سلامت نیوز: در شرایطی که گرمای سوزان تیر تاب تحمل را از انسان می‌رباید، کمی هوای ابری و اندکی باران نم نم می‌تواند خاطر مکدر انسان را آرام کند. اما چه کسی باور دارد که به ناگاه بارانی موسمی بتواند خیابان‌ها را درنوردد و محله‌ها را ویران کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایسکانیوز، اینجا تهران است؛ شهری که آن را پایتخت می‌نامندش. به واسطه شهرتی که بر آن نهاده‌ شده جمعیتی بالغ بر 12 میلیون نفر را در خود جا داده است. به مدد حضورش در جوار رشته کوه البرز آب و هوای متعدلی را تجربه می‌کند. با این وجود نقش دشت‌های کویری در اقلیم آن بی تأثیر نیست و سبب شده است که هوای شهر از یک سو خشک و از سوی دیگر از آرامش نسبی برخوردار باشد.

اما در سال‌های اخیر که تغییرات فراوانی در آب و هوای جهانی پدیدار شده، دمای هوای تهران نیز رو به فزونی گرویده و تا مرز 43 درجه بالای صفر را تجربه کرده است.

با این وجود کمتر زمانی دیده شده است که در چنین شرایطی تهران آسمانی قرمز را همراه با طوفان و سیلاب از سر بگذراند.

طوفان راه پایتخت را از بر شده است

72 ساعت پیش پایتخت شاهد وقوع طوفانی با سرعت 70کیلومتر در ساعت بود. براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی کشور این طوفان توانست جان 10 پایتخت نشین و شهروند استان البرز را بگیرد.

هرچند پزشکی قانونی شمار جان باختگان این بلایای طبیعی را 10 نفر اعلام کرده است اما برخی دیگر از منابع افزایش آن خبر داده اند. ابوالفضل قناعتی، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با فارس آمار کشته شدگان حادثه طوفان روز یکشنبه را در منطقه امام زاده داوود 20 تن اعلام کرده است.

اسماعیل نجار، رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در خصوص آمار کشته‌شدگان سیلاب به همین خبرگزاری گفته است: به دلیل سیلاب شب گذشته 14 نفر از هموطنان تاکنون جان خود را از دست دادند و ممکن است این آمار تا 16 نفر افزایش یابد.

بازخوانی یک حادثه و رسیدن به یک حقیقت

این اولین باری نیست که تهران حادثه طوفان را تجربه می‌کند. 12 خرداد سال گذشته مشابه همین رویداد اما با ابعادی متفاوت در تهران رخ داد.

طوفانی حوالی ساعت ۱۶:۵۰ بر اثر وزش تندبادی با سرعت بیش از یک 120 کیلومتر به همراه گرد و خاک غلیظ و رگبار شدید و باران رخ داد که بر اثر این طوفان پنج نفر کشته و بیش از 30 نفر مجروح و مصدوم شدند.

بعد از طوفان در تهران، در پی یافتن مقصر چندین کمیته تحقیق و بررسی حادثه در دولت و مدیریت شهری تشکیل شد؛ هرچند در جریان این تحقیق و تفحص مشخص شد که قبل از ورود طوفان به تهران موضوع به رئیس مدیریت بحران استان تهران اطلاع داده شده بود اما در انتها، عدم آمادگی در برابر طوفان تهران نیز به گردن پارازیت‌ها و سازمان هواشناسی افتاد و تنها نتیجه که در برداشت این بود که تهران آمادگی لازم برای حوادث آنی را ندارد.

آیا باز هم پارازیت‌ها مقصرند؟

در شرایطی که سازمان‌ هواشناسی کشور آسمان تهران را در روزهای آینده بارانی اعلام کرده است، هادی رحمتی، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران، سازمان هواشناسی را مقصر این حادثه می‌داند و در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته است: سازمان هواشناسی رگبار،‌ رعدوبرق و وزش باد را پیش‌بینی کرده بود، ‌ولی اطلاع‌رسانی به درستی انجام نشده بود.

