط مستقیم دارد. درمان اختلال وحشت در بارداری، شامل درمان‌های دارویی است، که از میان آن‌ها بنزودیازپین‌ها برای آرام بخشی، تسکین علائم، داروهای ضد افسردگی و همچنین درمان‌های غیر دارویی مانند درمان شناختی رفتاری، روان درمانی حمایتی، روش‌های آرام‌سازی و مشاوره رژیم غذایی سالم است.
اختلالات خوردن در بارداری
شیوع اختلالات خوردن در زنان باردار تقریباً ۴.۹٪ است که در این نوع اختلال، پیامدهای منفی بسیاری برای مادر و نوزاد او وجود دارد؛ زیرا زنان باردار با اختلالات خوردن در معرض خطر بیشتری برای زایمان از طریق سزارین و افسردگی پس از زایمان قرار می‌گیرند. یکی از نتایج نامطلوب اختلالات خوردن در دوران بارداری با میزان بالاتر سقط و وزن کمتر هنگام تولد نوزاد ارتباط دارد.
بیماری روانی اسکیزوفرنی در بارداری
اسکیزوفرنی یک اختلال روانی دوران بارداری است که ممکن است منجر به شکل‌گیری ترکیبی از توهمات، تفکر و بروز رفتارهایی شود که عملکرد روزانه فرد را مختل سازد. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در بارداری، به درمان مادام‌العمر نیاز دارند. اسکیزوفرنی شامل طیف وسیعی از مشکلات در رفتار و احساسات است که علائم متفاوتی دارد. شایع‌ترین این علائم عبارتند از:
- توهم و هذیان
- رفتارهای حرکتی غیرعادی
درمان اختلال اسکیزوفرنی
عوامل مختلفی می‌توانند علت این اختلال روانی دوران بارداری باشند که هنوز به‌طور کامل موردبررسی قرار نگرفته‌اند؛ بنابراین درمان‌های فعلی بر مدیریت علائم و حل مشکلات مربوط به عملکرد روزمره متمرکز هستند. ازآنجاکه در صورت قطع داروها میزان عود اسکیزوفرنی زیاد است، بهتر است درمان در دوران بارداری ادامه پیدا کند. داروهای معمول ضد اسکیزوفرنی، سبب عواقب جنینی یا خطر برای مادر نمی‌شوند.
روان پریشی یا جنون در بارداری
در برخی زنان با سابقه روان‌پریشی، به‌ویژه روان‌پریشی در بارداری‌های قبلی، میزان عود این اختلال مشاهده‌شده است. شایع‌ترین اختلال روانی دوران بارداری، ظهور بیماری دو قطبی و به دنبال آن افسردگی و روان‌پریشی است. این عامل خود نمونه‌ای از بیماری روان‌پریشی است که سیر متغیری دارد. در برخی از زنان بهبود علائم مشاهده می‌شود؛ درحالی‌که برخی دیگر بدتر شدن بیماری خود را تجربه می‌کنند. صرف‌نظر از روند بیماری، زنان با سابقه روان‌پریشی نیاز به نظارت دقیق توسط پزشکان متخصص در دوران بارداری دارند. روان‌پریشی در دوران بارداری می‌تواند عواقب ویرانگری را برای مادر و جنین او به همراه داشته باشد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- نتایج منفی بارداری مانند وزن کم
- نارس بودن نوزاد هنگام تولد
- سقط یا خودکشی
کمک روانپزشک به زنان باردار
روانپزشکی شاخه‌ای از پزشکی است که بر تشخیص، درمان و پیشگیری از انواع اختلال روانی دوران بارداری و سایر مشکلات رفتاری متمرکز است. بنابراین، روانپزشک متخصص در حوزه پزشکی که در زمینه بهداشت روان، ازجمله انواع اختلال روانی دوران بارداری فعالیت دارد، می‌تواند به فرد کمک کند. از میان آن‌ها می‌توان به گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان اشاره کرد. آن‌ها مجاز به ارزیابی، تشخیص و درمان دارویی جنبه‌های روحی و جسمی مشکلات روانی در دوران بارداری هستند تا با موفقیت و بدون ایجاد مشکلات بزرگتر در زنان باردار، این مرحله طی شود.
اکثر مشکلات دوران حاملگی می‌تواند، ناگهانی و برای مدتی کوتاه باشند، مانند حمله وحشت، توهمات، افکار خودکشی یا شنیدن صدا. البته تأثیر برخی از آن‌ها برای طولانی‌مدت در بدن فرد باقی می‌ماند، مانند احساس غم، اضطراب یا ناتوانی و ناامیدی که به نظر نمی‌رسد، هرگز برطرف شوند. در برخی موارد مشاهده‌شده که عملکرد روزمره بیمار با اختلال مواجه شده و کنترل زندگی روزمره از دستش خارج می‌شود.
