سلامت نیوز: توجه به مناطق محروم و ایجاد شرایط بهتر برای زیست مردم این مناطق، معمولا شعار همه سیاستمداران به ویژه در برهه‌های حساسی همچون مقطع انتخابات است. پس از گذر از این بازه تاریخی نیز تبدیل شدن این شعارها به عمل و به بیان ساده‌تر، از گفتار به کردار رسیدن و عملیاتی شدن وعده‌های دولت‌ها و خواسته‌های مردم، معمولا یکی از چالش‌های بزرگ به شمار می‌رود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه سپید، البته تحقق آن هم بنابر مدیران سیاستگذاران هر دولت در بعدی خاص و معبری ویژه جلوه‌گر می‌شود. مثلا دولت اصلاحات با برنامه‌ریزی اقتصادی هم و غم خود را در ایجاد ثبات اقتصای و رسیدن به خودکفایی در برخی زمینه‌ها و در نهایت بهبود معیشت مردم با نگاه به توسعه همه‌جانبه گذاشت؛ دولت نهم و دهم به اسم تحول اقتصادی، طرح هایی مانند هدفمندی یارانه‌ها، پرداخت‌یارانه و مسکن مهر را به راه انداخت. البته نتیجه حاصل از این برنامه‌ها چنان محسوس بوده و هست که نیاز به توضیح و تشریح ندارد. در این میان دولت یازدهم هم برنامه‌هایی برای کاهش فشار به حاشیه‌نشینان و افرادی که در مناطق محروم به سر می‌برند، در دستور کار قرار داد. در این میان بنابر شرایط حاکم بر جامعه و دغدغه‌هایی که رو به افزایش بود، معبر و مسیری که انتخاب شد از حوزه بهداشت و درمان می‌گذشت تا شاید اگر نتوانند درد بیماری‌ها را کاهش دهند، حداقل از دردهای جانبی و محرومیت‌ها در این زمینه بکاهند. بنابراین در راستای عملیاتی کردن مفاد قوانین برنامه پنجم توسعه کشور و قوانین بالادستی، به عبارتی برای تحقق اهداف مواد بند (ب) ماده 34، بند (د) ماده 32 و بند (الف) ماده 36 قانون برنامه پنجم توسعه و به منظور افزایش دسترسی مردم در مناطق کمتر توسعه یافته کشور به خدمات و مراقبت‌های سلامت، ایجاد پوشش همگانی و كاهش سهم پرداخت از جیب مردم، تقویت سامانه جامع و همگانی سلامت، تقویت طرح تمام وقتی و در نهایت بهبود نظام ارجاع، دستورالعمل «برنامه حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم» تدوین شد و همزمان با آغاز طرح تحول نظام سلامت به عنوان یکی از بسته‌های اصلی و اولیه آغاز به کار کرد. اما آیا این بسته کارآیی لازم و تاثیرگذاری کافی داشته‌است؟ برای پاسخ به این سئوال و ارزیابی میزان و نحوه اجرایی شدن آن به سراغ اعضای کمیسیون بهداشت مجلس رفتیم و جویای این موضوع شدیم.
مسعود پزشکیان، عضو کمیسیون بهداشت مجلس، با بیان اینکه وزارت بهداشت ارزیابی درستی از این موضوع نداشته‌است، گفت:«تنها نیاز ما آمدن متخصص و پزشک به این مناطق نیست، در کنار این مسئله باید امکانات هم وجود داشته‌باشد تا چنین برنامه‌ای نتیجه بخش باشد.» پزشکیان با بیان اینکه در قانون هیچ پرداختی نباید خارج از نظام ارجاع و طرح پزشک خانواده صورت گیرد، گفت:«با روندی که در پیش گرفته‌شده‌است، مناطق محروم، محروم‌تر شده و تنها در مراکز استان و برای مرفهین اوضاع بهتر شده‌است. در مراکز استان‌ها عمل تعویض زانو انجام می‌گیرد و در مناطق محروم هیچ امکانات درمانی وجود ندارد و همه باید به شهرهای بزرگ مراجعه کنند و دولت متوجه نیست که برخی از این افراد کرایه تاکسی ندارند چه برسد به مسافرت به شهری دیگر. وزارت بهداشت در برنامه‌هایش باید به این موضوع و البته حرکت در مسیر قانون توجه داشته‌باشد.»
