سلامت نیوز: یک پرستار بخش اورژانس با بیان اینکه: امکانات ما به اندازه تعداد مراجعه کنندگان نیست و تعداد تخت و پرسنل (با اجرای طرح تحول) افزایش خاصی نداشته است؛گفت: «این شلوغی باعث شده که ماندگاری بیمار در بخش اورژانس افزایش یابد، یعنی در گذشته کسانی که باید به بخش منتقلشان می‌کردیم، حداکثر پس از شش ساعت به قسمت مورد نظر فرستاده می‌شدند، ولی اکنون حتی گاهی مریض تا بیست و چهار ساعت در اورژانس می‌ماند تا تختی در بخش برای وی خالی شود.»

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه سپید در گزارشی نوشت: با تعجب جویای تاریخ امروز شدم، خیل جمعیتی که در بیمارستان حضور داشت شک من را برانگیخت که نکند امروز، روز خاصی باشد و این جمعیت برای امری غیر از درمان یا همراهی بیمار خود به اینجا آمده‌اند. اما انگار امروز هم مثل همه روز‌ها بود.

وقتی وارد اورژانس شدم منظور صحبت مسئول روابط عمومی بیمارستان را که چند دقیقه قبل‌تر گفته بود را با تمام وجود درک کردم. او می‌گفت امکانات بیمارستان ما چیزی کمتر از بیمارستان‌های خصوصی ندارد و در بسیاری از موارد هم بیشتر است. پیش از طرح تحول نظام سلامت اصولا مراجعه کننده زیادی داشتیم. هزینه بستری و عمل هر بیمار هم طبق قاعده چند میلیونی می‌شد، اما بعد از شروع طرح شاید کل هزینه‌ها کمتر از چهارصد، پانصدهزار تومان شده. مشخص است که افراد بسیاری سعی می‌کنند در بیمارستانی با این امکانات بستری شوند وقتی که هزینه درمانشان اینگونه باشد، حالا با‌‌‌ همان امکانات قبل، پزشکان و پرستاران دارند از جان و دل مایه می‌گذارند که کار درست پیش برود.

فضای اورژانس آن چنان شلوغ بود که حتی مجال چند لحظه نشستن کادر را نمی‌داد و خیل آمد و رفت پزشکان و پرستاران برای سرکشی و انجام وظیفه از طرفی و وضعیت بیماران و همراهان از طرفی دیگر حتی عکاس روزنامه را از عکاسی منصرف کرده بود، ولی جالب‌تر از این شلوغی و وظیفه‌شناسی همه کادر موضوع امتناع اکثر پزشکان و پرستاران از مصاحبه بود. هر کدام به صورتی خود را از حضور در جریان این گزارش کنار می‌کشیدند و با این استدلال که شاید برایشان دردسر شود و با بهانه‌های مختلف خود را درگیر ماجرا نمی‌کردند. این شرایط را از دهان چند خبرنگار دیگر هم در تحریریه و هم در صفحه‌های اجتماعی شنیده بودم، اما باور کردنش برایم دشوار بود. در این میان دکتر پیشوایی، متخصص قلب، عضو هیئت علمی دانشگاه بهشتی و رییس بخش قلب اورژانس بیمارستان شهدای تجریش این انگاره را قطع کرد و دقایقی از زمان استراحت کاریش را با کمال خوشرویی به ما اختصاص داد.


اعتبارات افزوده هنوز به دست پزشکان نرسیده است

اولین بحثی که به میان آوردم، پیرامون درآمدهای پزشکان بود. سوالی که اذهان را به خود مشغول کرده. واقعا طرح تحول نظام سلامت روی درآمدهای متخصصان در بخش دولتی تاثیر گذاشته است؟ پیشوایی این‌گونه وارد بحث شد: «همان طور که می‌دانید در طی این طرح کتاب K تغییراتی داشت. در اصلاحات جدید یک همسان‌سازی مثبتی اتفاق افتاد که به طور مثال در عمل‌های جراحی داخلی یک عدد ثابتی به دست آمد و ضرایبش نیز تغییر کرد. درآمد پزشکان نیز نسبت به گذشته افزایش قابل توجهی داشت. این کار با نیت آن صورت گرفت که اگر حضور بیماران در بخش دولتی افزایش یابد، صرفه‌ای نیز برای پزشکان داشته باشد، اما مشکل اصلی تا این لحظه آن است که امور مالی می‌گوید تاکنون پرداخت مازادی به آنها داده نشده که آنان بتوانند این تغییرات را اعمال کنند، اما روی کاغذ، بدون شک درآمد‌ها افزایش می‌یابد و این مسئله هم به نفع پزشکان بخش دولتی و هم مردمی خواهد بود که دیگر کمتر شاهد تخلفاتی مانند زیرمیزی می‌شوند.»

