سلامت نیوز:در شمالی‌ترین نقطه سعدآباد نرسیده به كاخ سبز رضاشاه منطقه‌ای ممنوعه قرار دارد. پله‌هایی قدیمی منتهی می‌شوند به بنایی آجری كه بر ارتفاعات سعدآباد قرار گرفته است. اینجا كوشك احمدشاهی است؛تنها بنای مجموعه سعدآباد كه از دوران قاجار باقی مانده است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد تا چند سال پیش این منطقه نظامی بود اما چند سالی است كه میراث فرهنگی این بنا را در اختیار گرفته است. عبور از چند سازه فلزی كه به طور نامنظمی راه ورود به پله‌های منتهی به بنا را مسدود كرده و نوار قرمزرنگی كه ظاهری و شكلی به دو درخت بسته شده تا از ورود بازدید‌كنندگان به محدوده كوشك احمدشاهی جلوگیری كنند، ما را می‌رساند به دریچه كوچكی كه در حصار بنا ایجاد شده و راه را به محوطه اطراف این بنای تاریخی باز می‌كند.
محوطه بنا پر از درختان شكسته‌ای است كه سال‌هاست كسی سراغ‌شان را نگرفته. دخل و تصرف‌ها در بنا كاملا مشهود است و دیوارهای بنا، شده‌اند محلی برای ثبت شعارهایی كه با رنگ بر تن آجرهای قاجاری جا خوش كرده‌اند. اینجا هیچ شباهتی به هیچ كدام از بناهای قاجاری ندارد، شاید بیشتر شبیه یك اداره دولتی قدیمی است با اتاق‌هایی كه دیوارهای‌شان گچ سفید دارد و اتاق‌های‌شان به هم راه دارد. هیچ نشان ارزشمندی در محدوده به چشم نمی‌خورد. ستون‌ها تخریب شده‌اند و باقیمانده‌شان هم در حال تخریب است.
در گوشه‌ای از محوطه در كنار كانكس الحاق شده در مقابل كوشك احمدشاهی زباله‌هایی كه گروه فیلمبرداری مجموعه «معمای شاه» از خود به جا گذاشته‌اند زیر آفتاب در حال تجزیه شدن است و پرچمی كه در محوطه آسفالت شده روبه‌روی كوشك یك میدان صبحگاه ساخته است، یادگار گروهی است كه برای ساخت یك سریال تاریخی این محدوده را به عنوان لوكیشن اجاره كرده‌اند. تاریخچه بنا می‌گوید ساخت آن از سال ١٢٩٧ و در اواخر سلطنت احمدشاه قاجار آغاز شده و در دوره حكومت رضاشاه به پایان رسیده است. بهره‌برداران بنا خانواده پهلوی بودند تا اینكه از سال ٦٩ این بنا و متعلقات اطرافش از جمله استخر و باغ و محوطه‌های پیرامونی در اختیار بسیج خواهران بوده و به عنوان مركز آموزشی مورد استفاده این ارگان بود.
روند تدریجی تخریب و دخل و تصرفاتی كه در بنا صورت گرفت و همچنین ممانعت از ورود مسوولان و كاركنان مجموعه سعدآباد به این بخش از مجموعه باعث شد تا نه رسانه‌ها و نه مسوولان میراث فرهنگی در جریان تخریب گسترده این بنا قرار نگیرند.
محوطه و استخر اطراف این بنا كاملا تخریب شده و تبدیل به میدان صبحگاه شده است و تزیینات داخلی بنا هم تخریب شده‌اند و تنها دیواری سفید از كاخ قاجارها باقی مانده است. سال ٨٠ رسانه‌ها از تخریب این بنا توسط بولدوزرها نوشتند، در آن سال‌ها مسوولان مجموعه سعدآباد از گچبری‌های قاجاری برای خبرنگاران می‌گفتند و كفپوش‌های آجری و خشتی، سخن از كاشیكاری‌های نفیس بود و درهای منبت‌كاری شده تاریخی، اما حالا در اطراف كوشك احمدشاهی كه در مهجوریتی غریب در گوشه‌ای از مجموعه پرتكاپوی سعد آباد در حال احتضار است، اثری از نشانه‌های قاجاری نیست. نزدیك به ٢٢ سال ورود كارشناسان میراث فرهنگی به این بنا ممنوع بوده، ٢٢ سال این بنا مورد تغییر و دخل و تصرف قرار گرفته و حالا به عنوان لوكیشن فیلمبرداری در اختیار گروه‌های مختلف قرار می‌گیرد و هنوز هم كارشناسان میراث فرهنگی (با وجود اینكه بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی است) فرصت این را پیدا نكرده‌اند كه نبض این بنا را بگیرند و احوالی بپرسند از تنها بنای قاجاری مجموعه و تنها وعده بررسی شرایط را می‌دهند. هرچند ظواهر امر نشان می‌دهد كه مدت‌هاست كسی در آن تردد نداشته. سال ٩٢ بود كه مسوولان میراث فرهنگی و مدیران مجموعه سعدآباد با خرسندی خبر بازپس‌گیری این بنا را از یك ارگان نظامی اعلام كردند، اما از مهر ماه ٩٢ تا به حال هیچ اقدام موثری در راستای مرمت و احیای این بنا انجام نشده است و گویی تنها به عنوان بنایی كه چندان در منظر عموم نیست در اختیار گروه‌های فیلمبرداری قرار می‌گیرد و شاهد آن هم اینكه امروز بعد از گذشت حدود ٣ سال در اطراف این بنا تنها بقایای دكور گروه‌های فیلمبرداری موجود است.
