به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شرق ؛ اما در اغلب موارد، زنان برای بررسی ناباروری به پزشک مراجعه میکنند، نه مردان. ناباروری و شیوههای درمان آن موضوع گفتوگوی ما با دکتر «محمدرضا نوروزی» دبیر انجمن علمی تخصصی باروری و ناباروری ایران است که در ادامه از نظرتان میگذرد.
آقای دکتر زوج نابارور به چه زوجهایی اطلاق میشود؟
در تعریف رسمی، زوجی که یکسال از ازدواج آنان گذشته و بدون پیشگیری و داشتن رابطه جنسی منظم، بارداری نداشتهاند، زوج نابارور تلقی میشوند. البته در مواردی میتوان در مدت زمان کمتر از یکسال به این تعریف رسید، مانند افرادی که در گذشته ازدواج کرده و صاحب فرزند شدهاند و در ازدواج بعدی در کمتر از یکسال با داشتن شرایط فوق و با وجود تمایل به داشتن فرزند، باردار نمیشوند. از سوی دیگر زوجهایی که به دلیل شرایط شغلی یا دلایل دیگر به دور از یکدیگر به سر میبرند، در صورت تمایل به داشتن فرزند، باید مدت زمان بیشتری را (بیش از یکسال) برای بارداری تحمل کرده و در صورت باردارنشدن به پزشک متخصص مراجعه کنند. در علم پزشکی، شانس صاحب فرزندشدن یک زوج سالم بدون پیشگیری در ماه اول 15درصد در شش ماه، 60درصد و در یک سال 90درصد است. 10درصد زوجهایی که در سال اول صاحب فرزند نشدهاند، در سال دوم صاحب فرزند میشوند.
چه عواملی سبب ناباروری میشود؟
ناباروری یک مقوله چند علتی است و هرکدام از عوامل ممکن است در ناباروری نقش داشته باشند. عواملی مانند بالا رفتن سن ازدواج و بالا رفتن سن تقاضا برای بچهدار شدن، در ناباروری تاثیرگذار است. علاوه بر آن استرس و اضطرابها بهصورت غیرمستقیم در روند باروری اختلال ایجاد میکند. آلایندههای محیطی و صوتی و برخی از فعالیتهایی که در زندگی امروز انجام میشود، مانند استفاده از لپتاپ که بهصورت مداوم روی پا گذاشته میشود و حرارت تولید میکند، باعث اختلال در نطفهسازی در مردان میشود. تاثیر آلایندههای محیطی و شیمیایی در ناباروری نیز ثابت شده است. بهطور نمونه مواد شیمیایی که در حشرهکشها بهکار رفته، اگر بهطور دایم در فضای محیطی قرار گیرد، بر نطفهسازی مردان تاثیر میگذارد. به علاوه مواد شیمیاییای که از خوب نسوختن بنزین ماشین تولید میشود و موادی که از ترمز خودروها ناشی میشود، سبب اختلال در نطفهسازی مردان خواهد شد. تحقیقات صورت گرفته نشان داده که تاثیر برخی از موادی که در ظروف جدید نچسب بهکار میرود، از طریق موادغذایی قابلانتقال است و بر باروری مردان تاثیر میگذارد.
آیا مواردی همچون آلودگی هوا، امواج و تشعشعات وسایل مغناطیسی مانند پارازیتها، بر ناباروری موثر است؟
بررسیهای زیادی روی آثار آلودگی هوا و امواج تشعشعات از وسایل مغناطیسی روی ناباروری صورت گرفته، اما هنوز رابطه دقیقی بین این عوامل و ناباروری کشف نشده است.