چرا همیشه تقصیرها به گردن هواشناسی می‌افتد؟

احد وظیفه، مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور در گفت‌و‌گو با ایسکانیوز در رابطه با طوفان تهران و اطلاع‌رسانی سازمان هواشناسی بیان کرد: در هر جایی از دنیا وقتی طوفانی اتفاق می‌افتد تلفاتی را نیز همراه دارد. حتی اگر بهترین پیش‌بینی‌ها نیز در این رابطه صادر شده باشد درصدی از افراد پیدا خواهند شد که از آن بی اطلاع باشند. این را باید از ذهن دور کنیم که با پیش بینی، اتفاقات دیگر رخ نمی‌دهند.

همیشه همسایه مقصر است

وظیفه در پاسخ به این سوال که چرا همیشه پس از طوفان اتهامات به سوی سازمان هواشناسی معطوف می‌شود؟ گفت: این که چرا پس از هر حادثه اتهامات متوجه سازمان هواشناسی می‌شوند، این است که ما همیشه همسایه‌امان را مقصر می‌دانیم.

او ادامه داد: سازمان هواشناسی در برابر سازمان‌های دولتی دیگر سازمان قوی نیست و در مقایسه با سایر سازمان‌ها شاید یکی از کوچکترین سازمان‌ها باشد. در مجموع کل نیروهای ما بیش از 2 هزار نفر نیستند.

10 اطلاعیه صادر شد اما باز هم هواشناسی مقصر است

مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور، به اطلاعیه‌های سازمان هواشناسی پیش از وقوع حادثه اشاره کرد و افزود: در این حادثه باز هم سازمان هواشناسی متهم شد علی رقم اینکه برای همین حادثه ما بیش از 10 اطلاعیه در نقاط مختلف کشور صادر کردیم. برای تهران سه اطلاعیه صادر شد که یک اطلاعیه قبل از تعطیلات یعنی در روز چهارشنبه و دیگری در روز جمعه و اطلاعیه سوم نیز در روز یکشنبه صادر شده است. در تک تک این اطلاعیه ها به راه بندان و ترافیک جاده‌‌ای بر اثر بارش شدید باران در گذرگاه‌های طولانی، به رگبار و رعد و برق در مناطق کوهستانی از جمله در استان تهران، وزش باد شدید و گرد و غبار اشاره شده است.

او افزود: علاوه بر این قبل از وقوع این پدیده، این اطلاعیه‌ها از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، رادیو پخش شد. این اطلاعیه‌ها حتی به صورت پیامک به مسئولین امداد و نجات و هلال احمر نیز ارسال شد.

احد وظیفه با انتقاد از اتهامات وارده بر سازمان هواشناسی گفت: لیست نهادهایی که این اطلاعیه‌ها را دریافت می‌کنند مشخص است اما اینکه چرا سازمان هواشناسی را متهم می‌کنند شاید این تنها و ساده‌ترین کار باشد.

پارازیت‌ها همچنان سد راه هواشناسی

مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور در رابطه با پارازیت‌هایی که دلیل عدم پیش‌بینی طوفان سال گذشته در تهران بود، گفت: بهترین ابزار برای پایش پدیده‌های مانند طوفان تندری که مقیاس کوچکی دارند و فراگیر نیستند و به صورت محلی عمل می‌کنند و گستره‌ی کوچکی دارند، رادارهای هواشناسی است. این رادارها در قسمت‌های شمالی تهران کاملا پوشیده شده و بخش عمده این اتفاق مربوط به نویزها و پارازیت‌هایی است که از سوی منابع گوناگونی منتشر می‌شود. از سال پیش پس از طوفان تهران ما این موضوع را اعلام کرده ایم اما همچنان این مشکل وجود دارد و برطرف نشده است.

از امکانات پایین سازمان هواشناسی انتظارات زیاد نداشته باشید

او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا پیش‌بینی دقیق‌تر از حادثه ممکن است؟ گفت: پیش بینی دقیق حادثه در مناطق مختلف نیازمند امکاناتی فراتر از آن چیزی است که ما اکنون در دسترس داریم.

وظیفه با اشاره به تجهیزات هواشناسی در کشورهای پیشرفته‌ گفت: در کشور فرانسه مدل جهانی هواشناسی با تفکیک 7 کیلومتر تا 20 کیلومتر و مدلی منطقه‌ای هواشناسی با تفکیک 1 و 3 دهم کیلومتر اجرا می‌شود. اما دقیق ترین مدلی که در کشور اجرایی می‌شود و در دسترس است حدود 40 کیلومتر است و ما نمی توانیم پدیده‌های کوچک‌تر را تفکیک کنیم.

مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور  بیان کرد: امکانات ما در حدی نیست که بتوانیم انتظار داشته باشیم مانند کشورهای توسعه یافته در بخش هواشناسی عمل کنیم.

او فرهنگ‌سازی را یکی از نیاز‌های کشور در بحث هواشناسی دانست و افزود: پیشگیری از چنین خساراتی نیاز به یک فرهنگ سازی و اطلاع رسانی دقیق‌تر به مردم دارد. در برخی از کشورها شبکه‌های اختصاصی هواشناسی وجود دارد. در حالی که ما از این موضوع کمترین بهره را می‌بریم. در چنین شرایطی حداقل باید در هر ساعتی یک بخش خبری مخصوص هواشناسی وجود داشته باشد.

وظیفه با انتقاد از عملکرد سایر نهادها در چنین شرایطی گفت: سوالی که پس از این حوادث و وقوع خسارات مطرح می‌شود این است که با پیش بینی وقوع گرد و خاک و رعد و برق در شمال تهران چه اقدام خاصی صورت گرفته است؟ آیا گردشگران و شهروندان از اطلاعات و آموزش لازم در چنین شرایطی مطلع هستند؟

اطلاع رسانی و پیش‌بینی دقیق تر نیازمند امکانات بهتر است

مدیر پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی کشور، ادامه داد: دقیق‌تر از این اطلاع‌رسانی‌ها و پیش بینی‌ها می‌توانست صورت گیرد اما این دو نیازمند امکانات و نیروی انسانی است. سازمان هواشناسی در سال‌های گذشته از لحاظ امکانات و نیروی انسانی بسیار ضعیف شده است.

وطیفه با اشاره به صعف نیروی انسانی در سازمان هواشناسی گفت: در چند سال گذشته برخی از نیروهای انسانی ما پس از کسب تحصیلات عالی جذب دانشگاه‌ها به عنوان هیات علمی شده‌اند. برخی دیگر نیز به کشورهای اروپایی و کانادا مهاجرت کرده اند. ما در طی چندین سال حتی یک نفر را نتوانسته‌ایم در سازمان هواشناسی جذب کنیم.

حذف 6 ایستگاه از 12 ایستگاه هواشناسی از دستگاه رادیو ساند

او با بیان اینکه سازمان هواشناسی یک مرکز علمی است و همواره نیاز به تحقیقات و مطالعه آخرین یافته‌های علمی دارد، گفت: از 10 سال پیش هیچ گونه امکانات و تجهیزات جدیدی وارد این مرکز نشده است.

وظیفه یکی از دلایل ضعف امکانات را تحریم‌ها عنوان کرد و افزود: حتی اگر پول داشتیم خرید تجهیزات میسر نبوده است. در سال‌های اخیر 6 ایستگاه هواشناسی را از 12 ایستگاه از اطلاعات رادیو ساند که کاوش‌های جوی و ساختار قائم جوی را انجام می‌داد، حذف کرده‌ایم. چرا که امکانات لازم را برای ارسال آن داشته‌ایم.

چرا هر بار یک طوفان به یک بحران تبدیل می‌شود؟

با وجود اینکه بلایای طبیعی اتفاقاتی غیر منتظره و غیر اجتناب هستند اما انسان به مدد فناوری‌ها و دانش‌های نوین توانسته است از خسارات جانی و مالی آن بکاهد. با این حال همچنان کشور ما با هر بادی به هم می‌ریزد و تلفاتی می‌دهد. هرچند سازمان هواشناسی کشور از نبود امکانات رنج می‌برد اما جای مدیریت بحران در این اتفاقات کجاست؟

جای مدیریت بحران قبل یا بعد از وقوع حادثه است؟

«ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها باید هرچه سریع‌تر تعیین تکلیف و با کمک دستگاه قضایی تخریب شود.» اینها سخنان احمد صادقی، رئیس مدیریت بحران شهر تهران، در جلسه‌ای است که درخصوص سیلاب چند روز گذشته در این سازمان برگزار شده است.

هرچند این دستور اقدامی درست است اما شاید نیش دارویی پس از مرگ سهراب باشد. به قول معروف علاج واقعه را پیش از وقوع باید کرد. در حالی که کار مدیریت بحران در کشور ما پس از وقوع واقعه است.