بیوك موسوی، مدیر مجموعه سعدآباد در مورد برنامه‌های این مجموعه در خصوص مرمت و احیای این بنا به «اعتماد» می‌گوید: «تخریب‌ها و آسیب‌هایی كه به بنا رسیده است مربوط به دوره‌های مدیریتی قبل است.
در حال حاضر طرح مرمت كوشك احمدشاهی تهیه شده است، بعد از تایید و تصویب طرح در كمیته فنی میراث فرهنگی ما آمادگی اجرای این طرح را در محوطه بنا داریم. در حال حاضر در حال بررسی هستیم، بررسی و اجرای طرح مرمت هم استانداردهایی دارد، اقداماتی كه در این مجموعه انجام می‌شود تحت شرایط خاص و نظارت‌های خاص انجام می‌شود و مستلزم نظارت‌های مستمر است، اما به كلی مرمت احمدشاهی جزو اولویت‌های ما در مجموعه است.»
موسوی در خصوص دریافت خسارت از نهادی كه در این بنا دخل و تصرف انجام داده است و آسیب‌های جدی به داخل و محوطه بیرونی بنا وارد آورده است هم می‌گوید: «در مورد آسیب‌های وارد شده ما پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهیم.» محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان هم در مورد آینده كوشك احمدشاهی می‌گوید: «مرمت این بنا جزو اولویت‌های سازمان است. در حال حاضر كارشناسان در حال بررسی بنا هستند و به محض اینكه اعتبارات لازم برای این مرمت در اختیار سازمان قرار بگیرد مرمت را آغاز می‌كنیم.»
سال ٨٠ بود كه نهاد مربوطه اقدام به ساخت دیوار در اطراف بنا كرد و به كلی این محدوده از كاخ را با یك تابلوی «منطقه نظامی» از مجموعه سعدآباد جدا كرد، اتفاقی كه باعث تعجب بازدید‌كنندگان داخلی و خارجی بود كه چرا در یك مجموعه فرهنگی- تاریخی یك منطقه نظامی تعریف شده است، اما این سوال تا سال‌ها بی‌جواب باقی ماند و حالا ردپای این منطقه نظامی در عرصه و عیان این بنا باقی مانده است. هر چند كه میراث فرهنگی هم در سه سالی كه این بنا را در اختیار گرفته است اقدام خاصی برای نجات آن انجام نداده است. مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد در تاریخ ٢٤ دی ماه ١٣٧٦ در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
یعنی زمانی كه كوشك احمدشاهی در اختیار ارگانی غیر از میراث فرهنگی بوده و دخل و تصرفات و تخریب‌های صورت گرفته در این بنا در سال ٨٠ به اوج خود رسیده است.
سوالی كه مطرح است، این است كه تغییراتی كه به گفته مسوولان وقت مجموعه سعدآباد، موجب تخریب گچبری‌ها و كاشیكاری‌ها و دیگر تزیینات ارزشمند بنا شده است، طبق قوانین ثبت آثار، تخلف محسوب می‌شود یا نه؟ و چنانچه تخلفی در این زمینه صورت گرفته است اقدام میراث فرهنگی در این مورد چه خواهد بود؟ آیا تمام آسیب‌های وارد شده به این بنا در دوران استقرار بسیج خواهران در این بنا بوده یا در سه سال اخیر و با بی‌تفاوتی مسوولان مجموعه تشدید شده است؟ قرار دادن این بنای نیمه‌مخروبه در اختیار گروه‌های فیلمبرداری تا چه میزان می‌تواند تخریب این اثر ملی را سرعت بخشد؟ و سوالات بسیاری كه شاید پاسخ بسیاری از آنها این است كه: «این تخریب‌ها در زمان مدیریت ما صورت نگرفته است.»
نظر شما