به‌عنوان بخشی از وظایف یک روانپزشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارائه درمان فوری برای یک زن باردار مبتلا به مشکلات روانی ناگهانی
- کمک به مدیریت یک اختلال یا وضعیت سلامت روان طولانی‌مدت
- ارائه مشاوره در مورد تغییر شیوه زندگی
- کار با مراجع به‌صورت جداگانه، زوج، خانواده یا گروه
- ارجاع به سایر متخصصان حوزه سلامت روان
- تجویز دارو مخصوص بارداری یا دستور بستری در بیمارستان
روانپزشک از کدام روش‌های درمانی برای درمان اختلال روانی دوران بارداری استفاده می‌کند؟
روانپزشک بعد از تشخیص و ضمن بررسی شرایط جسمانی و روحی بیمار، داروی مناسب با وضعیت او را تجویز می‌کند و مجدداً زیر نظر قرار می‌دهد. چنانچه پس از مدت کوتاهی نشانه‌های بهبود در فرد ظاهر شود، به شیوه درمان ادامه می‌دهد و اگر این دارو پاسخ مثبتی به آن نداد، ناچار به استفاده از روش‌ها یا داروهای دیگر می‌شود.
گاهی اختلال روانی دوران بارداری نیاز به تغییر رفتارها یا الگوی زندگی فرد دارد. همچنین برخی پزشک‌ها با استفاده از تجربه خود و بیماران مشابه که در گذشته با برخی روش‌ها بهبود یافته‌اند، اقدام به درمان بیمار فعلی می‌کنند. بیشتر داروها توسط روانپزشکان تقریباً به همان روشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای درمان بیماری‌های جسمی مانند فشارخون یا دیابت استفاده می‌شوند. پس از انجام ارزیابی‌های دقیق، روانپزشک می‌تواند برای کمک به درمان اختلالات روانی، داروهایی را تجویز کند. برخی از این روش‌های درمانی عبارت‌اند از:
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب
- خواب‌آور
- تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو
- محرک‌ها
روانپزشکان اغلب داروها را به همراه روان‌درمانی تجویز می‌کنند. درواقع، دارودرمانی معمولاً مکمل روان‌درمانی و سایر روش‌های درمانی است.
بهترین روانپزشک تهران کدام اختلالات را در دوران بارداری درمان می‌کند؟
دوران بارداری، دوره حساسی است که افراد در آن هر روز با یک تجربه جدید مواجه هستند. ازجمله اختلال روانی دوران بارداری شایع که امروزه و با توجه به تغییر سبک زندگی بسیار شایع‌شده است، ظهور انواع بیماری‌های روانی است که برخی برای مدتی کوتاه و برخی دیگر برای طولانی‌مدت و همیشگی در بدن فرد باقی می‌مانند. بهترین روانپزشک تهران از گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان، می‌تواند به‌راحتی اقدام به درمان برخی مشکلات دوران بارداری کند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی
- افسردگی
- اختلال دوقطبی
- توهم
- بی‌خوابی و مشکلات خواب
- اعتیاد، ازجمله به قمار، مواد مخدر، الکل، و برخی رفتارها
- خودزنی
- افکار وسواسی
- طغیان‌های خشن
- افکار صدمه زدن به دیگران
- احساس تحریک‌پذیری، آشفتگی، یا فقدان آرامش
- افکار منفی
- عدم توانایی تمرکز
- بیش فعالی
- تفکر خیالی
- استرس، نگرانی یا اضطراب شدید
- مشکلات حافظه
دوران حساس بارداری و بیماری‌های روانی
در دوران بارداری، درمان بیماری‌ها اهمیت بیشتری دارد؛ چراکه علاوه بر تأثیر منفی بر بدن خود مادر، تأثیر نامطلوب آن بر بدن و روح فرزند باقی می‌ماند. به همین دلیل است که برخی مشکلات مشاهده‌شده در کودکان و نوجوانان را ناشی از مشکلات دوران جنینی که برای مادر رخ‌داده و بدون درمان رهاشده است، می‌دانند. برای درمان اختلال روانی دوران بارداری می‌توان از بهترین پزشکان کمک گرفت. این افراد با توجه به شرایط هر فرد، اقدام به تجویز یک روش درمانی می‌کنند. در این مقاله سعی بر آن بود که انواع اختلالات روانی که ممکن است در دوران بارداری، زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد را بررسی و جهت درمان آن‌ها، گروه روانشناسی و روانپزشکی ویان را به‌طور کامل معرفی کنیم تا در مواقع نیاز از این مطالب بهره بگیرید.
نظر شما