آیا ناباروری پیش از ازدواج قابل تشخیص است؟
تا حدودی برای مردان بله. برای مثال بلوغ نیافتن جنسی مرد با علایمی همچون تغییر نیافتن صدای او پس از بلوغ و رشد نکردن موهای صورت، قابل تشخیص است. همچنین برخی اختلالات دستگاه تناسلی در مردان که با معاینات مشخص میشود، بیانگر آن است که فرد در صورت ازدواج دارای اختلالات باروری خواهد بود. از سوی دیگر، ابتلا به برخی بیماریهای عفونی و سرطانهایی که برای درمان آن، از روشهای شیمیدرمانی و رادیوتراپی استفاده میکنند نیز در روند باروری مردان اختلال ایجاد میکند. فعالیت در برخی محیطهای شغلی بهویژه مشاغلی که با مواد شیمیایی آسیبرسان در تماس هستند، مانند کارخانههای تولید حشرهکشها یا کار در محیطهای گرم مانند نانواییها نیز شانس باروری را در مردان کاهش میدهد. هرچند باید برخی اعمال جراحی را که سبب ناباروری میشوند، به این موارد افزود.
روشهای نوین درمان ناباروری چه تحولی در این عرصه ایجاد کرده است؟
روشهای درمانی جدید با کمک ART (موسوم به IVF)، علم ناباروری را متحول کرده است. این روشها کمک میکند افرادی با نطفههای بسیار ضعیف یا کم نیز صاحب فرزند شوند. حتی در مواردی با استخراج نطفه از بافت بیضه، افراد نابارور قابلیت باروری پیدا میکنند. در این شیوه، جنین حاصل از لقاح پس از دو تا سه روز، به داخل رحم منتقل شده و در آنجا رشد میکند. در واقع روشهای جدید درمان ناباروری، شانس موفقیت باروری را از 10 تا 40درصد به زوجهای نابارور میدهد. روشهای دارویی پنج تا 10درصد میتواند برای درمان ناباروری موفقیتآمیز باشد. اما میزان موفقیت در روشهای جراحی 50 تا 80درصد است. جراحیهای ناباروری معمولا با هدف رفع علت صورت میگیرد.
در مواقعی مشاهده میشود که با وجود موفقیتآمیز بودن عمل IVF، جنین سقط میشود.
آیا علم نوین درمان ناباروری برای حل این معضل به راهکارهای جدیدی دست یافته است؟
این مساله هنوز در دست بررسی است و روشهای نوین در مورد بافت رحم (که عمل لانهگزینی جنین را داخل رحم افزایش میدهد با استفاده از مواد نگهدارنده یا روشهای فیزیکی که امکان چسبیدن جنین به رحم را افزایش میدهد) در حال بررسی است. با وجود پیشرفتهای صورت گرفته در زمینه علم ناباروری، به دلیل ناشناخته بودن این مساله، متاسفانه هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است. هماینک تلاشهایی برای افزایش شانس باروری و افزایش توانایی مادر در نگهداشتن جنین، صورت گرفته است که از جمله آنها انتقال جنین به روش IVF در حدود روز پنجم (بلاستوسیست) است. با این کار شاید بتوان شانس باروری را بیشتر کرد. همچنین استفاده از قوانین جدید مانند اهدای جنین با استفاده از تخمک اهدایی باعث شده، بسیاری از زوجهای نابارور که شانس باروری نداشتهاند، شانس باروری پیدا کنند.
آیا مردانی که مورد عمل جراحی وازکتومی قرار گرفتهاند، شانس برگشت برای باروری مجدد را دارند؟
پاسخ این پرسش بستگی به طول مدتی دارد که از عمل وازکتومی گذشته است. به عبارتی هرچه مدت زمان بیشتری از وازکتومی گذشته باشد، شانس بازگشت کمتر خواهد بود.
استفاده از سلولهای بنیادی در درمان ناباروری چه کاربردی دارد؟
استفاده از سلولهای بنیادی در باروری و ناباروری باعث پیدایش افقهای روشنی در این رشته شده است. مباحثی همچون همانندسازی یا استفاده از سلولهای بنیادی در تشکیل سلولهای «ژرم» یا سلولهایی که نطفهسازی را انجام میدهند، کاربرد دارد.
نظر شما