سلامت نیوز: بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان ثبت احوال، تهران ركورددار طلاق در كشور است؛ به طوری كه روزانه 90 زوج در تهران از یكدیگر جدا می‌شوند.

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه روزان نوشت: رضا بعد از حدود 20 سال زندگی مشترك كارش به دالان‌های پر پیچ و خم نهادهای طلاق افتاده است. رضا همیشه از 8 صبح تا 11 شب سركار بود. می‌گویند هیچ كس باورش نمی‌شد همسرش از آن بچه‌های 13 ساله و 5 ساله اش دل بكند و رابطه‌ای پنهانی با فروشنده سوپرماركت سركوچه برقرار كند. حادثه در نهایت خبر می‌دهد... پروین و علی، زن و شوهری بودند كه اكنون تقریبا یك سال است از یكدیگر جدا شده‌اند. علت طلاق هم خیانت بود. هرچند كه علی مجبور شد بعدا رابطه جدید خود را رسمی كند اما به گفته همسر سابق اش حدود 2 سال بدون اطلاع و به صورت پنهانی زندگی می‌كردند.

اینها داستان‌های تلخی است كه به طور معمول هرروز می‌بینیم یا می‌شنویم. چه چیزهایی باعث می‌شود یك زوج در وادی خیانت قرار گیرند؟ طلاق در اینجا چه نقشی دارد؟ برخی از كارشناسان آن را تسهیل كننده، پیشگیرنده و مفید می‌دانند؛ اما برخی خود طلاق را معضل قلمداد می‌كنند. آمارها و پژوهش‌ها در این زمینه چه می‌گویند؟هرچند كه آمار طلاق در ایران رو به فزونی است اما به نسبت بسیاری از كشورهایی مانند فرانسه كه حدودا 50 درصد است، پایین است.

روزانه 343 طلاق در كشور ثبت می‌شود

هنوز آمار معتبر و رسمی از میزان و علل طلاق مربوط به سال 94 بیرون نیامده است؛ به نظر می‌رسد مسئولین در این زمینه تا میزان زیادی خست به خرج می‌دهند، در سال 93 نیز تنها آمار رسمی مربوط به سازمان ثبت اسناد و املاك است كه به گفته رئیس این مركز، روزانه 434 طلاق در كشور ثبت می‌شود. بررسی آمار طلاق در كشور نشان می‌دهد كه طی دهه گذشته این پدیده روند صعودی به خود گرفته است؛ به طوری كه به اعتقاد كارشناسان آمار طلاق در ایران به زلزله‌ای خاموش تبدیل شده است كه هر روز در حال تكان دادن جامعه است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان ثبت احوال، تهران ركورددار طلاق در كشور است؛ به طوری كه روزانه 90 زوج در تهران از یكدیگر جدا می‌شوند.

94؛ سال طلاق به دلیل خیانت

در زمینه آمار مربوط به سال 94 هم تحقیقات جسته گریخته‌ای صورت گرفته است. در نخستین همایش علوم اجتماعی ایران با رویكرد آسیب شناسی طلاق كه دی ماه 94 برگزار شد، اعلام شد: یكی از علت‌های اصلی این طلاق‌ها خیانت بوده و در این زمنیه هشدار داده شد. یكی دیگراز گزارش‌های رسمی مربوط به آمار طلاق سال 94 مربوط به استان خراسان شمالی بوده است كه مدیر كل بهزیستی خراسان شمالی از آن پرده برداری كرد. رضا الله وردی گفته بود بیشترین پرونده‌های ارجاعی طلاق به مراكز كاهش طلاق تحت نظارت اداره كل بهزیستی استان در زمینه درخواست طلاق توافقی بوده كه خیانت در صدر عوامل اقدام به طلاق توافقی میان زوجین در استان قرار گرفته است. وی همچنین گفته بود در سال 92 بیشترین علت درخواست طلاق توافقی در استان اعتیاد و در سال گذشته نیز خیانت عامل اصلی درخواست طلاق‌های توافقی بوده است اما هنوز تحلیل پرونده‌های طلاق در سال 94 نهایی نشده است.

