سلامت نیوز: آسیب دیدن رابطه میان پزشك و بیمار مساله‌ای نیست كه به تازگی مطرح شده باشد. با وجود این، برخی از اظهارنظرها و اتفاقات در سال‌های اخیر این هشدار را جدی‌تر كرده است كه رابطه میان این دو قشر بیش از پیش صدمه دیده است. مسئولان وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشكی كه همواره منادی این بوده‌اند كه رابطه پزشك و بیمار باید بهبود یابد، كمتر در این باره صحبت كرده‌اند كه چرا بعضا رابطه میان پزشك و بیمار خدشه‌دار شده است.
به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان در ادامه نوشت: مراجعه ایرانیان به پزشكان عمومی به صورت متوسط 2/2 درصد در سال است. این آمار بیانگر این است كه سرانه مراجعه مردم به پزشكان عمومی 50 درصد كمتر از دنیاست. با وجود اینكه مراجعه به پزشك در ایران از سرانه دنیا پایین‌تر است اما سیستم بهداشت ما به‌شدت درمان‌محور است. وقتی كه یك سیستم به جای پیشگیری محور بودن، درمان‌محور باشد بیشتر به نقش پزشكان در حوزه درمان تاکید می‌شود و فعالان حوزه‌های پیشگیری و خدمات تبدیل به حلقه‌های گمشده‌ای در سیستم درمان می‌شوند. یكی دیگر از پیامدهای این درمان‌محوری حساسیت زیادی است كه روی رفتار پزشكان شكل می‌گیرد. عوامل زیادی دست در دست هم داده‌اند و باعث شده‌اند كه یك تصویر قالبی از پزشكان در ذهن جامعه شكل بگیرد و این تصویر، بسیاری از رفتارهای افراد در مواجهه با این قشر را تحت شعاع خود قرار داده و از پیامدهای آن لطمه خوردن رابطه پزشك و بیمار است.
آسیب‌دیدگی رابطه پزشك و بیمار
روز گذشته رئیس شورای هماهنگی انجمن‌های پزشكان عمومی درباره وضعیت رابطه بین پزشك و بیمار، گفت: این روز‌ها شاهد این هستیم كه روابط بین پزشك و بیمار بسیار آسیب دیده و این مساله قطعا نقش تاثیرگذاری بر حوزه سلامت كشور دارد. مهران قسمتی‌زاده با اشاره به اینكه همه باید تلاش كنیم كه این روابط ترمیم شود، افزود: لازم است بسیاری از ما پزشكان در روابط با بیماران تجدیدنظر كنیم. مسلما درك بیمار و فاصله گرفتن از رابطه خشك علمی و جایگزینی این رابطه با یك رابطه دوستانه‌تر كمك شایانی به بهبود این وضعیت می‌كند. او خاطرنشان كرد: پزشكان نیز باید شیوه عرضه خدمات پزشكی، ویزیت‌های آنی و كوتاه‌مدت و بدون توضیح بیماری و عوارض آن و احتمالا عوارض درمان را تغییر دهند. قطعا توجه به این مسائل، بسیاری از سوءتفاهم‌های به وجود آمده بین پزشك و بیمار را تقلیل خواهد داد. این روشی است كه همه پیشكسوتان خوشنام جامعه پزشكی سرلوحه كارهای خود قرار می‌دادند و ما هم باید از آن تبعیت كنیم. به گزارش ایلنا، او تصریح كرد: نكته دیگری كه همه باید بدان توجه كنیم، این است كه رابطه پزشك و بیمار یكی از روابط اساسی و قابل احترام جامعه است و هرگونه خدشه به آن، جامعه را دچار خسران می‌كند. البته باید تاكید كرد این رابطه یكی از روابط حیاتی جامعه است.
در دو سوی ماجرا چه می‌گذرد؟
برای درك بهتر رابطه پزشك و بیمار چند كلامی با هر دوی آنها صحبت می‌کنیم. ناصر 30ساله یك پزشك عمومی در یك بیمارستان دولتی است. به گفته خودش همیشه تلاش می‌كند صبور باشد و با خوش‌اخلاقی هر كاری كه می‌تواند برای بیمارانش انجام دهد. وقتی از او درباره خدشه‌دار شدن رابطه پزشك و بیمار می‌پرسیم، با اینكه منكر این قضیه نمی‌شود ولی عوامل مختلفی را در این خدشه‌دار شدن رابطه دخیل می‌داند و می‌گوید: «برخورد بد یا خشكی كه برخی پزشكان با بیماران دارند می‌تواند ناشی از عواملی مانند زمان مراجعه بیمار و نوع رفتار خود بیمار هم باشد. در بعضی از ساعت‌ها پزشكان به دلیل فشار كاری خسته هستند و این بر نحوه برخورد آنها با بیمار اثر می‌گذارد. از سوی دیگر، بعضی از بیمارها هم رفتار خوبی با پزشك ندارند و همین باعث می‌شود رفتار آنها به پزشك هم سرایت كند.» او ادامه می‌دهد: «رابطه پزشك و بیمار یك رابطه دو طرفه است و رفتار هر كدام از آنها روی دیگری تاثیر می‌گذارد.»