در این بین عابد فتاحی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت، با انتقاد از برنامه اجرایی شده برای ماندگاری پزشکان، گفت: «طرح افزایش جذب ماندگاری پزشکان، شاید بتواند امکان جذب متخصصان و پزشکان عمومی را در مناطق محروم و مرزی افزایش دهد؛ اما بی‌شک، در ماندگاری پزشکان در این مناطق تأثیر چندانی نخواهد داشت. چنانچه ماندگاری موجب می‌شود پزشکان بعد از مدتی پول درآوردن، با بهانه‌های مختلف از ارائه خدمات به بیماران اجتناب کنند. بنابراین وزارت بهداشت باید این بودجه را صرف آموزش نیروهای متخصص بومی کند. برای رفع این مشکل طرحی پیشنهاد شد که بر اساس آن در کنکور سراسری، دانش‌آموزان مناطق محروم با سهمیه 30درصدی وارد رشته‌های پزشکی شوند اما در مقابل، بعد از فارغ‌التحصیل شدن تا 15 سال حق خروج از منطقه را ندارند و اجازه پیدا نمی‌کنند برای ادامه تحصیل حتی به مراکز استان‌ها بروند. البته این طرح یک مسکن موقت است و باید برای تحقق آن برنامه ریزی دقیق کرد.» مراد هاشم‌زهی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت بود که انتقادی تند وتیز از کمبود پزشک در مناطق محروم داشت. وی در این زمینه گفت: «امروزه اجرای طرح تحول سلامت هم نتوانسته این معضل را برطرف کند. واقعیت این است که نبود امکانات آزمایشگاهی و همچنین رفاهی، عامل بازدارنده‌ای برای حضور پزشکان است. بنابراین وزارت بهداشت باید به دنبال راه‌حلی برای رفع آن باشد. در این میان فقط مسئله مالی و اعتباری مطرح نیست، بلکه منظور شرایط زیست و رفاهی است. معمولا پزشکان این مناطق تاکید دارند که حضورشان در منطقه به خانواده‌ها و به ویژه فرزندانشان آسیب رسانده‌است. پس نیاز به شناخت و درنهایت رفع معضلات در این زمینه داریم.»
در کنار این اظهارات، احمد آریایی‌نژاد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس به بیان این معضلات مشکلات پرداخت. وی در این زمینه گفت:«قطعا وزارت بهداشت در این زمینه نیت خیری داشته‌است، اما در این بین باید به چند مسئله توجه می‌شد، که متاسفانه مغفول ماند. اول، بومی سازی گرفتن دانشجو و تعهدهای مربوط به آن است که می‌توان با آن پزشکان را در بازه زمانی بیشتری در مناطق نگه داشت. مشکل دیگری که در این بین با چنین رویکردی بروز کرد، در مناطق میانی بود به عبارتی، پزشکانی که نه در مراکز استان بودند و نه در مناطق محروم و منطقه خودشان به آنها نیازمند است، یا تلاش می‌کنند به مراکز استان بروند و هیئت علمی شوند و یا به مناطق محروم بروند و در نتیجه نیاز منطقه خودشان رفع نمی‌شود. پس این تسهیلات باید با نگاه منطقی‌تر تعریف شود. این برنامه مناطق برخوردار و مراکز را ترغیب نکرد بلکه مناطق میانی را خالی از نیرو ساخت.»
البته در این بین عبدالرحمن رستمیان، نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت، از این طرح وزارت بهداشت دفاع کرد و گفت:« در این دو سال جذب نیرو به مناطق محروم خوب بوده‌است و تحول در این حوزه به وجود آمده‌است.» وی در ادامه افزود:« در روندکنونی، پزشکان با پایان طرح و دوره خود به شهرهای بزرگ می‌روند و اجتماع دراین مناطق صورت می‌گیرد. باید تسهیلات و امتیازات به نحوی داده‌شود که امکانات برای این پزشکان بیشتر باشد. در این بین بیمه‌ها هم باید پشتیبانی بیشتری از این مناطق داشته‌باشند. البته قدرت جذب و ماندگاری تاکنون خوب نبوده‌است و در شهرستان‌ها ما با کمبود پزشک روبرو هستیم و در مراکز استان نیز با مازاد نیرو روبرو هستیم.»وی با بیان اینکه سیاست ما این است که هر امکاناتی را به مرکز استان می‌دهیم، تصریح کرد:«این سیاست اشتباه است و باید پوشش‌دهی امکانات بنابر شرایط منطقه باشد و باید پایتخت و مراکز استان‌ها را محدود کنند. البته به نظر من شرایط بهتر شده‌است و با وجود سهمیه مناطق محروم در کنکور، در آینده شرایط بهتر از این هم خواهد شد. ما تا شرایط مطلوب فاصله بسیاری داریم و شرایط جذب ایجاد شده نه ماندگاری. امیدواریم آن هم فراهم شود.»
بنابر اظهارات این نمایندگان آنچه تاکنون به اسم طرح ماندگاری در مناطق محروم مطرح شده‌است(فارغ از بدهی‌های دولت و بیمه‌ها به این پزشکان) تنها در راستای جذب پزشک موفق بوده‌است و رویکردی برای حفظ و ماندگاری آنها در این مناطق نداشته است. اگرچه شاید انتظار این باشد که پزشکان با نگاهی اخلاقی به این مناطق بروند و همچون آلبرت شوایتزر و مادر ترزا برای کمک به مردم از آسایش خود بگذرند، اما در این بین نباید چشممان را بر واقعیات ببندیم.
نظر شما