وی با ابراز ناراحتی از برخی از ادعاهای صدا و سیما در این زمینه افزود: «در برنامه‌ای تلویزیون کسی مدعی شد که درآمدهای پزشکان با اجرای این طرح نجومی شده است. من به عنوان یک پزشک تا این لحظه دریافتی جدیدی را اخذ نکرده‌ام با اینکه کارم پس از اجرای طرح به مراتب بیشتر شده. اعتبارات اختصاص یافته هنوز‌‌‌ همان چیزی است که سابق بوده و از طرفی دیگر هنوز درصد مشخص شده‌ای که هر پزشک خدمتش چقدر خواهد بود نیز اعلام نشده است.»

در ادامه از استاد دانشگاه بهشتی درباره تعداد مراجع کنندگانش پرسیدم. چیزی که خودش هم چند لحظه پیش به آن اشاره کرده بود، وی گفت: «افزایش به صورت محسوس بوده، این نشان می‌دهد که طرح نیازهای مردم را شناخته و در تکاپوی حل آن است. در این مدت، زمانی که از دوستان در بیمارستان‌های خصوصی سوال می‌پرسم، می‌بینم که پاسخ همه بر کاهش تعداد مراجعین در این بیمارستان‌هاست؛ مراکز دولتی و بالاخص اورژانس‌ها بسیار شلوغ شده، به طور مثال در کار خودم تعداد ترافیک بیماران بسیار افزایش یافته است؛ علت اصلیش نیز کاهش هزینه‌ها در بخش دولتی است که واقعا جای تقدیر دارد و علتی دیگر نیز از آنجا نشات می‌گیرد که وقتی مراجعه کنندگان با بیمارستان‌های دولتی آشتی می‌کنند، شاهد آن نیز می‌شوند که تمرکز امکانات و پزشکان متخصصی که عضو هیئت‌های علمی هستند در بیمارستان‌های دولتیست و همین بر این رونق می‌افزاید.»

وی این مسئله را در کلان مثبت، اما از جانبی منفی ارزیابی کرد و ادامه داد: «اینکه مراجعه کنندگان به بخش دولتی اعتماد کنند بسیار خوب است، اما کادر مورد نیاز به تناسب این افزایش، بیشتر نشده، امکانات نیز تغییر چندانی نکرده و حتی بر تعداد تخت‌ها نیز افزوده نشده است. تنها کاری که از دست ما بر آمد، آن بود که سرعت ترخیص را افزایش داده و برای مثال در صورت امکان، جایی که بیمار باید چهار روز تختی را اشغال می‌کرد، همه کادر سریعا کار‌هایش را انجام داده تا زود‌تر بستریش را به پایان برسانیم. اما این کار را نیز نمی‌توان برای همه انجام داد. کاش زود‌تر از این‌ها، بسترهایی فراهم می‌شد تا به این معضل، بالاخص برای تخت‌های تخصصی مانند آی‌سی‌یو و... برنخوریم.»

حتی جای نشستن هم نیست

وقتی که با یکی از دستیاران اورژانس هم صحبت می‌کردم، وی نیز به همین مسئله اشاره می‌کرد. او که نمی‌خواست اسمش را درج کنیم، گفت: «متاسفانه بستر مناسبی برای اجرای طرح آماده نشده بود. در همین اورژانس دیگر فضایی برای نشستن وجود ندارد، در حالی که تعداد پزشکان و پرستاران حاضر در این محیط به مراتب بیشتر از اعداد استاندارد است. اینجا دو نیروی کمکی داریم که در آرام‌ترین ایام باید به حداقل بیست و پنج نفر سرویس بدهند. از رفتن به رادیولوژی و آزمایشگاه گرفته تا نمونه‌گیری.»

وی با نقد به ساختار فکری برنامه‌ریزان ادامه داد: «ما طرح می‌ریزیم که تعداد پزشکان افزایش یابد، اما چه امکاناتی در اختیارشان می‌گذاریم؟ با تعداد پزشک مشکلات بهداشتی و درمانی ما حل نمی‌شود. باید پرستار باشد، نیروی کمکی خوب در اختیار باشد و... من شاهد هستم که بیشتر شکایات امروز مراجعه کنندگان از شرایط و مراقبتی است. انصافا یک پرستار در آن واحد می‌تواند به چند بیمار رسیدگی کند؟»

رزیدنت اورژانس افزود: «ساعات شیفت ما به مراتب بیشتر از استاندارد جهانی‌است. در اروپا کشیک بیش از هشت ساعت برای پزشک و رزیدنت قدغن است، اما همین جا بسیاری بیش از چهل ساعت کشیک دارند و فقط هشت ساعت استراحت دارند. خود من بیش از سی ساعت در بیمارستان هستم و حدود ده الی دوازده ساعت را استراحت می‌کنم، یعنی حدود بیست و چهار ساعت کار مداوم به علاوه حدود ده ساعت کار معمولی در روز بعد. کسی در نظر نمی‌گیرد توانایی یک فرد چقدر است و همین باعث کم شدن بازدهی و کیفیت کار می‌شود.»