اما لازم است درد دل بیمارها را هم در این باره شنید تا بتوان قضاوت درست‌تری داشت. سارا 29 ساله دیدگاه جالبی درباره پزشكان دارد و آنها را به دو دسته تقسیم می‌كند: «یك دسته از پزشكان، پزشكان پیر و باتجربه هستند كه حتی بدون توجه به گفته‌های تو می‌توانند بیماری‌ات را تشخیص دهند. این دكترها با رفتارشان به آدم آرامش می‌دهند و معمولا هم چون مراجعان زیادی دارند پول برایشان زیاد مهم نیست. دسته دیگر از پزشكان كه تعدادشان هم زیاد نیست پزشكانی هستند كه عموما جوانند و تجربه كافی ندارند و با رفتارشان و بزرگ كردن بیماری، به فرد استرس می‌دهند. این قشر بیشتر به دنبال پول هستند و تشخیص‌های غلط زیادی هم دارند.» اما چه چیز باعث شده است كه سارا این دیدگاه را داشته باشد؟ او از تجربه خود كه احساس می‌كرده سرطان دارد، به «آرمان»می گوید: « یك سال پیش احساس می‌كردم سرطان دارم برای همین به انواع و اقسام پزشكان در این زمینه مراجعه كردم. پزشكان باتجربه به من می‌گفتند این قضیه صحت ندارد ولی كم‌تجربه‌ها برایم انواع آزمایش‌ها را می‌نوشتند و بعضی از آنها حتی به من می‌گفتند هپاتیت هم داری. بعد از 10 میلیون هزینه كردن و تحمل استرس زیاد، آخر سر یك پزشك عمومی فهمید كه من بیماری خودبیمارانگاری دارم و با خوردن چند قرص حالم خوب شد.» او ادامه می‌دهد: «تجربه ناخوشایندی كه داشتم باعث شد كه به یك قشر از پزشكان بدبین شوم. به نظر من نگاه آرام و مطمئن یك پزشك باتجربه می‌تواند بیشتر از هر دارویی در خوب شدن بیمار تاثیر بگذارد.»
حكمت و هنر به دنیای پزشكی بازگردد
نایب‌رئیس شورای عالی نظام پزشكی كشور با بیان اینكه امروزه احتیاج داریم كه حكمت و هنر دوباره به سوی پزشكی بازگردد، می‌گوید: انتقال حكمت و هنری كه پیشینیان ما از آن بهره‌مند هستند به نسل جوان، باعث می‌شود كه رابطه پزشك و بیمار نیكو شود. محمود فاضل با اشاره به نقش عوامل مدیریتی در خدشه‌دار شدن رابطه پزشك و بیمار، می‌افزاید: چیزی كه امروز رشد زیادی داشته است نبود تدبیر در رابطه مالی بین پزشك و بیمار است. تجربه جهانی بیانگر این است كه رابطه پزشك و بیمار نباید به رابطه مشتری و فروشنده تبدیل شود. به همین دلیل سازمان‌های بیمه به وجود آمدند تا هزینه درمان را پوشش دهند. او ادامه می‌دهد: اگر بیمه‌ها وظیفه خود را به درستی انجام دهند تشخیص بیماری صحیح‌تر می‌شود و به جای اینكه به بیمار به عنوان یك جسم نگریسته شود به روح و جسم او در كنار هم توجه می‌شود. او با اشاره به نقش مشكلات معیشتی درمانگران در خدشه‌دار شدن این رابطه، تصریح می‌كند: وقتی به معیشت پزشكان رسیدگی نشود، به دست آوردن معیشت برای آنها فردی می‌شود و فردی شدن معیشت پزشكان آفت‌هایی مانند لطمه زدن به رابطه پزشك و بیمار را در پی دارد. فاضل تاكید می‌كند: تحقیقات نشان می‌دهند كه بیمار بیش از آنكه از مهارت پزشك نتیجه بگیرد از جامعیت پزشك، تسلط او بر فضای روانی بین خودش و بیمار و ارتباطی كه با بیمار برقرار می‌كند نتیجه می‌گیرد. او تصریح می‌كند: گفته‌های بعضی از مسئولان درباره جامعه پزشكی باعث برانگیختگی جامعه علیه آنان می‌شود.
نظر شما