سلامت نیوز : خیلی خانمها از خستگی و کاهش انرژی برای فعالیتهای روزانه گله دارند و نمی دانند که گاهی دلیل مشکلشان صرفا این است که خون، ماده حیاتی بدنشان، کم شده است. چرا؟ چون مدتهاست به قاعدگی بیمارگونه و غیرطبیعی دچار شده اند اما تصور می کنند طبیعی است.با دکتر ملک منصور اقصی،استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران دراین باره گفتگویی کرده ایم که پیش روی شماست.
آقای دکتر! علت خونریزی های غیرطبیعی زنانه چیست؟
این خونریزی های غیرطبیعی دو نوع اند:  قبل از یائسگی و بعد از یائسگی. برای خانمی كه مدتها یائسه بوده و ناگهان دچار خونریزی می شود، این مساله بسیار جدی است و پزشك،اولین تشخیصش متوجه سرطان است و سعی می كند دریابد كه آیا سرطانی در كار است یا نه.اما عمدتاً علت اصلی خونریزی های غیرطبیعی قبل از دوران یائسگی، غیر سرطانی یا خوش خیم است. خونریزی های قبل از یائسگی معمولا به دو شكل هستند: اول، سنگین تر شدن خونریزی ماهانه و طولانی تر شدن مدت آن و دوم، خونریزی مابین دو عادت ماهانه متوالی.
و چه عللی دارد؟
سه علت می تواند داشته باشد که اولینش ناهنجاری هورمونی است؛ یعنی تخمدانها تخمك رها نمیكنند. حتما می دانید كه به طور متوسط هرماه یك تخمك از یكی از دو تخمدان باید رها شود و اگر این تخمك به موقع رها نشود، نظم به هم می خورد و خونریزی غیرطبیعی صورت می گیرد. در نوجوانی، علت رها نشدن تخمك، عدم بلوغ در رابطه مغز و تخمدانها است. خونریزی دختران نوجوان معمولا نامنظم است و علتش درسنین زیر 20 سالگی معمولا رابطه بین مغز وتخمدانهای نابالغ است. رابطه بین مغز و تخمدان اغلب از 17 یا 18 سالگی، بالغ می شود و همه چیز به حالت طبیعی درمی آید و خونریزی ماهانه منظم می شود. در نزدیك دوران یائسگی هم به خاطر آنكه  ذخیره تخمكها در تخمدانها كم شده است، خانمها دیگر نمی توانند به طور مرتب هر ماه یك تخمك رها كنند و این نیز از عوامل خونریزی در این خانمهاست.
و علت دوم؟
علت دوم، تومورها یا توده های سلولی خوش خیم است؛ مثل پولیپ یا فیبروم كه در رحم یا گردن رحم پدیدار می شوند و در 25 تا 40 سالگی بسیار متداولند و گاهی می توانند بدخیم باشند كه دراین صورت معمولا در گردن رحم یا دیواره مهبل قرار دارند. خونریزی ناشی از تومورهای بدخیم معمولابه صورت خونریزی در بین دو عادت ماهیانه دیده می شود.
و علت سوم؟
علت سوم،اختلالات التهابی و عفونی (مقاربتی یاغیرمقاربتی) است. این را هم اضافه کنم که ورود اجسام خارجی و ضربه ها، سوءاستفاده های جنسی و زگیل های تناسلی كه كودك در تماس با والدینش به آن دچار می شود نیز از علل شایع خونریزی قبل از بلوغ است.اختلالات انعقادی در نخستین قاعدگی دختران 10 تا 11 ساله نیز باعث بلوغ زودرس می شود كه در نتیجه، سیكلهای آن سریعتر ازحالت طبیعی می شود اما هر قدر كه این اتفاق دیرتر رخ دهد، تكامل سیستم دیرتر اتفاق افتاده و خونریزی های نامرتب و عدم تخمك گذاری در آنها مشهودتر است.
آیا پای علل طبیعی هم ممکن است در میان باشد؟
بله. معمولا در دو سال اول بلوغ دختران،تخمك گذاری ناقص و طول دوره از 21 تا 40 روز متفاوت است و تا وقتی این مدت سیكل منظم 23 تا 35 روز ادامه پیدا كند،اغلب خونریزی های دوره شدید و حتی با افت شدید هموگلوبین خون همراه خواهد بود كه البته با داروهای هورمونی قابل درمان است
... و اما بعد
علاوه بر خود خونریزی، عامل زمینه ساز و به وجود آورنده آن هم مهم است؛مثلا خونریزی های مرتبط با بارداری می تواند باعث سقط یا بروز بارداری خارج از رحم شود. 30 درصد از زنان با مصرف قرصهای ضدبارداری دچار لكه بینی می شوند كه یكی از علل آن،كم كاری یا پركاری تیرویید است كه خونریزی های كم قاعدگی، فاصله زیاد بین دو قاعدگی و افزایش تعداد دفعات قاعدگی از علایم و نشانه های آن است. فیبروم رحمی (افزایش توده عضلانی رحم ) نیز باعث لكه بینی وخونریزی می شود كه میزان آن برحسب موقعیت و جایگاهی كه فیبروم قرار دارد،متفاوت است. اگر فیبروم در نزدیكی عروق رحم باشد، خونریزی های نامرتب ایجاد میكند وا گرپشت مثانه باشد،باعث بروز علایم ادراری می شود. از طرفی 10 درصد سرطانهای رحمی در سنین بالای 35 سال با خونریزی همراهند وبا نمونه برداری از داخل رحم (كورتاژ تشخیصی ) می توان علتش را مشخص كرد.نکته مهم این است که یکی از روشهای درمان خونریزی های غیرطبیعی و بدون علت رحم،تجویز مسكن های ضدالتهابی همچون ایبوپروفن و مفنامیك اسید است و با مصرف 6 تا 8 ساعت یك بار این داروها می توان خونریزی را كنترل كرد اما فقط زمانی که تشخیص وبیماری دیگری مطرح نباشد ،باید سراغ این تجویزها رفت.مهم این است که بدانیم 30 درصد ازخونریزی های پس از یائسگی به علت سرطانهای رحم است اما آنچه مشهوداست، استفاده از هورمونهای استروژن و پروژسترون است. به تازگی درمان های هورمونی برای زنان پس از دوران یائسگی توصیه نمی شود و فقط در موارد گرگرفتگی یا پوكی استخوان شدید، برای این دسته از بیماران، هورمون درمانی انجام می شود.
منبع : هفته نامه سلامت