اجرای طرح باعث افزایش ماندگاری مریض در اورژانس شده

حرف پرستاران هم همین بود. بعد از کلی بحث و جدل با پرستاران به علت مشغله زیاد، عاقبت یکی از آن‌ها حاضر به مصاحبه شد. با اینکه وی نیز خواست اسمش در گزارش ذکر نشود، پس به اتاق شیشه‌ای رسیدگی به شکایات رفتیم تا جایی برای نشستن باشد. وی در پاسخ به سوال من که آیا طرح تحول نظام سلامت در کار شما تاثیر ویژه‌ای داشته است، گفت: «صد در صد تاثیر زیادی گذاشته. این تاثیر هم در هزینه‌ها، هم رضایتمندی مریض، هم در حجم کار بوده است. درباره هزینه‌ها، پیش از این طرح فشار مالی زیادی بر مراجعه کنندگان بار بود، اما امروز می‌بینیم که با هزینه‌ای کم می‌توان بهترین کیفیت‌ها را در عرصه درمان اخذ کرد. قاعدتا رضایتمندی نیز به علت کم شدن هزینه‌ها افزیش یافته اما در برخی موارد کیفیت به علت حجم بالای مراجعه کننده تاحدی کاهش یافته است. این هم به علت نبود زیرساخت مناسب است. امکانات ما به اندازه تعداد مراجعه کنندگان نیست و تعداد تخت و پرسنل افزایش خاصی نداشته است. قبل از اجرای طرح نیز کمبود نیروی اجرایی احساس می‌شد و اکنون با اجرای طرح این کمبود بیشتر محسوس شده است.»

پرستار بخش اورژانس ادامه داد: «این شلوغی باعث شده که ماندگاری بیمار در بخش اورژانس افزایش یابد، یعنی در گذشته کسانی که باید به بخش منتقلشان می‌کردیم، حداکثر پس از شش ساعت به قسمت مورد نظر فرستاده می‌شدند، ولی اکنون حتی گاهی مریض تا بیست و چهار ساعت در اورژانس می‌ماند تا تختی در بخش برای وی خالی شود.»

در همین حین یکی از همراهان بیماران برای شکایت از یکی از پرستاران وارد اتاق شد. وی شکایتش پیرامون کُندی رسیدگی به بیماران، بی‌حوصلگی و عصبانیت اعضای اورژانس بود. وی می‌گفت: «کادر وقت نمی‌کنند حتی درست جواب سوالات آدم را بدهند و از این بیمار به طرف بیمار بعدی می‌روند در این شرایط مشخص است مراجعه کننده عصبانی می‌شود.» پرستار با تهیه گزارش از این اتفاق و قراردادن آن در پوشه ارجاع به ریاست بخش ادامه داد: «همین مسئله دقیقا زمانی رخ می‌دهد که پرستار‌ها قدرت روانی و فیزیکی برای این همه مراجعه کننده را نداشته باشند و اکنون زمان آن است که تعداد پرستاران را افزایش بدهند، اما انگار عزمی برای این کار نیست.»

وی پیرامون حقوق نیز افزود: «از اردیبهشت بسته‌های تشویقی به کادر درمان و پزشکان داده شده است که برای افراد مختلف متفاوت بوده. به طور مثال برای من به حدود سیصدهزار ‌تومان رسید. از اول آبان ماه نیز مبلغی به فیش حقوقیم اضافه شد که برای من حدود یک‌صد‌و‌هشتاد‌هزار تومان بود.»


ما راضییم، آیا مراجعه کنندگان هم راضیند؟

انترن‌ها هم همین حرف‌ها را می‌زدند و شلوغی زیاد بخش را مانع خدمت‌رسانی درست خود ارزیابی می‌کردند. سمانه لبافان، انترن اورژانس در این زمینه گفت: «با اینکه زمان کاری تغییر محسوسی نداشته و‌‌‌ همان هجده ساعت و هفت کشیک در طول ماه است، اما فشردگی کار به صورتیست که نسبت به گذشته انرژی بیشتری نیاز دارد. قاعدتا برای اینترن‌ها این‌گونه شرایط مفید بوده، اما اینکه برای مراجعه کنندگان چقدر مطلوب باشد، بحث دیگریست.»

وی درباره تاثیر این طرح بر حقوق اینترن‌ها نیز اظهار کرد: «تا جایی که می‌دانم حدود هشتادهزار تومان به حقوق اضافه شده. این در حالی بوده که در گذشته نیز حقوقی که به اینترن‌ها داده می‌شد، بسیار کم بود و تغییر نیز به همین شکل است.»

با اینکه از شروع این طرح چند ماهی می‌گذرد اما به نظر می‌آید که هنوز بستر‌های لازم برای آن مهیا نشده است. شاید با گذر زمان و آگاهی مسئولین امر از مشکلات بتوان آینده‌ای روشن را برای آن متصور بود.