تغییر در الگوی همسرگزینی هم عامل طلاق است

در چنین فضای خالی از آمار و پژوهش‌های كمی باید به روایت‌های كیفی و نظریه‌ها روی بیاوریم البته با طرح این پرسش كه با توجه به ظهور نشانه‌ها و بروز تغییرات مشهودی كه در جامعه رخ نمایان كرده آیا این پدیده‌ها و خاستگاه آن قابل توجه و گریزناپذیر است؟ استادیار دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با روزان می‌گوید: اینكه یكی از دلایل اصلی كنونی پدیده طلاق، خیانت باشد را می‌پذیرم؛ اما اینكه تنها علت آن باشد به نوعی تقلیلگرایی است.

 به اعتقاد دكتر علی جنادله یكی از عوامل جدید طلاق در جامعه تغییر در الگوی همسر گزینی است. در الگوی قدیمی همسرگزینی معمولا افراد بر اساس شناختی كه والدین از گزینه مورد نظر داشتند این انتخاب صورت می‌گرفت؛ با توجه به اینكه در این الگو گزینش همسر در همان شبكه خویشاوندی صورت می‌گرفت، یك شناخت نسبی در پیش از ازدواج بین افراد وجود داشت؛ به همین جهت در این شكل از زندگی به دلیل این شناخت نسبی و هم به خاطر حمایتی كه از طرف این شبكه خویشاوندی صورت می‌گرفت احتمال طلاق بسیار كمتر بود.

نیاز به قوانینی داریم كه از خانواده امروزی حمایت كند

به اعتقاد این جامعه شناس در جامعه كنونی به دلیل اینكه افراد بر اساس تمایلات و انگیزه‌های فردی و خارج از حوزه خویشاوندی خود همسرشان را انتخاب می‌كنند ممكن است آشنایی آنچنانی از همدیگر نداشته باشند. این موضوع وقتی مشكلزا می‌شود كه درجامعه ما به خاطر محدودیت در ارتباط‌های قبل ازدواج وقتی یك زوج زیر یك سقف قرار می‌گیرند تازه می‌خواهند آن آشنایی را كسب كنند؛ در این صورت امكان اینكه در این مدت از نظر اولیه خود صرف نظر كنند، بسیار بالاست. این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش كه آیا تغییرات در مفهوم خانواده با عث ایجاد این ناهنجاری‌ها شده است، می‌گوید: خانواده یك نهاد اجتماعی به مانند دیگر نهاد‌های اجتماعی است كه با تغییرات ساختارهای جامعه تغییر می‌یابد؛ لذا این موضوع را نباید نشانه انحطاط و سستی خانواده دانست. به اعتقاد او باید قوانینی تصویب شود كه خانواده را با این تغییرات مورد حمایت قرار دهد.

خیانت، معلول است نه علت

جنادله در خصوص خیانت و ارتباط آن با شبكه‌های اجتماعی عنوان می‌كند: خیانت خودش معلول است نه علت و اینكه بخواهیم آن را تنها به شبكه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای نسبت بدهیم این هم ناقص دیدن این اتفاق است. به نظر من باید ابتدا به این نگاه كنیم كه چقدر دو طرف نیازهای عاطفی و جنسی همدیگر را برآورده می‌كنند و چقدر درك مشتركی بین دو فرد وجود دارد و چقدر مهارت‌های زندگی آموزش داده شده است. دانش و بهداشت روابط زناشویی بسیار مهم است.

آمار طلاق در ایران پایین است

هرچند بسیاری طلاق را یك معضل اجتماعی و نشانه كژكاركردهای جامعه به شمار می‌آورند اما برخی كارشناسان نیز هستند كه آن را در بسیاری از اوقات مفید می‌دانند. دكتر زهرا امیری، جامعه شناسی است كه خود طلاق را تجربه كرده است؛ از این جهت اندوخته‌های نظری و تجربه‌های زیستی او باعث شده كه نظری متفاوت تر به این پدیده داشته باشد. امیری به روزان می‌گوید: با توجه به شرایط خاصی كه كشور ما در آن به سر می‌برد؛ مثل پشت سر گذاشتن یك انقلاب كه یكی از پدیده‌های اجتماعی است و تغییر و تحولات ارزشی پس از آن و جنگ و شرایط بعد آن به ویژه مشكلات اقتصادی كه به طور مداوم پس از انقلاب به دلیل تحریم‌ها وجود داشته است، انتظار آمار طلاق بیشتری می‌رود.

