سلامت نیوز-*دكتر مصطفی معین: چالش های جدی و روبه گسترش شیوع جهانی و بار بیماری های مزمن مانند آلرژی ها، آسم و سایر امراض مزمن تنفسی ، بیماری های قلبی -عروقی، خود ایمنی ها و اختلالات سلامت روان، چشم انداز تیره ای را به تصویر میكشد. با آغاز انقلاب صنعتی در ٢-٣ سده گذشته و تحت تاثیر برنامه های توسعه نا متوازن، مخرب و نا پایدار در كشور های صنعتی، فرایند تخریب فزاینده محیط زیست طبیعی و انسانی نیز آغاز گردید.
به گزارش سلامت نیوز تداوم این فرآیند آسیب زا، به جمع شدن بیش از حد گازهای گلخانه ای مانند بخار آب، گاز كربنیك (Co2)، متان(CH4)، ازون(O3) و نیتروس اکسید(N2O) و کلروفلورکربن ها(CFCs) در اتمسفر و بالا رفتن تدریجی دمای زمین در خشكی و دریا و تغییرات آب و هوایی زیان بار در سده بیستم میلادی منجر شده است.
بروز خشكسالی، گرما و طولانی شدن فصل های گرده افشانی، فرا گیر شدن هجوم ریز گرد ها، تشدید الودگی هوای شهر ها در تعدادی از كشور ها از جمله ایران و افزایش بارندگی و رطوبت هوا، طوفان، سیل و سونامی در مناطقی دیگر از جمله این تغییرات اقلیمی است. پاندمی و همه گیری جهانی آلرژی، آسم و سایر بیماری های انسدادی و مزمن تنفسی ،بیماری های قلبی- عروقی، دیابت و اپیدمی بیماری های گوارشی انتقال یافته از آب و غذای غیر بهداشتی، مالاریا و دیگر امراض انتقال یافته توسط حشرات، فقرو سوء تغذیه و مهاجرت های گسترده از روستاها به شهر ها و از جهان سوم به كشورهای توسعه یافته، بخش هایی از چشم-انداز تراژدیك و واقعیت تلخ پیش روی جامعه بشری است.
واقعیتی كه در آیه ی -٤٢از سوره ی روم در قران كریم به عنوان "تباهی و فساد خشکی و دریا به دست انسان ها" درباره آن پیش گویی شده است. از سویی دیگر در دوران مدرن با تغییر سبك زندگی جوامع انسانی از روستایی به شهر نشینی، سكونت در آپارتمان، مصرف مواد غذایی بسته بندی شده و آماده مصرف (فست فود)، رفتار های غیر بهداشتی و پرخطر مانند مصرف سیگار، الكل و مواد اعتیاد آور نیز مزید بر علت شده و آسیب های چند لایه و پیچیده اختماعی را به ویژه در كشور های توسعه نیافته سبب شده است .
فائق آمدن بر چنین چالش های پر اهمیتی كه سلامتی و زندگی انسان را هدف قرار داده است، مستلزم مطالعه، تدوین و به كار گیری راهبردهای جهانی و برنامه های ملی، اتخاذ رویكرد های جمعی و جامعه نگر، داشتن عزم ملی با محوریت دولت ها و با بهره گیری موثرتر از پتانسیل دانشگاه ها و مراكز پژوهشی، همكاری انحمن های علمی و تخصصی، نهاد های مدنی و شبكه های اجتماعی، ارائه ی آموزش و افزایش سطح مهارت ها و مشاركت عمومی است .
در این جهت گیری، ایجاد تحول در ساختار و جایگاه نظام سلامت بر پایه ی پژوهش ها و شواهد علمی و متناسب با شیوع گسترده ی بیماری های مزمن، سوانح طبیعی، حوادث و آسیب های فراگیر اجتماعی و هزینه های روانی- اجتماعی و اقتصادی عظیمی که به جامعه تحمیل می شود، ضرورتی مبرم است تا بتوان مجموعه امكانات و حمایت های دولت و سایر ارکان کشور را برای كنترل و كاهش هزینه ها و آسیب های یاد شده و پیشگیری اولیه از بیماری ها، هماهنگ و فعال نمود.
نزدیک به یک دهه است که شعار روز جهانی آسم به عنوان "شما می توانید آسم خود را کنترل کنید" بطور ثابت تکرار شده است، که بیانگر این واقعیت است که خواست و اراده شهروندان آگاه و توانمند و "سرمایه اجتماعی" آنان راهگشای مسایل توسعه و پیشرفت و تحقق "جامعه سالم" است.
دستآوردهای روز جهانی آسم و فعالیتهای مرتبط با کنترل آسم طی 18سال گذشته
(توسط کمیته کشوری آسم و آلرژی، آسم و بیماری های مزمن تنفسی، مرکز تحقیقات ایمونولوژی، آسم و آلرژی، انجمن آسم و آلرژی ایران، مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت)
- اولویت بالاتر آسم و آلرژی و همچنین بیماری های انسدادی و مزمن تنفسی (COPD) در نظام سلامت
- تدوین و انتشار دهها کتابچه و بروشور راهنما برای بالابردن سطح آگاهی پزشکان، پرستاران، مربیان بهداشت مدارس، خانواده ها و عموم جامعه
- تشکیل کمیته کشوری آسم و آلرژی در سال 1379 و تغییر عنوان و گسترش پوشش آن به نام "کمیته کشوری آسم و بیماری های مزمن تنفسی" طی دو سال گذشته
- مطالعه و تدوین اولین "کتاب راهنمای ملّی آسم" در سال 1388 و تجدید چاپ آن در سال 1394- به عنوان دستورالعمل استاندارد پیشگیری، تشخیص و درمان آسم در ایران
- انجام طرح های پژوهشی متعدد در زمینه های اپیدمیولوژیک، بار بیماری آسم و پژوهش های بنیادی در مورد علل و عوامل بروز آن در سطح سلولی و مولکولی
- تلفیق برنامه تشخیص و درمان آسم و بیماری های مزمن تنفسی در شبکه های بهداشتی- درمانی کشور و نظام ارجاع
- برگزاری دهها کنفرانس علمی و بازآموزی در سطح ملّی و بین المللی
- برگزاری بیش از 50 کنفرانس آموزشی برای بیماران و خانواده های آنان در سطح کشور
- ارتباط و همکاری نزدیک با مطبوعات و رسانه های جمعی بمنظور اطلاع رسانی و ارتقای سطح دانش و آگاهی های علمی جامعه در زمینه آسم، آلرژی و بیماری های مزمن تنفسی
*رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران
*رئیس کمیته کشوری آسم و بیماری های مزمن تنفسی
نظر شما