سلامت نیوز: چقدر با کمپین های عاری از دخانیات با خودمراقبتی، کمپین نمک، ایمنی و ارتقای سلامت مسافران تابستان، بسته های اطلاعاتی و آموزشی کوله پشتی،گلدان به جای قلیان و... آشنا هستید و به گوش شما آشنا هستند؟ آیا شما هم از شرکت کنندگان این کمپین ها هستید و اصلا چه تاثیری در رویه زندگی شما داشته است؟

به گزارش سلامت نیوز در طول  دو سال اخیر و با رشد شبکه های اجتماعی، کمپین های مختلفی تا کنون در زمینه های اقتصادی، سیاسی ، اجتماعی و ... به راه افتاده اند که برخی هم بسیار پر سر و صدا هستند. هدف از این کمپین ها آگاهی دادن به افراد جامعه  نسبت به موضوعی است تا همصدا شوند و بتوانند صدای خود را به گوش بقیه برسانند تا به اهدافشان برسند. در این زمینه دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت هم مدتی است با راه اندازی کمپین هایی سعی در ارتقای سلامت مردم جامعه دارد.

این دفتر با راه اندازی کمپین ها و طراحی پوسترها سعی در آگاه سازی افرا جامعه نسبت به مسائلی مانند مضرات مصرف نمک، دخانیات، قلیان و ... دارد اما اینکه تا چه حد توانسته به اهداف خود دست یابد سوالی است که در پرده ابهام مانده و هیچ آماری از میزان موفقیت و یا عدم موفقیت آن منتشر نشده است.

به عنوان مثل یکی از این کمپین ها که سر و صدای زیادی هم کرد کمپین " قلیان ها را گلدان کنیم " که با با حمایت هنرمندان و ورزشکاران آغاز به کار کرد. همان زمان دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت اعلام کرد که این کمپین در شرایطی مطرح شده که استعمال دخانیات میان جوانان به یک اپیدمی تبدیل شده و حتی بعضا در رسانه ها از استعمال قلیان توسط مطرح ترین ورزشکاران کشور نوشته می شود.

قرار بود افرادی که قلیانی واقعی در خانه دارند با ارسال تصویر گلدان شده آن به کمپین بپیوندند یا رستوران هایی که به این کمپین می پیوندند، می توانند از این نماد در ورودی خود یا در تابلوی خود به عنوان"رستوران پاک" استفاده کنند.اما در نهایت این کمپین بدون هیچ سر و صدایی بنظر میرسد خاتمه یافته است و خبری از تاثیر ان بر روی جامعه منتشر نشد.

دکتر فرید براتی سده آسیب شناس مسائل اجتماعی در مورد وجود کمپین ها به خبرنگار سلامت نیوز می گوید: کمپین ها فعالیت های دسته جمعی  هستند که به صورت زمانمند و برنامه ریزی شده برای دستیابی به هدفی خاص شکل می گیرد .

وی با بیان اینکه کمپین به عنوان پدیده ایی اجتماعی، لزوما برای حرکت های سرکوب شده نیست می گوید: کمپین ها کارکردهای مختلفی دارد که گاهی در اعتراض به ناملایمت ها و کاستی های موجود در زمینه ها و موضوع های گوناگون شکل می گیرد مثلا همین تبدیل گلدان به قلیان و گاهی هم هدف آگاه سازی دارد مانند ارتقای سلامت مسافران تابستان است.

وی می افزاید: مشخص کردن دقیق گروه هدف از مخاطبان برای کمپین ها بسیار اهمیت دارد چون در این کمپین ها اطلاعات منتقل می شود و در افکار عمومی مهم هستند.

براتی سده ادامه می دهد: مهمترین موضوع در این کمپین ها نحوه مدیریت آنهاست تا به انحراف کشیده نشود و به خواسته اصلی خود برسد مثلا همین کمپین تبدیل گلدان به قلیان ابتدا خیلی سروصدا کرد و رسانه ها هم به آن پرداختند اما الان می بینیم که نتوانسته به خواسته اصلی خود برسد.

تاثیر کمپین های سلامتی در جامعه
هرچند در کشور ما به تازگی این کمپین های سلامتی مطرح شده اما تشکیل کمپین‌های سلامت در رسانه‌های جمعی، از آغاز دهه 40 میلادی استراتژی مهمی در ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری‌های مختلف در جامعه بوده‌است. بررسی این کمپین های سلامت مانند سلامت قلب و عروق،  سوء مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر، کنترل سرطان، ایدز و... نشان می دهد که چقدر نقش کمپین‌ها در ارتقای سلامت و برنامههای پیشگیری از بیماریها  در دوره های مختلف موثر بوده است اما در کشور ما چطور؟

براتی سده معتقد است که کمپین ها مردم را به مشارکت اجتماعی و توجه به مصالح و منافع جمعی دعوت می کنند اما اگر اطلاع رسانی درست نباشد نمی تواند به این هدف دست پیدا کند.

وی ادامه می دهد: در کمپین هایی که دفتر آموزش و ارتقای سلامت راه اندازی کرده مثل مصرف نکردن نمک یا چربی بیشتر جامعه هدف افراد مسن هستند اما باید دید چقدر این گروه در جامعه ما به شبکه های مجازی دستریی دارند و اصلا چقدر از این برنامه ها آگاهی دارند.

این آسیب شناس می گوید: صرفا راه اندازی یک کمپین در فضای مجازی و رسانه ای کردن آن مهم نیست چون اگر نتواند به اهداف خود برسد کاربردی ندارد.

وی تاکید می کند که باید بعد از هر کمپین یک پژوهشی انجام شود تا نتایج آن بررسی شود و بتوان در برنامه های بعدی از آن استفاده کرد و یک راهبرد درست را برنامه ریزی کرد مثلا وقتی این کمپین ها با هدف افزایش دانش سلامت مردم طراحی شده اند آیا واقعا توانسته اند به این هدف برسند یا نه؟

براتی سده با اشاره به اینکه حمایت جمعی از هنرمندان یا افراد شاخص در یک طرح تنها کافی نیست ادامه می دهد: مردم و جامعه هدف باید با یک کمپین احساس خوبی داشته باشند تا بتوانند همصدایی کنند و تنها این کار با تبلیغات امکان ندارد.

کمپین های مثبت و منفی
 تمام کمپین‌ها به عنوان کنش جمعی روی افکار عمومی تاثیر دارد. حالا این تاثیر ممکن است خوب باشد یا بد، زیرا این مساله بستگی به موضوع کمپین دارد. اگر موضوع مناسب برای راه‌اندازی کمپین‌های اجتماعی انتخاب شود، به همبستگی و انسجام ملی منجر خواهد شد، ضمن این‌که می‌تواند اهداف اجتماعی جامعه را تحقق ببخشد.

بنابراین تنها راه اندازی یک کمپین مهم نیست و باید همانطور که اشاره شد آن را هدایت کرد تا به اهدافش برسد.نکته مهمتر این است که هر کمپین برای گروه مخاطب و سن خاصی طراحی می شود بنابراین نباید از یک ابزار برای تبلیغات و تاثیر آن استفاده کرد چون نمی تواند تاثیر خود را بگذارد.