این جامعه شناس، پایین بودن آمار طلاق را بیشتر به دلیل هنجارها و ارزش‌های سنتی و شرایط سخت قانونی حاكم برای طلاق به ویژه در مورد زنان می‌داند و می‌افزاید: به طور مثال نابرابری در شرایط طلاق به طور معنا داری به نفع مردان و به ضرر زنان است. عوامل دیگری مثل قدرت خانواده در ایران و از همه مهم تر مسئله حفظ آبرو كه برای اغلب ایرانیان اهمیت زیادی دارد باعث شده است كه آمار طلاق نسبت به آنچه جامعه شناسان با توجه به شرایط یاد شده انتظار دارند بسیار كمتر باشد.

با رشد درخواست طلاق از سوی زنان مواجه هستیم

امیری با وجود اینكه بیان می‌كند آمار طلاق در حال حاضر زیاد بالا نیست اما اعتقاد دارد كه در چند سال اخیر رشد آمار طلاق به ویژه از سوی زنان به دلایل مختلفی زیاد شده است. به گفته این جامعه شناس دلایلی مانند افزایش سطح تحصیلات زنان، افزایش آگاهی‌های اجتماعی و رشد فردگرایی، مطالبه روابط برابر با مردان (كه با توجه به شرایط جامعه سنتی و قوانین حاكم امكانپذیر نیست )، قرار گرفتن ایران در شرایط جهانی شدن و پیامدهای آن، تاثیرات رسانه‌ها و فروریزی ارزش‌های كاملا سنتی كه آزادی عمل بیشتری برای زنان به ویژه در حوزه قرار گرفتن زن به مثابه یك موجود انتخابگر را به رسمیت می‌شناسد، باعث افزایش درخواست طلاق زنان شده است.

خیانت، كنش آگاهانه یا واكنش كور؟

امیری معتقد است گاهی دلیل خیانت این است كه زنان نوعی واكنش در برابر نابرابری نشان می‌دهند. وی می‌گوید: زنان به سوی مطالبه حقوق برابر با مردان حركت می‌كنند؛ این در حالی است كه جامعه و قوانین حاكم به مردان اجازه داشتن روابط خارج از ازدواج را به صورت قانونی می‌دهد؛ همین باعث می‌شود تا زنان به نوعی نسبت به این نابرابری‌ها واكنش نشان دهند، حتی اگر به طور كامل به این امر آگاهی نداشته باشند. وی همچنین به نقش مهارت‌های ارتباطی در پایداری یك زندگی اشاره می‌كند و متذكر می‌شود: نداشتن مهارت‌های ارتباطی افراد كه خود را در اجتماع نشان می‌دهد، در روابط شخصی هم بروز می‌كند. یكی از این مهارت‌ها ارتباطی در روابط جنسی است كه زوجین هیچ آموزشی درباره آن نمی‌بینند.

10 عامل خیانت در زنان

طبق گزارشی كه در نخستین همایش روان‌شناسی طلاق در سال 94 ارائه شد، علل گوناگونی برای خیانت زنان ذكر شد كه در اینجا به ۱۰ مورد اشاره می‌كنیم: ماجراجویی و حسادت، عدم رضایت جنسی، پول و وضعیت اقتصادی، مورد غفلت واقع شدن، عدم توجه و بی‌اهمیتی توسط شوهر، كالا انگاری، تغییرهای شدید شخصیتی و رفتاری شوهر، ابراز علاقه بیشتر توسط دیگری، خیانت شوهر، فساد اخلاقی.

10 عامل خیانت در مردان

در این گزارش همچنین به 10 عامل خیانت از سوی مردان نیز اشاره شده كه عبارتند از: از بین رفتن عشق و علاقه، عدم جذابیت همسر، سهل انگاری زنان، اخلاق و رفتار غیر قابل تحمل، هوسرانی، عقده‌ها‌ی جنسی، بی خطر شمردن خیانت، زیاده خواهی و تنوع طلبی، خیانت همسر، عدم رغبت همسر به داشتن روابط با شوهر خود.